Καθεστώς πλέον η κλιματική αλλαγή και στην Ελλάδα. Ανοιξιάτικος υπήρξε ο χειμώνας, τώρα καλοκαιρινή αρχίζει να γίνεται η φετινή άνοιξη.
«Δεν είναι πρωταπριλιάτικο αστείο. Το θερμόμετρο σήμερα στη Λιβαδειά έδειξε 31 βαθμούς Κελσίου. Μάλιστα οι 30 βαθμοί αναμένεται να ξεπεραστούν και αύριο 2 Απριλίου, οπότε και θα κορυφωθεί το φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη».
Ο Γιώργος Παπαβασιλείου, διδάκτωρ Μετεωρολογίας και ερευνητής της πυρομετεωρολογικής ομάδας Flame της μονάδας meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, λέει στην «Κ» πως οι πολίτες έχουν πια χειροπιαστή αίσθηση της κλιματικής αλλαγής για την οποία οι επιστήμονες προειδοποιούσαν εδώ και κάποια χρόνια.
Ο ίδιος μάλιστα προετοιμάζει τους πολίτες για ένα ακραίο για την εποχή ζεστό δεκαήμερο. «Από την ερχόμενη Τετάρτη θα αρχίσει μια μικρή κάμψη της θερμοκρασίας, παρ' όλα αυτά θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε σε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Η θερμοκρασία θα φτάνει στους 25 ακόμα και 27 βαθμούς Κελσίου. Και μάλιστα, το ίδιο αυτό δεκαήμερο δεν αναμένουμε βροχοπτώσεις. Μιλάμε άρα για πολυήμερη παράταση του θερμού και ξηρού μοτίβου που επικρατεί αυτή τη στιγμή», σημειώνει.
Αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων σε ένα εκρηκτικό κοκτέιλ
Ο κ. Παπαβασιλείου τονίζει πως οι πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται από χθες Κυριακή στο μεγαλύτερο κομμάτι της χώρας, ακόμη και σε ορεινές περιοχές, είναι αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων που συνδυάζονται σε μια αλυσιδωτή αντίδραση.
«Οι εξαιρετικά ακραίες αυτές θερμοκρασίες οφείλονται στις θερμές αέριες μάζες οι οποίες κινήθηκαν από την περιοχή της Αφρικής προς την περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης και φυσικά δεν επηρέασαν μόνο τη χώρα μας», εξηγεί ο ερευνητής του Αστεροσκοπείου, αναφέροντας πως σημειώθηκαν θερμοκρασίες-ρεκόρ για τον μήνα Μάρτιο σε πολύ βορειότερες περιοχές από την Ελλάδα. «Είχαμε θερμοκρασίες άνω των 25 και 26 βαθμών Κελσίου ακόμα και στη βόρεια Ευρώπη», λέει χαρακτηριστικά, αναφέροντας την Πολωνία, την Αυστρία αλλά και τις χώρες της Βαλτικής, Εσθονία και Λιθουανία. «Από χθες, αυτές οι αέριες μάζες έχουν αρχίσει να επηρεάζουν ακόμα και περιοχές της σκανδιναβικής χερσονήσου», συμπληρώνει.
Είχαμε θερμοκρασίες άνω των 25 και 26 βαθμών Κελσίου ακόμα και στη βόρεια Ευρώπη. Από χθες, αυτές οι αέριες μάζες έχουν αρχίσει να επηρεάζουν ακόμα και περιοχές της σκανδιναβικής χερσονήσου.
Οσον αφορά στη χώρα μας, σημειώθηκαν αρκετά ρεκόρ για τον μήνα Μάρτιο, όπως αυτά καταγράφηκαν από μετεωρολογικούς σταθμούς στο δίκτυο του meteo.
«Ενδεικτικά, για να δώσουμε μια τάξη μεγέθους: σε περίπου 70 μετεωρολογικούς σταθμούς οι οποίοι άρχισαν να λειτουργούν λίγο πριν το 2010, καταγράφηκαν οι υψηλότερες θερμοκρασίες για τον μήνα Μάρτιο. Μάλιστα, σε κάποιους σταθμούς τα ρεκόρ αυτά ξεπέρασαν την τάξη των τριών βαθμών Κελσίου, οπότε μιλάμε για πολύ σημαντικές διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα ρεκόρ θερμοκρασίας, μέσα σε μόλις 14 χρόνια», εξηγεί ο κ. Παπαβασιλείου, προχωρώντας στη δυστοπική πρόβλεψη ότι «έτσι όπως διαμορφώνεται η κατάσταση, αναμένονται σύντομα και νέα ρεκόρ. Δεν θα αποτελέσει έκπληξη υπό τις παρούσες πυρομετεωρολογικές συνθήκες, εάν αρχίσουμε να βλέπουμε περισσότερες από το φυσιολογικό δασικές πυρκαγιές».
«Βράζουν» και οι θάλασσες
Ο κ. Παπαβασιλείου αναφέρει πως «οι εξαιρετικά θερμές συνθήκες που βιώνουμε, σε συνδυασμό με την έλλειψη νεφοκάλυψης αλλά και βροχοπτώσεων, έχουν σαν αποτέλεσμα τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες και στις θάλασσες. Σε αυτό συμβάλλει και η απουσία των ανέμων. Και οι θερμοκρασίες στις θάλασσες ακολουθούν τη θέρμανση του αέρα».
Ενδεικτικό της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι πως χθες 31 Μαρτίου, η θερμοκρασιακή απόκλιση στην επιφάνεια της θάλασσας στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο, ήταν της τάξης των 2 έως 3 βαθμών Κελσίου πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα ενώ τοπικά η αύξηση ξεπέρασε ακόμη και τους 3,7 βαθμούς Κελσίου.
«Η αφρικανική σκόνη είναι σαν μια χύτρα ταχύτητας»
Οσον αφορά στην παράλληλη «επέλαση» της αφρικανικής σκόνης με το δεύτερο ήδη συνεχόμενο επεισόδιο για τη φετινή άνοιξη, ο Νίκος Μιχαλόπουλος, καθηγητής και διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών και Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και συντονιστής της ερευνητικής ομάδας ΠΑΝΑΚΕΙΑ που μελετά την ατμοσφαιρική σύσταση και την κλιματική αλλαγή, λέει πως βρισκόμαστε στην εποχή έξαρσης του φαινομένου (Μάρτιος έως Μάιος).
«Η διαφορά φέτος είναι πως επειδή στην ουσία δεν είχαμε χειμώνα και όλος ο Μάρτιος ήταν ένας πολύ θερμός μήνας, αυτά τα επεισόδια της αφρικανικής σκόνης ήρθαν να προστεθούν σε ένα ήδη θερμό υπόβαθρο, κάνοντας την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη απ' ό,τι συνήθως» σημειώνει.
Η δυσφορία που προκαλείται από την επιβαρυμένη ατμόσφαιρα είναι πιο έντονη στους κατοίκους της Κρήτης μιας και το νησί είναι η «πόρτα» για την αφρικανική σκόνη στην Ευρώπη.
Το γεγονός ότι βρισκόμαστε στην περίοδο της ανθοφορίας, η οποία με τη σειρά της επιταχύνεται από τις υψηλές, καλοκαιρινές θερμοκρασίες, προσθέτει στην επιβαρυμένη ατμόσφαιρα και τη γύρη.
«Επειδή επικρατεί άπνοια, όλα αυτά τα αιωρούμενα σωματίδια εγκλωβίζονται στην περιοχή μας. Δεν υπάρχει διασπορά», εξηγεί ο κ. Μιχαλόπουλος.
Η δυσφορία που προκαλείται από την επιβαρυμένη ατμόσφαιρα είναι πιο έντονη στους κατοίκους της Κρήτης μιας και το νησί είναι η «πόρτα» για την αφρικανική σκόνη στην Ευρώπη, όπως το περιγράφει ο καθηγητής, ενώ ιδιαίτερα επιβαρυμένη είναι η ατμόσφαιρα στην Πελοπόννησο και την πυκνοδομημένη πρωτεύουσα.
Μάλιστα, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει το φθινόπωρο, η αφρικανική σκόνη την άνοιξη κινείται στο χαμηλότερο κομμάτι της ατμόσφαιρας και για αυτό είναι πιο έντονες οι επιπτώσεις. «Φανταστείτε την αφρικανική σκόνη σαν μια χύτρα ταχύτητας που της ανοίγουμε το καπάκι. Την άνοιξη η σκόνη ξεκινάει από τα επίπεδα του εδάφους και φτάνει μέχρι τα 2.000 και 3.000 μέτρα ύψος. Οι άνθρωποι επηρεάζονται άμεσα από το φαινόμενο. Το φθινόπωρο αντιθέτως, η σκόνη κινείται πάνω από τα 2.000 μέτρα».
«Σε αντίθεση με την έλευση της αφρικανικής σκόνης την εποχή του φθινοπώρου, την άνοιξη κινείται στο χαμηλότερο κομμάτι της ατμόσφαιρας και για αυτό είναι και πιο έντονες και οι επιπτώσεις».
Κάνοντας τη δική του πρόβλεψη για το άμεσο μέλλον, ο κ. Μιχαλόπουλος σημειώνει: «Λόγω κλιματικής αλλαγής καθώς θα έχουμε ολοένα και περισσότερες άνυδρες περιοχές λόγω ξηρασίας, μείωση των βροχοπτώσεων κ.τ.λ., θα αρχίσουμε να παρατηρούμε αύξηση του φαινομένου της ερημοποίησης και στην περιοχή μας. Ετσι, σύντομα θα αρχίσουμε να έχουμε και δική μας, εγχώρια σκόνη, όχι μόνο αφρικανική. Αυτό είναι κάτι που έχει αρχίσει ήδη να συμβαίνει στην Ισπανία».