Την ημερομηνία αυτή, όμως, έληξαν και οι πενταετείς μεταβατικές περίοδοι που προέβλεπε η συμφωνία για τη μετατροπή των παλαιότερων εγγράφων και των συμβόλων (άρθρο 1, παράγραφος 10). Πέντε χρόνια είναι πολύς χρόνος, φαίνεται όμως ότι τα Σκόπια το «ξέχασαν». Η Αθήνα, πάντως, είναι κατηγορηματική ως προς το ότι δεν πρόκειται να δοθεί καμία παράταση. Και καθησυχαστική, με γενικόλογες διαβεβαιώσεις.«Τα επιμέρους κεφάλαια της θα έρθουν προς κύρωση στη Βουλή, σε χρόνο ο οποίος θα κριθεί κατάλληλος από την ελληνική Πολιτεία» δήλωσε ο ΥΠΕΞ.
1.Η Συμφωνία των Πρεσπών προβλέπει πως μέσα σε αυτό το διάστημα η γειτονική χώρα θα έπρεπε να είχε αλλάξει το όνομα σε όλα τα έγγραφα (διαβατήρια, ταυτότητες, άδειες οδήγησης, πινακίδες αυτοκινήτων) που είχαν εκδοθεί από τις Αρχές προτού η συμφωνία τεθεί σε ισχύ.
Αυτό δεν έχει ακόμα συμβεί, ενώ ταυτόχρονα εξακολουθεί να χωλαίνει η εφαρμογή και άλλων προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών. Διπλωματικές πηγές σημειώνουν πως, πέρα από τις ανακολουθίες στην αλλαγή του ονόματος της χώρας, οι ιστοσελίδες των κρατικών θεσμών εξακολουθούν να μην αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές, σε κάποια υπουργεία έχει διατηρηθεί η παλαιά σήμανση, ενώ οι πινακίδες που επισημαίνουν την ελληνική καταγωγή των αρχαίων Μακεδόνων εξακολουθούν να μην έχουν αναρτηθεί στα μνημεία. Οι ίδιες πηγές ξεκαθάριζαν την Πέμπτη στην Αθήνα ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να αποδεχθεί καμία παράταση σε ό,τι αφορά την υλοποίηση της συμφωνίας από τα Σκόπια, με εξαίρεση μια μικρή αλλά άτυπη καθυστέρηση, αν αυτό κριθεί απαραίτητο για να αντιμετωπιστούν διαδικαστικά προβλήματα. Το κατηγορηματικό αυτό μήνυμα της Αθήνας κρίθηκε επιβεβλημένο, καθώς στη γειτονική χώρα έχουν ανάψει η συζήτηση και η πολιτική αντιπαράθεση γύρω από το θέμα αυτό.
Με βάση τα έως τώρα δεδομένα, το ποσοστό των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας που έχει προχωρήσει στις απαραίτητες αυτές ενέργειες παραμένει μικρό. Οι Αρχές επικαλούνται έλλειψη υλικοτεχνικών υποδομών και καθυστερήσεις ως προς την έκδοση νέων εγγράφων και δηλώνουν ότι αδυνατούν να ανταποκριθούν στα μαζικά αιτήματα των πολιτών για αντικατάσταση των εγγράφων τους. Η καθυστέρηση οφείλεται κυρίως στην κρατική ολιγωρία, αφού η Βόρεια Μακεδονία άρχισε να εκδίδει νέα προσωπικά έγγραφα για τους πολίτες της χώρας (ταυτότητες, διαβατήρια, διπλώματα οδήγησης) μόλις τον Ιούλιο του 2021. Πάνω από το 50% του πληθυσμού της γείτονος εξακολουθεί να κατέχει τα παλαιά προσωπικά έγγραφα.
2.«Η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί στενά την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών σε ό,τι αφορά τα επιμέρους κεφάλαια της. Θα έρθουν προς κύρωση στη Βουλή τα προβλεπόμενα μνημόνια, σε χρόνο ο οποίος θα κριθεί κατάλληλος από την ελληνική Πολιτεία και πάντοτε σε συνάρτηση με την ορθή και καλή τη πίστη εφαρμογή των προβλέψεων της Συνθήκης των Πρεσπών», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, απαντώντας νωρίτερα σήμερα στη Βουλή, σε σχετική επίκαιρη ερώτηση της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Ρένας Δούρου.
«Η τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα πρέπει να είναι αυστηρή και ακέραια, έτσι ώστε να μπορούμε να συζητούμε με ίσους όρους», είπε ο υπουργός Εξωτερικών.
Ο κ. Γεραπετρίτης ο οποίος εκ προοιμίου ανέφερε ότι «η Συμφωνία των Πρεσπών συνιστά μια διεθνή συνθήκη και ως διεθνής συνθήκη υπερισχύει κάθε άλλης διάταξης νόμου, και δεν μπορεί να τροποποιηθεί με μονομερή ενέργεια, από οποιοδήποτε μέρος», είπε ότι πράγματι υπάρχουν συγκεκριμένα ορόσημα τα οποία αναφέρονται μέσα στη Συμφωνία, μεταξύ των οποίων, και το ορόσημο της 12ης Φεβρουαρίου, για την προσαρμογή της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, σε σχέση με τα προβλεπόμενα επίσημα έγγραφα, προς χρήση, στο εξωτερικό, μετά το πέρας της τεχνικής μεταβατικής περιόδου. «Υπάρχουν συγκεκριμένες δυσκολίες στο να μπορέσουν να υλοποιηθούν οι προβλεπόμενες δεσμεύσεις και για το κομμάτι των επίσημων ταξιδιωτικών εγγράφων, που ακόμη δεν έχει υπάρξει πλήρης συμμόρφωση, και για τα υπόλοιπα μέρη τα οποία αναφέρονται στη Συνθήκη», είπε ο υπουργός Εξωτερικών και πρόσθεσε ότι «η ελληνική κυβέρνηση, η ελληνική Πολιτεία είναι υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». «Εξάλλου η Ελλάδα ήταν πρωτοπόρος, και το 2003 για τη νέα ατζέντα για τη διεύρυνση προς τα δυτικά Βαλκάνια».
«Συνεχίζουμε να είμαστε πιστοί στην πολιτική επιλογή, στην εθνική επιλογή της ευρωπαϊκής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων, περιλαμβανομένης και της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Η προοπτική αυτή κρίνεται και από την πιστή εφαρμογή της Συνθήκης των Πρεσπών, όπως επίσης κρίνεται και με βάση την αρχή των επιδόσεων της χώρας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο», είπε ο υπουργός Εξωτερικών και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα παρακολουθεί στενά την πιστή εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, και «όποτε χρειάζεται παρεμβαίνει προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των προβλεπομένων». Ο κ. Γεραπετρίτης είπε ότι λειτουργούν και ορισμένες επιτροπές όπως αυτή που αφορά τα ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, και θα υπάρξει συνάντηση στο εγγύς μέλλον. 'Άλλες επιτροπές έχουν προβλεφθεί σε χρονοδιάγραμμα που είναι για το επόμενο διάστημα.
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ρένα Δούρου ανέφερε ότι «η ιστορική συμφωνία που υπέγραψε η Ελλάδα με την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, έλυσε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα της περιοχής, αναβαθμίζοντας τη θέση της χώρας και επαναφέροντάς την στον χάρτη των Δυτικών Βαλκανίων, ως πυλώνα συνεργασίας και σταθερότητας. Ωστόσο, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η κυβέρνηση, μη τηρώντας τη Συμφωνία, δεν προχώρησε στην κύρωση των τριών μνημονίων συνεργασίας και δεν έχει συγκαλέσει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, ως όφειλε, σύμφωνα με τη Συμφωνία και αυτό αποδυναμώνει την Ελλάδα και βλάπτει τα εθνικά συμφέροντα». Στο πνεύμα αυτό, η Ρένα Δούρου ζήτησε από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη να ενημερώσει πότε θα εισαχθούν στην οικεία Επιτροπή της Βουλής και κατόπιν στην Ολομέλεια προς κύρωση τα τρία μνημόνια συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία, όπως υποχρεούται εκ της Συμφωνίας των Πρεσπών η Ελλάδα. Επίσης, τον κάλεσε να ενημερώσει σε ποιες ενέργειες θα προβεί η κυβέρνηση, εάν δεν τηρηθούν οι προθεσμίες της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη γειτονική χώρα, λαμβάνοντας υπόψιν ότι η τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών αποτελεί ευρωπαϊκό κριτήριο για την πρόοδο της ενταξιακής πορείας της Βόρειας Μακεδονίας.
Για την απάντηση του υπουργού Εξωτερικών, η Ρένα Δούρου σχολίασε ότι «επιβεβαιώνεται το έλλειμμα συγκροτημένης βαλκανικής πολιτικής από την πλευρά της κυβέρνησης». Αναρωτήθηκε δε «αν η κυβέρνηση περιμένει να καταστεί νεκρό γράμμα η ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών και να σπεύσουν άλλες μη φιλικές δυνάμεις να εγκαταστήσουν δυναμική στρατηγικής συνεργασίας με τον γείτονα». Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ έκανε λόγο για απροθυμία εφαρμογής του γράμματος και του πνεύματος της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Εκτιμούμε ότι με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση βλάπτει τριπλά τη χώρα μας», είπε η κ. Δούρου και επισήμανε κινδύνους, όπως η υπονόμευση του ρόλου της Ελλάδας, διότι «η τήρηση της Συμφωνίας αποτρέπει την περικύκλωση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας από την γείτονα». Προειδοποίησε εξάλλου ότι η στάση αυτή της κυβέρνησης ενισχύει ακραίες φωνές που προωθούν το αφήγημα της μη πλήρους εφαρμογής, θέτοντας σε κίνδυνο τα εθνικά συμφέροντα.
«Δεν είναι ακριβές ότι η Ελλάδα έχει αμελήσει το ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων. Το αντίθετο ισχύει. Στην Ελλάδα ήδη 20 χρόνια βρίσκεται διαχρονικά στο επίκεντρο, σε πρώτη προτεραιότητα το ζήτημα της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων. Ιδιαίτερα δε το διάστημα του τελευταίου 8μηνου, η Ελλάδα έχει επισπεύσει σειρά ενεργειών, ώστε το ζήτημα που αφορά όλα τα Δυτικά Βαλκάνια, να τίθεται και στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», απάντησε ο υπουργός Εξωτερικών.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης απάντησε και στις αιτιάσεις της κ. Δούρου ότι η Ελλάδα δεν είναι συνεπής στις συμβατικές της υποχρεώσεις, σε σχέση με την υλοποίηση των μνημονίων, τα οποία προβλέπει η Συνθήκη των Πρεσπών. «Η Ελλάδα είναι σαφώς υπέρ της τυπικής συμβατικής εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών, όπως έχει κυρωθεί στο ελληνικό κοινοβούλιο, και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά», είπε ο υπουργός Εξωτερικών και πρόσθεσε ότι «για να υπάρξει εξέλιξη και να ολοκληρωθεί, σε όλα τα κεφάλαια τα οποία προβλέπονταν στη Συμφωνία των Πρεσπών, θα πρέπει να εκπληρωθούν ορισμένες προϋποθέσεις και αιρεσιμότητες, οι οποίες προβλέπονταν μέσα στη Συμφωνία».
Αναφερόμενος στα ταξιδιωτικά έγγραφα, ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι η γειτονική χώρα είχε 5ετή μεταβατική περίοδο για την προσαρμογή και ενώ είχε κάθε ευχέρεια να προβεί, μέσα σε αυτό το διάστημα, στην αναγκαία προσαρμογή των ταξιδιωτικών εγγράφων και των πινακίδων των αυτοκινήτων ΙΔ, αυτό δεν έχει έως σήμερα συντελεστεί, επειδή υπήρξαν οργανωτικά ή άλλα προβλήματα εκ μέρους της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. 'Αρα νομίζω ότι είναι υποχρέωση της δικής μας χώρας, είπε ο κ. Γεραπετρίτης, «να παρακολουθούμε την εξέλιξη, την πιστή εφαρμογή της Συμφωνίας στα κεφάλαια αυτά και όταν υπάρχει ένα ζήτημα μη εκπλήρωσης να προβαίνουμε στις νόμιμες ενέργειες». Όπως τόνισε δε, το υπουργείο Εξωτερικών έχει προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες ακριβώς για το ζήτημα τα πλημμελούς συμμόρφωσης, σε σχέση με την προσαρμογή των ταξιδιωτικών εγγράφων στη νέα ονομασία.
«Παρά το γεγονός ότι εμείς πάντοτε είμαστε υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και της καλή τη πίστη εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών, σήμερα αποτελεί ένα νομοθετικό κείμενο που δεν μπορεί να τροποποιηθεί, δεσμεύει την ελληνική πολιτεία, δεσμεύει την ελληνική Βουλή, οι σχέσεις μας με τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας βρίσκονται σε εξαιρετικά ικανοποιητικό επίπεδο, οι διμερείς σχέσεις έχουν αναπτυχθεί την τελευταία 5ετία και βρίσκονται σε μια διαρκή δυναμική», είπε ο υπουργός Εξωτερικών και υπογράμμισε: «Όμως θα πρέπει να είμαστε σαφείς ότι η τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα πρέπει να είναι αυστηρή και ακέραια έτσι ώστε να μπορούμε να συζητούμε με ίσους όρους. Και η Ελλάδα θα βρίσκεται πάντοτε στη θέση να μπορεί να ενισχύει την προσπάθεια, όχι μόνο της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας αλλά και όλων των κρατών-μελών των Δυτικών Βαλκανίων, στην πορεία τους προς την ευρωπαϊκή οικογένεια».