1.H Κομισιόν εκτιμά ότι δεν ευθυγραμμίστηκε η εθνική νομοθεσία των δύο χωρών με την οδηγία για την καταπολέμηση της απάτης εις βάρος του προϋπολογισμού της Eνωσης μέσω του ποινικού δικαίου
Με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προειδοποιεί η Κομισιόν δύο κράτη-μέλη, Ελλάδα και Κύπρο, για το γεγονός ότι δεν έχουν ευθυγραμμιστεί με τους κανόνες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της απάτης κατά του προϋπολογισμού της, ειδικά όσον αφορά τον ορισμό και τις ευθύνες νομικών προσώπων, καθώς και για το αδίκημα του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Συγκεκριμένα, η Κομισιόν αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη σε Ελλάδα και Κύπρο, καθώς εκτιμά ότι δεν ευθυγραμμίστηκε η εθνική νομοθεσία τους με την οδηγία για την καταπολέμηση της απάτης εις βάρος του προϋπολογισμού της Eνωσης μέσω του ποινικού δικαίου (οδηγία PIF).
Οι εν λόγω κανόνες εναρμονίζουν τους ορισμούς, τις κυρώσεις και τις προθεσμίες παραγραφής των ποινικών αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε., και αποτελούν τη βάση για τις εργασίες της ευρωπαϊκής εισαγγελίας (EPPO).
Oπως υπενθυμίζει, η Κομισιόν είχε αποστείλει ήδη σχετική προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2021 και στην Κύπρο τον Φεβρουάριο του 2022.
Μετά την έκδοση της αιτιολογημένης γνώμης, τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν περιθώριο δύο μηνών, ώστε να απαντήσουν ή να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις που καταγράφονται.
Σε αντίθετη περίπτωση, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει παραπομπή των δύο κρατών-μελών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
2.Υποκλοπές, αστυνομική βία, ρατσισμός και pushbacks – Έκθεση «κόλαφος» της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα
Δυσάρετση και επικριτική για την Ελλάδα είναι η ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, λίγες ώρες μετά την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η έκθεση κάνει αναφορά σε περιστατικά αστυνομικής βίας, ρατσιστικών επιθέσεων, παράνομης επαναπροώθησης προσφύγων αλλά και στην υπόθεση υποκλοπών.
Η Διεθνής Αμνηστία κάνει συγκεκριμένα λόγο για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων για πρόσφυγες και μετανάστες, με εκτενή αναφορά στο ναυάγιο της Πύλου, αλλά και σε υποθέσεις στοχοποίησης ατόμων και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Από την έκθεση δεν λείπει φυσικά η αναφορά στην υπόθεση υποκλοπών και παρακολουθήσεων με το κακόβουλο λογισμικό Predator.
Ξεχωριστή μνεία γίνεται επίσης και στα δικαιώματα των γυναικών και το ζήτημα της «συνεπιμέλειας» αλλά και για τον βιασμό νεαρής γυναίκας στο αστυνομικό τμήμα Ομόνοιας τον Οκτώβριο του 2022.
Αστυνομική βία
Όπως αναφέρει η έκθεση «συνεχίστηκαν οι αναφορές για παράνομη χρήση βίας κατά τη διάρκεια αστυνομικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της αστυνόμευσης διαδηλώσεων, όπως οι διαμαρτυρίες μετά τη σιδηροδρομική καταστροφή των Τεμπών τον Φεβρουάριο».
Η έκθεση αναφέρεται σε συγκεκριμένα περιστατικά τα οποία σημειώθηκαν εντός του 2023.........
Η υπόθεση των υποκλοπών
Η έκθεση αναφέρεται και στην υπόθεση των υποκλοπών και τα «88 άτομα που ενημερώθηκαν ότι τα κινητά τους τηλέφωνα είχαν στοχοποιηθεί».
«Τον Ιούλιο, σε έρευνα της ελληνικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα σχετικά με τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator εντοπίστηκαν 350 μηνύματα SMS που επιχειρούσαν να εγκαταστήσουν λογισμικό παρακολούθησης.
»Τον Σεπτέμβριο, η κοινωνία των πολιτών και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εξέφρασαν την ανησυχία τους για την αιφνίδια αντικατάσταση από το ελληνικό κοινοβούλιο αρκετών μελών της ελληνικής Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) σε μια κρίσιμη στιγμή για τη διερεύνηση του σκανδάλου παρακολούθησης με λογισμικό.
»Τον Οκτώβριο, κατά τη διάρκεια ακρόασης σε επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο επικεφαλής της ΑΔΑΕ εξέφρασε την ανησυχία του για το γεγονός ότι ένα νυν και ένα πρώην μέλος της ΑΔΑΕ ήταν αντικείμενα ποινικής διερεύνησης, ενώ μέχρι σήμερα δεν είχε απαγγελθεί κατηγορία σε κανένα για χρήση λογισμικού παρακολούθησης».
Δικαιώματα γυναικών
«Μεταξύ Ιανουαρίου και αρχών Δεκεμβρίου, αναφέρθηκαν 14 γυναικοκτονίες» αναφέρει η έκθεση.
«Η ομάδα εμπειρογνωμόνων (GREVIO) που παρακολουθεί την εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, σε έκθεσή της τον Νοέμβριο εξέφρασε βαθιά ανησυχία για το γεγονός ότι η νομοθεσία του 2021 για τη «συνεπιμέλεια» δεν διέθετε επαρκείς εγγυήσεις που να διασφαλίζουν ότι τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό της επιμέλειας και των δικαιωμάτων επίσκεψης των παιδιών.
»Τον Οκτώβριο, εισαγγελέας πρότεινε την παραπομπή σε δίκη δύο αστυνομικών για τον ομαδικό βιασμό νεαρής γυναίκας στο αστυνομικό τμήμα Ομόνοιας τον Οκτώβριο του 2022 κι ενός τρίτου αστυνομικού ως συνεργού».
3.Η έκθεση του Αμερικανικού ΥΠΕΞ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα
Κάθε χρόνο το Γραφείο Δημοκρατίας, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εργασίας του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών δημοσιεύει εκθέσεις για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διάφορες χώρες. Οι εκθέσεις αυτές είναι σημαντικές γιατί επηρεάζουν συνολικά την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε σχέση με αυτές τις χώρες.
Ως προς την Ελλάδα η έκθεση διαπιστώνει ότι δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές ως προς την κατάσταση με τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα μας.
Όπως αναφέρει στην αρχική περίληψη της έκθεσης:
«Δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.
Τα σημαντικά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλάμβαναν αξιόπιστες αναφορές για: σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων στις φυλακές και μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου- εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία με στόχο μέλη εθνικών, φυλετικών ή εθνοτικών μειονοτικών ομάδων- και εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία ή απειλές βίας με στόχο λεσβίες, ομοφυλόφιλα, αμφιφυλόφιλα, τρανσέξουαλ, ομοφυλόφιλα ή ίντερσεξ άτομα.
Η κυβέρνηση λάμβανε τακτικά μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπρατταν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε αλλού στην κυβέρνηση. Υπήρχαν, ωστόσο, καταγγελίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς σχετικά με την αποτυχία της κυβέρνησης να διερευνήσει αποτελεσματικά τις καταγγελίες για αναγκαστικές επιστροφές αιτούντων άσυλο και να θέσει τους υπεύθυνους προ των ευθυνών τους».
Η έκθεση περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία για τις καταγγελίες που επικαλείται, με ιδιαίτερη έμφαση στα ζητήματα που αφορούν τις παράνομες επαναπροωθήσεις (pushbacks) μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα. Αναφέρει επίσης τα ζητήματα που έχουν εγείρει οι δημοσιογραφικές ενώσεις για την προστασία των δημοσιογράφων από τις αγωγές SLAPPs, ή τις καταγγελίες για υπερβολική αστυνομική βία σε κινητοποιήσεις, ενώ για την ελευθερία του Τύπου αναφέρει τα ακόλουθα: «Το Σύνταγμα και ο νόμος προέβλεπαν την ελευθερία της έκφρασης, μεταξύ άλλων για τα μέλη του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης, και η κυβέρνηση σε γενικές γραμμές σεβόταν αυτό το δικαίωμα. Τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, η αποτελεσματική δικαιοσύνη και το λειτουργικό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα συνέβαλαν στην προώθηση της ελευθερίας της έκφρασης, μεταξύ άλλων και για τα μέλη του Τύπου. Ωστόσο, εγχώριοι και διεθνείς οργανισμοί δήλωσαν ότι οι δημοσιογράφοι και τα μέσα ενημέρωσης αντιμετώπιζαν πιέσεις για να αποφύγουν την κριτική στην κυβέρνηση ή την αναφορά σκανδάλων».
Η αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών
Οι δύο αμερικανικές ανακοινώσεις αποτυπώνουν τον τρόπο που χώρες, που δύσκολα μπορούν να θεωρηθούν εχθρικές, αντιμετωπίζουν ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου στη χώρα μας. Δηλαδή, εντοπίζουν συγκεκριμένα προβλήματα που έχουν συζητηθεί και στο εσωτερικό της χώρα μας και έχουν αναδειχθεί όχι μόνο από ΜΚΟ αλλά και από θεσμούς όπως το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Προβλήματα που όπως έχει κατ' επανάληψη γραφτεί όσο δεν αντιμετωπίζονται και όσο δεν προχωράει η ποινική διερεύνησή τους, αντικειμενικά ρίχνουν βαριά σκιά πάνω στην εικόνα και το κύρος της χώρας.
Παρ' όλα αυτά το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών να αποδώσει τα αναγραφόμενα στη χρήση «χωρίς περαιτέρω διερεύνηση» καταγγελιών από ΜΚΟ, σημειώνει ότι ως αποτέλεσμα «εμφανίζεται ότι σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένο κράτος δικαίου υφίστανται σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», αγνοεί τα βήματα που έχουν γίνει και προφανώς διαβεβαιώνει ότι στην Ελλάδα υπηρετείται με συνέπεια η δημοκρατία και το κράτος δικαίου:
«Η έκθεση καταγράφει, χωρίς περαιτέρω διερεύνηση, καταγγελίες μη κυβερνητικών οργανώσεων για τις οποίες δεν πραγματοποιείται ανεξάρτητος έλεγχος.
Ακριβώς λόγω της αδιάκριτης αυτής καταγραφής, εμφανίζεται ότι σε όλες τις χώρες με ανεπτυγμένο κράτος δικαίου υφίστανται σοβαρά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ιδιαίτερα σημαντικό για την ακεραιότητα, την αξιοπιστία και την αντικειμενικότητα της έκθεσης είναι το γεγονός ότι δεν ζητήθηκε η άποψη της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τα αναφερόμενα θέματα.
Αν και αναγνωρίζεται σε πολλά επίπεδα η πρόοδος σε σχέση με την προστασία δικαιωμάτων στην Ελλάδα, η έκθεση παραγνωρίζει ή και τελείως αγνοεί ρυθμιστικές παρεμβάσεις και εθνικές στρατηγικές των τελευταίων ετών για τη διασφάλιση δικαιωμάτων ευάλωτων κατηγοριών πολιτών, όπως ΑμεΑ, ΛΟΑΤΚΙ και ασυνόδευτα ανήλικα.
Διαχρονικά, οι εκθέσεις για την Ελλάδα παρουσιάζουν ανάλογα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ιδιαιτέρως την περίοδο 2016-2019 παραθέτονταν σοβαρότατες καταγγελίες, οι οποίες σταδιακά εξέλιπαν.
Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να υπηρετεί με συνέπεια τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, εμβαθύνοντας την ουσιαστική ισότητα των πολιτών και τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα και βελτιώνοντας το επίπεδο ζωής τους.»