ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ κ. ΜΙΧΑΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Κ. ΠΥΛΑΡΙΝΟΥ. προέδρου του Ιδρύματος Υποτροφιών Μαρία Κάλλας (που προλογίζει το βιβλίο) και παλαιότερου, εν ζωή φίλου της μεγάλης καλλιτέχνιδος από την δεκαετία του 1960.
«Λυπούμαι ιδιαίτερα που λόγω μικρού ατυχήματος δεν θα έχω την χαρά και την τιμή να σας συναντήσω σήμερα στην παρουσίαση του βιβλίου για τη ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ του δημοσιογράφου-συγγραφέα κ. Μιχάλη Δημητρίου που με πολύ φροντίδα επιμελήθηκε ο Εκδοτικός Οίκος BELL.
Ήθελα πολύ να είμαι μαζί σας για να προσθέσω και εγώ λίγες λέξεις από καρδιάς, για την εξαιρετική και ευσυνείδητη ερευνητική προσπάθεια του συγγραφέα που πετυχαίνει με σοβαρότητα να παρουσιάσει στο ελληνικό και διεθνές κοινό, γεγονότα και αλήθειες του έργου και περιόδων της ζωής της μοναδικής και μεγάλης ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΛΛΑΣ.
Καθώς με προσοχή διάβαζα τις 482 σελίδες του πονήματος του κ. Μιχάλη Δημητρίου, ενός έργου με πληθώρα βιογραφικών και μουσικοιστορικών στοιχείων ένιωθα την αξία της έντεχνης σύζευξης της μυθοπλασίας με την ιστορία, μια βασανιστική αναγκαιότητα για μια τίμια αποκατάσταση κάποιων αναληθειών της ανθρώπινης και καλλιτεχνικής ζωής της.
Πιστεύω κυρίαρχο στοιχείο και φιλοδοξία του έργου του κ. Μιχάλη Δημητρίου είναι να μας παρουσιάσει την ατόφια ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ και κυρίως την μοναχική νεαρή ελληνίδα γυναίκα που προσπαθεί και αγωνίζεται με σκληρή δουλειά και πειθαρχημένα επιτυγχάνει να σταθεί όρθια. Και ηρωικά να κατακτήσει επάξια την κορυφή της Τέχνης της.
Συγχαρητήρια Μιχάλη, δικαίωσες τις σκέψεις, τις προσδοκίες και τα αισθήματά μας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
....Χωρίς υπερβολή, μπορεί να πει κανείς, ότι το συγκεκριμένο έργο αποτελεί την μείζονα βιογραφική έρευνα για την σπουδαία ελληνίδα, που ενώ η αναγνώρισή της συνέβη στη διεθνή σκηνή, στην Ελλάδα πολεμήθηκε. Και μάλιστα από το «βαρύ πυροβολικό» του κεντροαριστερού Τύπου, τις εφημερίδες του Δημήτρη Λαμπράκη - «Τα Νέα» και «Το Βήμα». Ο κ. Δημητρίου περιγράφει με ενάργεια αυτήν την πολεμική, συμπληρώνοντας τη δύσκολη θέση στην οποία είχε περιέλθει ο γιος του εκδότη και διάδοχός του εν συνεχεία Χρήστος Λαμπράκης.
Υπονοώντας μάλιστα ότι η πολεμική του πατέρα οφείλεται στην αντιπάθεια προς την επιλογή του γιου του, να μην ακολουθήσει τις παραινέσεις του και σπουδάσει νομικά και οικονομικά και αντιθέτως να τον συναρπάσει η κλασσική μουσική.
Στην έρευνά του ο δημοσιογράφος φορά το ένδυμα του ιστορικού και αναζητά μαρτυρίες - δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνει, η πρώτη του δουλειά, πριν από χρόνια, για την ιστορία του σοσιαλιστικού κινήματος έχει καταγραφεί στην ελληνική βιβλιογραφία. Στο επίκεντρο της αφήγησής του βρίσκεται το τελευταίο ελληνικό καλοκαίρι της Κάλλας στη Χαλκιδική, φιλοξενούμενη του κ. Κώστα Πυλαρινού με τη συντροφιά της Βάσως Δεβετζή και άλλων φίλων.
Αγνωστα περιστατικά ξεδιπλώνονται στις σελίδες του βιβλίου ανασυγκροτώντας τη ζωή και την προσωπικότητα της μεγάλη ελληνίδας. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στον εκδότη Χρήστο Λαμπράκη που είχε δώσει πολλές, ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά στον τότε συντάκτη του «Βήματος». Το βιβλίο προλογίζεται από τον κ. Κώστα Πυλαρινό, πρόεδρο του Ιδρύματος Υποτροφιών Κάλλας - μετά τον Χρ. Λαμπράκη - και παλαιότερο φίλο της από τη δεκαετία του 1960.
Η συγκεκριμένη δουλειά του κ. Δημητρίου είναι αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας, παρουσιάζει την αυθεντική προσωπικότητα της Μαρίας Κάλλας, με βάση πρωτογενείς πηγές, ντοκουμέντα και μαρτυρίες, σε αντίθεση με τους ψευδείς λαϊκισμούς και φαντασιώσεις όπως π.χ. «Ο πρόωρος θάνατος οφείλεται στον απελπισμένο έρωτα για τον Ωνάση» ή στην «εγκατάλειψη από τον Ωνάση», ότι η Κάλλας «υπήρξε μια γυναίκα, που δεν ανήκε ποτέ στον εαυτό της», ότι «η Μαρία θυσιάστηκε από την Κάλλας, με τίμημα την ανείπωτη, θανάσιμη μοναξιά», επιπλέον πως διατήρησε ανοιχτό πόλεμο μέχρι τέλους με τη μητέρα και την αδελφή της, πως πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής μετά τον Ωνάση στην κατάθλιψη, στο μαύρο μαράζι, με φαντασιώσεις μόνο σε παλιά μεγαλεία. Και άλλα ευφάνταστα και ανακριβή.
Πρόκειται για μία έκδοση ντοκουμέντο με στοιχεία μυθιστορίας - επικουρικά και μόνο - βασίζεται παράλληλα με τη συγκέντρωση ενός σπάνιου αρχείου με πρωτογενές υλικό από ΜΜΕ ελληνικά και διεθνή, ταινίες, τηλεοπτικές εκπομπές, βιβλία, προσωπικά αρχεία , σε σημαντικές μαρτυρίες στενών φίλων της επί δεκαετίες, όπως οι Χρήστος Λαμπράκης, Κώστας Πυλαρινός, Μιχάλης Κυριακίδης, Άντα Μαντικιάν, Στέλιος Παπαδημητρίου, Τρύφων Κουταλίδης, Α. Ποταμιάνος, Μιχάλης Κακογιάννης, Νικ. Λούρος κ.α. Με ορίζοντες αναφοράς όχι απλώς Ιταλία- Ελλάδα αλλά ολόκληρη την Δυτική Ευρώπη, την Λατινική Αμερική, τις ΗΠΑ, την ΕΣΣΔ και την Ιαπωνία.
Το βιβλίο έχει μια τελείως αντίθετη θεώρηση του βίου και της αυτογνωσίας της λ.χ. ανάμεσα στην καθημερινή γυναίκα Μαρία και τη μεγάλη σοπράνο του 20ου αιώνα (και όλης της Ιστορίας της Όπερας) Κάλλας. Κανένας μεγάλος διαιρετικός και συγκρουσιακός διχασμός, συχνά μέχρι ψυχοπαθολογίας της, επίμονος, δακρύβρεκτος και υπόβαθμο δεκάδων «σινερομάντζων μελωμένων» και λυγμικών δραμάτων.
Η ζωή της Κάλλας υπήρξε συναρπαστική όντως, με πλούσιες εναλλαγές,
Γιάννης Σμαραγδής : O Μ. Δημητρίου, συγγραφέας του καλόψυχου βιβλίου για την πάσχουσα ψυχή της μεγάλης Μαρίας Κάλλας.
«Υπάρχει ένας μύθος που λέει ότι σε μια έκθεση ζωγραφικής του Σαλβαντόρ Νταλί είχε πάει να την επισκεφτεί ο Σιγκμουντ Φρόϋντ. Τον ρώτησε, λοιπόν, ο Νταλί «Πώς σας φαίνονται τα έργα μου;» και ο Φρόϋντ απάντησε «Δεν κοιτάζω τα έργα σας, την ψυχή σας κοιτάζω».
Στις βιογραφίες δύο είναι τα πρόσωπα, δεν είναι ένα. Το βιογραφούμενο πρόσωπο και αυτός που βιογραφεί. Η ψυχή αυτού που βιογραφεί, στοιχειώνει το πρόσωπο και το καταγράφει μέσα από τον δικό του ψυχισμό. Διαβάζοντας το βιβλίο του Μιχάλη Δημητρίου ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ Η ΜΑΡΙΑ... ΕΙΜΑΙ Η ΚΑΛΛΑΣ είδα με χαρά και θαυμασμό ότι το βιβλίο είναι ελκυστικό και αγαθό γιατί η ψυχή του Μιχάλη Δημητρίου είναι αγαθή. Πολιτισμός δεν είναι μόνο οι τέχνες. Είναι όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες που αναβαθμίζουν την ψυχή. Ο ψυχικός πολιτισμός είναι το ζητούμενο. Στην Ελλάδα, στους αιώνες ακόμα κι όταν το Έθνος κοιμόταν, ο ψυχισμός των λαϊκών ανθρώπων κράτησε ζωντανό τον Ελληνισμό και γι' αυτό η γενιά του '30 κατέφυγε στον λαϊκό πολιτισμό, ευγενικό, ανώτερο δημιούργημα αιώνων κατανοώντας ότι θα χαθούμε αν δεν κατανοήσουμε από πού ερχόμαστε και ποιοί είμαστε. Θα εξαφανιστούμε....
Και τι είναι ο ακατάλυτος λαϊκός πολιτισμός; Το σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που ενεργοποιούσαν το θετικό στοιχείο της ζωής και το έστελναν στον άνεμο... Που αγαπούσαν τον διπλανό τους, που άναβαν κεράκια στα ξωκλήσια και μετά λέγανε χαμηλόφωνα ιστορίες στα παιδιά τους ή μοιραζόντουσαν το λιγοστό φαγητό τους με τους ανήμπορους γνωστούς ή αγνώστους. Έτσι η ψυχή του Έλληνα δεν μαράζωσε. Το μυστικό, λοιπόν, ήταν και είναι η δοτικότητα. Και όλες οι αρατές γύρω από αυτή- η αλληλεγγύη, η ανθρωπιά, η φιλία, ο έρωτας, ο πατριωτισμός.
Στην Ελλάδα μας δόξα τω Θεώ υπάρχουν ακόμα άνθρωποι με μεγάλη καλλιέργεια ψυχής που προσφέρουν σιωπηλά και με διακριτικότητα στους αδύνατους ή στους μη κατέχοντες. Ένας από αυτούς είναι ο Μιχάλης Δημητρίου. Και δεν το λέω γιατί είμαι και προσωπικά ευεργετημένος, αλλά γιατί δεν το λέει. Όπως απόλυτα ευεργετημένη ήταν η απελθούσα γυναίκα μου Ελένη που έφυγε πριν από ενάμιση χρόνο, και που η ζωή της άλλαξε ριζικά προς το καλό από τον Μιχάλη Δημητρίου. Και τύχη παράξενη, έφυγε η Ελένη μας την ημέρα των γενεθλίων του και νομίζω ότι την έκλαψε πιο πολύ κι από εμένα.
Ο Μιχάλης Δημητρίου είναι από αυτούς τους Έλληνες που όταν γίνουμε περισσότεροι, η Ελλάδα θα αλλάξει χαρακτήρα. Θα βρούμε τις αρετές που έχουμε κληρονομήσει από το παλίμψηστο του Ελληνικού πολιτισμού, που θέλουν οι ασεβείς (ματαίως) να μας πείσουν ότι είμαστε ένας μικρός ασήμαντος λαός εκεί σε ένα ακρωτήρι της Μεσογείου, εμείς που έχουμε το τεράστιο και μοναδικό προνόμιο στον κόσμο να έχουμε τριπλό πολιτισμό. Κανένας λαός στον κόσμο δεν έχει τριπλό πολιτισμό. Μινωικό, Αρχαίο κλασικό, Βυζάντιο. Και οι τρεις πολιτισμοί εμπεριέχουν ένα στοιχείο που έχουν ως βάση την έννοια του μέτρου και την κατανόηση του άλλου. Μέτρο για τον Έλληνα σημαίνει αυτό που μπορεί να κατανοήσεις όταν στέκεις μπροστά στον Παρθενώνα.
Πώς δηλαδή η ανθρώπινη οντότητα που κοιτάζει τον Παρθενώνα λόγω της μεγαλοφυούς κλήσης των κιόνων, στέλνει το βλέμμα ψηλά προς τον Ακίνητο Κινητή του Σύμπαντος τον Θεό. Και εξ' αυτού ενεργοποιεί τη σχέση του ανθρώπου με το Θείο. Αυτό είναι το ελληνικό μέτρο. Ότι ο άνθρωπος είναι μέρος της Θείας Αρμονίας άρα με ροπή προς το αρμονικό, το θετικό στοιχείο της ζωής που οδηγεί στον Ανώτερο εαυτό μας. Και πότε γίνεται αυτό; Όταν το Εγώ μετακινείται στο Εμείς και πράττει το καλό για τους άλλους!
Ο Μινωικός πολιτισμός που μας είναι δυστυχώς εντελώς άγνωστος, είχε δέκα περίπου νόμους... Ένας από αυτούς έλεγε «να είσαι εύμορφος». Μεταφράζεται «να είσαι αρμονικός». Να είσαι αρμονικός σε σχέση με την Κεντρική Πηγή. Δηλαδή να εντάσσεις την ύπαρξή σου στην Συμπαντική Αρμονία, ώστε η δράση σου να έχει θετικό πρόσημο, άρα καλοσύνη, δοτικότητα, ενσυναίσθηση, απομάκρυνση από τον κατώτερο εαυτό μας. Γι' αυτό στις μινωικές τοιχογραφίες δεν υπάρχουν όπλα, γιατί οι Μινωίτες με τα καράβια τους με οδηγό τις παραπάνω αξίες ήταν σε αγαστή σχέση με τους υπόλοιπους λαούς της Μεσογείου δημιουργώντας για δυο χιλιάδες χρόνια, έναν τεράστιο πολιτισμό.
Στη διαδρομή μου έχω γνωρίσει Έλληνες που έχουν συναίσθηση της κυτταρικής μνήμης έχοντας ροπή προς το καλό, όπως ο Μιχάλης Δημητρίου. Δε σκεφτόταν τον εαυτό του, σκεφτόταν τους άλλους ανιδιοτελώς και με καλοσύνη. Αυτή η καλοσύνη η καλοψυχιά είναι η μεγάλη δύναμη του βιβλίου του για την Κάλλας- να κοιτάζει την περιπέτειά της, την ψυχή της, τον χρωματισμό της ψυχής της, με σεβασμό και Αγάπη.
Γι' αυτό και το βιβλίο αυτό καταγράφει στην ουσία τη "μέσα" Κάλλας. Την υπερήφανη και πάσχουσα ψυχή της Μαρίας Κάλλας που ωριμάζοντας βρήκε τη φωτεινή ρίζα της και «πέταξε την υπηκοότητα την αμερικανική, πέταξε την ιταλική και ήθελε να χαρακτηριστεί στο τέλος της ζωής της ξανά Ελληνίδα».
Και αφού μιλάμε για καλοσύνη και δοτικότητα του υπέροχου Ελληνικού λαού. Έχω γνωρίσει καλούς Έλληνες που έκαναν το καλό και δεν το έλεγαν. Τον Βαγγέλη τον Παπαθανασίου. Μέγας φιλάνθρωπος και το έκρυβε ακόμα και από τους στενούς του φίλους. Φιλάνθρωποι ήταν επίσης ο Στάθης Ψάλτης, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο ξινός του Ελληνικού Κινηματογράφου, αλλά και ο Μάνος Χατζηδάκις που συντηρούσε εκτός των άλλων και την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Ο Χατζηδάκις, μάλιστα, έλεγε «Όταν κάνεις το καλό, ανεβαίνει στον ουρανό και επιστρέφει πίσω με τόκο, πάντα».
Υπήρχε, δε ζει πια, ο Μιλτιάδης Καράτζης, ο οποίος ήταν από οικογένεια βοσκών. Έγινε μεγάλος βιομήχανος στην Κρήτη και έχτισε τα εργοστάσιά του στο χωριό του για να δώσει δουλειά στους συνανθρώπους του. Ήταν δε μέγας φιλάνθρωπος. Βρέθηκα μια μέρα στο γραφείο του ήταν και ο εγγονός του, τότε δώδεκα χρονών και του είπε το εξής: «Να δίνεις από αυτά που έχεις. Αλλά να δίνεις και από αυτά που δεν έχεις. Και αν αυτά που δεν έχεις, έχουν εντελώς τελειώσει, να λες καλημέρα στο γείτονα σου». Είχα τη τύχη στη ζωή μου να γνωρίσω καλούς Έλληνες, δοτικούς ανθρώπους της προσφοράς όπως ο απόλυτα δοτικός Ευάγγελος Στασινόπουλος με τον στενό συνεργάτη του, δοτικό επίσης, και θεραπευτή των τεχνών Μάνο Δημητρακόπουλο, όπως ο απών Θεόδωρος Βασιλάκης της Aegean, αλλά και ο Γιάννης Λεμπιδάκης, η Νίκη Σταύρου, κληρονόμος του Καζαντζάκη. Ο Καζαντζάκης, επίσης, που έζησε τα περισσότερα χρόνια σε μεγάλη φτώχεια, όμως στους επισκέπτες του πάντα έδινε κάτι και όταν δεν είχε τίποτα να δώσει, είχε αποξηράνει λουλούδια και τα προσέφερε στους επισκέπτες για να δώσει έστω κάτι...
Αν, κατά τη γνώμη μου, συμπεριλάβουμε και τους καθημερινούς ανώνυμους συμπολίτες μας που προσφέρουν το μικρό οβολό τους από το υστέρημά τους, αλλά και την αγάπη τους όπου χρειαστεί, αλλά και την σταθερή Πίστη σε ό,τι κληρονομήσαμε, τότε έχουμε το υπόγειο στρώμα που διαχρονικά κρατάει ζωντανό τον ανώτερο ψυχικό πολιτισμό των Ελλήνων.
Αυτός είναι ο ανώτερος ψυχικός πολιτισμός που συνεχίζει να δρα και αν αποκτήσουμε όλοι μας συναίσθηση του τι σημαίνει αυτό για τον Ελληνισμό, τότε δε θα κινδυνεύουμε στο μέλλον και η "μέσα Ανώτερη πατρίδα" μας θα στερεωθεί και τότε, μόνο τότε θα μπορούμε να εγκαταλείψουμε τους ψυχοφθόρους διχασμούς θα είμαστε έτοιμοι όταν θα χρειαστεί να κάνουμε την μεγάλη ανώτερη πράξη ψυχικά, αν κινδυνεύσει η Ελλάδα, να είμαστε στην πρώτη γραμμή γιατί η ψυχή όλων μας είναι η μέσα ανώτερη Ελλάδα.
Προς αυτό τον προσανατολισμό συμβάλει και ο ψυχικός πολιτισμός του αγαπητότατου Μιχάλη Δημητρίου.