Α.17.12.2023...Μερικές φορές η Ιστορία κινείται σαν ένα «αδέσποτο βαγόνι», με τρομακτική ταχύτητα και χωρίς κανείς να μπορεί να κάνει τίποτα για να ανακόψει τη μοιραία πορεία του. Υποθέτω ότι πολλοί ήταν όσοι ένιωθαν κάπως έτσι τις παραμονές του Πρώτου αλλά και του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Οσοι μεγαλώσαμε στα «πούπουλα» της δυτικής μεταπολεμικής ηγεμονίας ξεχάσαμε ότι βιώναμε ένα πολύ σπάνιο επεισόδιο.
Νομίζαμε ότι η Ιστορία κινείται σαν ένα τρένο της γραμμής, με προγραμματισμένες στάσεις και βέβαιους προορισμούς. Ηλθαν μετά ο Τραμπ, το Brexit, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Μέση Ανατολή, για να μας αποδείξουν ότι οι βεβαιότητές μας ήταν αστείες, αφελείς.
Βλέπουμε τώρα την αμερικανική ελίτ να παρακολουθεί με τρόμο το φαινόμενο Τραμπ και να περιμένει τη νίκη του τον επόμενο Νοέμβριο. Οσοι διαβάζουν δημοσκοπήσεις και γνωρίζουν τα πράγματα από μέσα, αρχίζουν να το θεωρούν σχεδόν δεδομένο. Η Γουόλ Στριτ επενδύει στη Νίκι Χάλεϊ, σε μια προσπάθεια να υπερκεράσει τον Τραμπ στις προκριματικές εκλογές των Ρεμπουμπλικανών. Ο φιλελεύθερος Τύπος πιέζει, με τον τρόπο του, τον πρόεδρο Μπάιντεν να μη διεκδικήσει ξανά την προεδρία. Ο χρόνος, όμως, κυλάει με τρόπο αμείλικτο. Οι προθεσμίες τελειώνουν και τα περιθώρια εξαντλούνται.
Όταν η τύχη των ΗΠΑ, αλλά και της Δύσης, αρχίζει να εξαρτάται από τυχαία γεγονότα, είναι καιρός να ανησυχούμε όλοι.
Όλοι γνωρίζουν ότι ο Τραμπ σε μια δεύτερη θητεία του θα είναι εκδικητικός απέναντι σε όλους, αλλά και κυριολεκτικά ανεξέλεγκτος. Στην πρώτη θητεία επέλεξε για θέσεις-κλειδιά πρώην στρατηγούς ή έμπειρα πολιτικά στελέχη. Ο ίδιος θεωρεί πως όλοι αυτοί τον πρόδωσαν, με πρώτο τον αντιπρόεδρό του Μάικ Πενς. Σε μια δεύτερη θητεία θα επιλέξει δουλικούς υπηρέτες και κόλακες, ιδίως στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και της ασφάλειας.
Για εμάς εδώ στην Ευρώπη, η εκλογή του Τραμπ θα είναι ένα τεράστιο σοκ. Ενδεχομένως, χωρίς προηγούμενο. Η πολιτική των ΗΠΑ στην Ουκρανία και η στάση τους έναντι του Πούτιν θα είναι στον «αέρα». Το μέλλον του ΝΑΤΟ θα είναι στον «αέρα». Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν απέναντί τους άγνωστους και επιθετικούς ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά και έναν ηγέτη που δεν νοιάζεται καθόλου για την Ευρώπη. Ορισμένοι το βλέπουν αυτό σαν ευκαιρία για την Ευρώπη να ξυπνήσει, να απογαλακτιστεί από την Αμερική και να αποκτήσει πραγματική ισχύ, στρατιωτική και πολιτική. Δεν ξέρω πού βλέπουν την ευρωπαϊκή ηγεσία, η οποία με όραμα και αυτοπεποίθηση θα μπορούσε να επωμιστεί αυτή την προσπάθεια.
Προς το παρόν, παρακολουθούμε το μεγάλο ατύχημα της Δύσης καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη. Είναι απίστευτο πώς η πορεία των πραγμάτων εξαρτάται πια από το «αν ο Μπάιντεν θα στραβοπατήσει σε κάποια σκάλα και θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την κούρσα» και άλλα παρόμοια. Οταν η τύχη των ΗΠΑ, αλλά και της Δύσης, αρχίζει να εξαρτάται από τυχαία γεγονότα, είναι καιρός να ανησυχούμε όλοι.
Β.10.12.2023.Κουρασμένη Δύση σε έναν άναρχο κόσμο
Η Δύση είναι κουρασμένη. Η Δύση είναι επίσης βαθιά διχασμένη. Το ερώτημα είναι πόσο κουρασμένη είναι. Την απάντηση αναζητούν με αγωνία οι κορυφαίοι αντίπαλοί της για να σχεδιάσουν την επόμενη ημέρα. Με πρώτο τον Ρώσο ηγέτη. Ο Πούτιν υποτίμησε ίσως την ενότητα της Δύσης και τη σφοδρότητα της αντίδρασής της όταν εισέβαλε στην Ουκρανία. Άλλαξε όμως στρατηγική και τώρα παίζει ένα παιχνίδι αντοχών. Ξέρει καλά πως ο Ζελένσκι δεν μπορεί να αντέξει για πολύ καιρό ακόμη χωρίς την αδιάκοπη υποστήριξη των ΗΠΑ και της Ευρώπης σε χρήματα και όπλα.
Τώρα όμως αρχίζουν να φαίνονται έντονα τα σημάδια μιας «στρατηγικής κόπωσης» σε σχέση με την Ουκρανία. Στις ΗΠΑ, οι Ρεπουμπλικανοί δεν μπορούν ακόμη να συμφωνήσουν στο πακέτο βοήθειας προς το Κίεβο και η συναίνεση που είχε δημιουργηθεί αρχίζει να κλονίζεται. Ασχέτως του τι θα γίνει στο τέλος, κορυφαίοι πολιτικοί και των δύο κομμάτων αρχίζουν να ρωτούν επίμονα, πίσω από κλειστές πόρτες: «Ποια είναι η στρατηγική εξόδου αν η Ουκρανία δεν καταφέρει να εκδιώξει τους Ρώσους από σημαντικές περιοχές που έχουν καταλάβει;», «πόσο θα κοστίσει στο τέλος αυτός ο πόλεμος;» κ.λπ.
Τον Πούτιν εξυπηρέτησε αφάνταστα η κρίση στη Μέση Ανατολή. Ο προβολέας έφυγε από την Ουκρανία και στράφηκε στο Ισραήλ. Οι Αμερικανοί συνειδητοποιούν ότι πρέπει να πληρώσουν ταυτόχρονα δύο πολέμους.
Όλα αυτά, βέβαια, συμβαίνουν σε μια περίοδο κατά την οποία έχουν σπάσει ταμπού δεκαετιών και ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται υπό συνθήκες άκρας τοξικότητας, ενίοτε και βιαιότητας. Παράδειγμα το πώς έχει αλλάξει η συζήτηση για τον πόλεμο στη Γάζα. Πριν από μία δεκαετία ακόμη το δόγμα της απόλυτης στήριξης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, παρά τις όποιες διαφωνίες μεταξύ τους, ήταν θέσφατο. Τώρα πια δεν είναι. Ο συνδυασμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της επέλασης της πολιτικής ορθότητας έχει αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού και το πώς συζητούνται τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Στην περίπτωση του Ισραήλ, αυτό το νέο σκηνικό έχει φτάσει στο σημείο όπου ξυπνούν βαθιά και σκοτεινά αντισημιτικά σύνδρομα, πράγμα πρωτόγνωρο.
Οσο για την Ευρώπη, σίγουρα αποτελεί το πιο κουρασμένο κομμάτι της Δύσης. Ως συνήθως, παρακολουθεί τι γίνεται στις ΗΠΑ και περιμένει... Η κούραση με τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι εμφανής σε ορισμένες χώρες, ενώ και η στάση απέναντι στο Ισραήλ αποτελεί σημείο τριβής.
Έχουμε, λοιπόν, από τη μία τον Πούτιν και άλλους ηγέτες που συνιστούν τον «άξονα της αντίστασης» έναντι της Δύσης, όπως τον αποκαλούν οι Ιρανοί. Χωρίς πίεση από μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την κουλτούρα της πολιτικής ορθότητας, χωρίς ιδιαίτερο πολιτικό κόστος από χιλιάδες νεκρούς, περιμένει... Από την άλλη, έχουμε τους ηγέτες μιας κουρασμένης Δύσης που πιέζονται αφόρητα εσωτερικά, αλλά νιώθουν ότι αν χαθεί το μπρα ντε φερ με τη Μόσχα ή την Τεχεράνη, θα χαθούν μαζί και η ασφάλεια και η πρωτοκαθεδρία της Δύσης στον νέο, άναρχο κόσμο που ξημερώνει. Και όποιος αντέξει...