Ευκολία, ταχύτητα, flexiterian διατροφικές συνήθειες, ευεξία και comfort snacking. Αλλά και βιωσιμότητα, συμπερίληψη και έξυπνη διαχείριση οικονομικών και φυσικών πόρων. Αυτά είναι τα basics στην καθημερινότητα των Gen Zers, των Zillennials και των Millennials, δηλαδή των καταναλωτών του μέλλοντος, που ήδη διαμορφώνουν το παρόν της βιομηχανίας και της λιανικής τροφίμων και στην ελληνική αγορά.
Οι επενδύσεις στην ταχέως αναπτυσσόμενη κατηγορία των έτοιμων γευμάτων αποτυπώνουν αυτές τις αλλαγές, δείχνοντας επίσης ότι οι Ελληνες μετακινούνται όλο και πιο μακριά από τη συνήθεια του καθημερινού μαγειρέματος, τουλάχιστον με τον τρόπο που γνωρίζαμε μέχρι πρότινος.
Είναι χαρακτηριστικό πως όλες οι μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ έχουν τοποθετήσει σε περίοπτη θέση στα καταστήματα των δικτύων τους «γωνιές» έτοιμου φαγητού, που δεν περιλαμβάνουν μόνο το παραδοσιακό ψητό κοτόπουλο, όπως παλιότερα, αλλά μια τεράστια ποικιλία από παραδοσιακά «μαμαδίστικα» φαγητά και χορτοφαγικά γεύματα μέχρι και εξεζητημένα εδέσματα, σαν το σούσι. Ταυτόχρονα επιστρατεύονται και δημοφιλείς σεφ, οι οποίοι «υπογράφουν» το υψηλό επίπεδο ποιότητας και γεύσης των προϊόντων που διαθέτουν οι λιανέμποροι με την επωνυμία τους, όπως για παράδειγμα ο Ακης Πετρετζίκης, που συνεργάζεται με την ΑΒ Βασιλόπουλος.
Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι ένα από τα μεγάλα projects που «τρέχει» αυτή την περίοδο ο όμιλος Σκλαβενίτης είναι η ανάπτυξη παρασκευαστηρίου έτοιμων γευμάτων, το οποίο θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2024, όπως έχει κάνει γνωστό η Ten Brinke Hellas, που έχει αναλάβει την κατασκευή. Συγκεκριμένα το υπό κατασκευή βιομηχανικό κτίριο μεικτής χρήσης (παραγωγή, αποθήκευση και διανομή) βρίσκεται στη Μαγούλα του Δήμου Ελευσίνας, σε οικόπεδο έκτασης περίπου 42.000 τ.μ.
Την ίδια ώρα, ηχηρά ονόματα εγχώριων παικτών της βιομηχανίας τροφίμων, όπως Υφαντής, Νίκας, Μπάρμπα-Στάθης, Γιώτης, Mega Yeeros, 3άλφα, Πίνδος, Philosofish, Pescanova, Agrino, Creta Farms, Παλίρροια, Καλλιμάνης, Alfa Pastry, Ευβοϊκή Ζύμη, Trata κ.ά., έχουν πάρει θέση στην αγορά των έτοιμων και ημιέτοιμων γευμάτων, προσβλέποντας σε μια «πίτα» που ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Στη διάρθρωση της αγοράς έτοιμων φαγητών ανά κύρια ομάδα προϊόντων, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς και της ICAP, η κατηγορία των κατεψυγμένων φαγητών κατέχει ποσοστό περίπου 47%-50% επί του συνόλου, οι κονσέρβες 25%, τα φαγητά ψυγείου 16%, είτε πρόκειται για έτοιμα ή ημιέτοιμα γεύματα, με ανοδική πορεία, τα αποξηραμένα φαγητά (σούπες, ζυμαρικά, νουντλς κ.λπ.) 3% και 9,6% τα προϊόντα ζεστής γωνιάς.
«Μπορεί σε πρώτη ανάγνωση η ακρίβεια να φαίνεται ότι βάζει φρένο στην κατανάλωση έτοιμων και ημιέτοιμων γευμάτων συγκριτικά με το παραδοσιακό μαγείρεμα σπιτικού φαγητού, ωστόσο με μια προσεκτικότερη ματιά αποδεικνύεται ότι για αρκετά νοικοκυριά είναι πιο οικονομική επιλογή» επισημαίνει στο «Βήμα» στέλεχος εταιρείας μετρήσεων.
Και αυτό γιατί τα έτοιμα γεύματα, εκτός από ευκολία, δίνουν απόλαυση «δύσκολων συνταγών» και μεγαλύτερη ευελιξία στην ώρα κατανάλωσης, ενώ συνδυάζουν ταυτόχρονα και τον περιορισμό του food waste.
«Για παράδειγμα, μια έτοιμη σαλάτα/γεύμα περιέχει όση ποσότητα μπορεί να καταναλώσει ένα άτομο, κάτι που δεν μπορεί να υπολογιστεί εύκολα εάν κάποιος ψωνίσει διάφορα λαχανικά για να τη φτιάξει στο σπίτι» επισημαίνεται από τον ίδιο. Την ίδια λογική έχουν και τα λεγόμενα φρέσκα πακέτα (fresh box), που περιλαμβάνουν όλα τα υλικά που χρειάζεται μια συνταγή στις απαραίτητες ποσότητες για να μην καταλήγουν στα σκουπίδια τα περισσεύματα.
Επιπλέον, η ζήτηση των έτοιμων φαγητών ενισχύεται από το μεγάλο σχετικά ποσοστό των μονομελών νοικοκυριών, καθώς αποτελούν κύρια κατηγορία πελατών για τις επιχειρήσεις του εν λόγω κλάδου, ενώ σημαντικό ρόλο έχει και η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και η στροφή σε πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Εξ ου και η αύξηση των επιλογών σε φαγητά με χαμηλή έως καθόλου περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη, κορεσμένα λίπη κ.λπ.
Ας σημειωθεί ότι πανευρωπαϊκά οι πωλήσεις στον κλάδο των έτοιμων γευμάτων εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 89,48 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2024, σύμφωνα με μελέτη της Statista, με τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης να αυξάνει κατά 5,18% έως το 2028 (CAGR 2024-2028).
Οι Ελληνες αγαπούν και το eatertainment
Ωστόσο ταυτόχρονα αναπτύσσεται και eatertainment, καθώς οι Ελληνες – ως αυθεντικά μεσογειακός λαός – αγαπούν να βγαίνουν συχνά έξω για φαγητό, κάτι που χαρακτηρίζει τους νέους αλλά και τις μεγαλύτερες ηλικίες. Είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν 8 στους 10 νέους ηλικίας 18 έως 24 ετών τρώνε έξω σε εστιατόρια συστηματικά/πολύ συχνά.
Επιπρόσθετα, εκτός από το φαγητό έξω, τρεις στους πέντε Ελληνες αγοράζουν συχνά φαγητό σε πακέτο και η αναλογία αυτή είναι μεγαλύτερη στις νεαρές και μεσαίες ηλικίες. Και σε αυτή την περίπτωση οι Gen Zers και οι Millennials σκοράρουν υψηλότερα συγκριτικά με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες, καθώς οι πλατφόρμες delivery έχουν καταστήσει τη διαδικασία πανεύκολη ακόμη και για τον μέσο χρήστη, πόσω μάλλον για τα εξαιρετικά... διαδικτυακά νεαρά άτομα. Σημαντικό ρόλο έχουν όμως και οι προσφορές, όπως το 1+1 δώρο, εκπτώσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων και ειδικές προωθητικές ενέργειες για «ξεχωριστές μέρες του χρόνου», με αποτέλεσμα το φαγητό απ' έξω να αποκτά πλέον χαρακτηριστικά καθημερινότητας.
Συνολικά η αγορά του επισιτιστικού κλάδου εκτιμάται ότι στην Ελλάδα φτάνει σε τζίρο κοντά στα 10 δισ. ευρώ (10,9 δισ. ευρώ το έτος 2019, σύμφωνα με σχετική έρευνα της Deloitte), ένα νούμερο που φαίνεται να πλησιάζει αυτό του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στη χώρα.