Αν και ο Pablo Picasso (1881-1973) δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα, το έργο του είναι φανερά διαποτισμένο από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, του οποίου την τέχνη μελέτησε τόσο στις αίθουσες του Λούβρου όσο και κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Ιταλία. Οι φιλίες του με τον Τεριάντ και τον Ελύτη.
Βαθειά, μεγάλη η επίδρασης της ελληνικής αρχαιότητας- O βιογράφος και φίλος του σερ Τζον Ρίτσαρντσον έλεγε πως η εμμονή του Ανδαλουσιανού με τους ταύρους και εντέλει με τον Μινώταυρο δεν εξαντλείτο σε μορφοπλαστικές αναζητήσεις, ο Μινώταυρος είχε ευθεία αναφορά στον ίδιο. Το επιβεβαίωσε και ο καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης κατά τη συνέντευξη Τύπου για την έκθεση «Pablo Picasso. Η χαρά της ζωής», η οποία εγκαινιάσθηκε στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας Ρεθύμνου, σε επιμέλεια του Ελληνα αρχαιολόγου και της Παλόμα Πικάσο, της κόρης του δημιουργού από τη σχέση του με τη Φρανσουάζ Ζιλό. «Οταν ο Πικάσο ζωγραφίζει, δείχνει κομμάτια της ψυχής του», υποστήριξε και ο κ. Σταμπολίδης.
Στην πρώτη μου ανάμνηση, βρίσκομαι στην αγκαλιά του πατέρα μου και ανεβαίνουμε τα ατελείωτα σκαλιά που οδηγούν στο σπίτι μας στο Βαλορίς: ο ξεχωριστός ρυθμός των βημάτων του, η κάθε του δρασκελιά, τεράστια σε μήκος μα όχι σε ύψος, το γλυκό άρωμα από τα άνθη της πορτοκαλιάς που χαϊδεύει τον ανοιξιάτικο αέρα...
Η Έκθεση ξεκινά στο αίθριο του Μουσείου έχοντας ανατυπωμένη προμετωπίδα έναν πίνακα του Πικάσο που ο ίδιος ονομάζει η Χαρά της Ζωής, εμπνευσμένο από την οικογενειακή ευτυχία στις παραλίες της νότιας Γαλλίας. Και λίγο πιο πέρα είναι κρεμασμένη μια κεφαλή-μάσκα ταύρου από την Ανδαλουσία, χορτόπλεκτη σαν αυτήν που ο ίδιος ο ζωγράφος φέρει στην περίφημη φωτογραφία του που υπάρχει στην πρόσοψη της Έκθεσης, όταν εισέρχεται ο επισκέπτης στο Μουσείο. Έτσι, αν θελήσει κάποιος, μπορεί να φωτογραφηθεί με την χορτόπλεκτη μάσκα, υιοθετώντας την ιδέα του Πικάσο, ως Μινώταυρου: ο επισκέπτης-Μινώταυρος αναφορά στον Μινώταυρο-Πικάσο.
Pablo Picasso. Μινώταυρος 28 Απριλίου 1958 Λάδι σε μουσαμά 130 x 97 εκ. Ιδιωτική συλλογή
Οκτώ χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τα εγκαίνια του Αρχαιολογικού μουσείου Ελεύθερνας, με τον θησαυρό που φιλοξενεί στις αίθουσές του να «διηγείται» την ιστορία και τον πολιτισμό χιλιάδων ετών.
Το μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας, γιορτάζει τα όγδοα γενέθλια του με σημαντικές εκδηλώσεις. Η έκθεση με τίτλο «Ο Πικάσο στην Κρήτη: Η χαρά της ζωής» ανοίγει τις πύλες της σήμερα, Παρασκευή 5 Ιουλίου, στο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας. Αυτή η σημαντική πολιτιστική εκδήλωση διοργανώνεται από την κόρη του μεγάλου Ισπανού ζωγράφου, Παλόμα Πικάσο, σε συνεργασία με τον γενικό διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, ομότιμο καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νικόλαο Σταμπολίδη, και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου.
Οι θεματικές ενότητες
• Μινώταυρος (Εισαγωγή)
• Απεικονίσεις ζώων (πτηνών, κριών, ταύρων)
• Πάνας – ζώα
• Λυσιστράτη
• Αποκάλυψη
• Χορός
• Κλωντ
Ένας καλλιτέχνης όπως ο Πάμπλο Πικάσο, που αγαπούσε τη ζωή, δεν θα μπορούσε παρά να αγαπά ιδιαίτερα και την Κρήτη. Όπως άλλωστε είπε ο καθηγητής και γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, Νικόλαος Σταμπολίδης, που επιμελήθηκε την έκθεση, «η Παλόμα Πικάσο, σημερινή διευθύντρια του Ιδρύματος που φέρει το όνομα του πατέρα της, βεβαιώνει πως ο μέγας ζωγράφος θα έβρισκε πως το έργο του θα ταίριαζε στην Ελεύθερνα: σε ένα βουκολικό τοπίο, στη σκιά του Ψηλορείτη».
Η πηγή έμπνευσης του Πάμπλο Πικάσο
Κατά τη διάρκεια της μακράς και παραγωγικής πορείας του, ο Πικάσο εμπνεύστηκε από μια μεγάλη ποικιλία πηγών, τις οποίες διαρκώς προσάρμοζε και επεξεργαζόταν. Η κλασική παράδοση πρόσφερε στον Ισπανό ζωγράφο ένα λεξιλόγιο ατελείωτων δυνατοτήτων προς χειρισμό και τροποποίηση.
Σημαντική μεταξύ αυτών των πηγών υπήρξε η αρχαία Ελλάδα, με τη διαχρονική μυθολογία και την πλουσιότατη εικονογραφία της. Από την εποχή ακόμα που αντέγραφε γύψινα εκμαγεία αρχαίων γλυπτών, ο Πικάσο γοητεύτηκε από διάφορα θέματα της ελληνικής μυθολογίας, θέματα που διασκεδάζουν το τετριμμένο ή που δηλώνουν τις συγκρουόμενες παρορμήσεις του ανθρώπου.
Ανάμεσα σε αυτά, ο «Μινώταυρος», διονυσιακό πλάσμα, μισός άνθρωπος και μισός ζώο, αναδείχτηκε σε σύμβολο των σκοτεινότερων πτυχών της ανθρώπινης ψυχής και του παραλογισμού του πολέμου.
Ταυτόχρονα, στο έργο του αναδύθηκε και μια άλλη εικόνα της Ελλάδας, μια εικόνα ειρηνική, στην οποία αρχαία θέματα και μύθοι οδηγούν στο εξιδανικευμένο όραμα μιας διαχρονικής Αρκαδίας, όραμα που ο Πικάσο επεξεργάστηκε σε γλυπτά και κεραμικά μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Τα έργα αυτά, ωστόσο, σε αντίθεση με άλλα πρωιμότερα, δεν έχουν την ίδια στενή σχέση με την ελληνική μυθολογία.
Αντίθετα, επινοεί μια εικονική ή φανταστική αρχαιότητα. Στο χωριουδάκι Vallauris, στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στη δεκαετία του 1950, δημιουργεί ένα εντυπωσιακό σύνολο έργων κεραμικής, τα οποία αφενός παραπέμπουν σε ένα γενικευμένο μυθικό παρελθόν, αφετέρου αντλούν από διαχρονικές εικόνες, όπως φαύνους, πουλιά, μουσικούς κλπ.
Μια έκθεση κι ένα βιβλίο
«Η Ελλάδα ήταν σαν πατρίδα μας, σαν να γεννηθήκαμε εκεί. Νιώθαμε πολύ κοντά στους ανθρώπους, αγαπούσαμε το ελληνικό τοπίο, αυτό το τοπίο που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης σου. Το γεγονός ότι είναι ταυτόχρονα σκληρό και όμορφο είναι πολύ έντονο... Ο αέρας είναι πολύ δυνατός, ο ήλιος είναι πολύ δυνατός...
Όλα έχουν έντονο χαρακτήρα. Και αυτό σου επιτρέπει να έχεις καθαρό μυαλό. Γι' αυτό εγώ είμαι πάντα τόσο δεμένος με την Ελλάδα»
Αυτά ήταν τα λόγια του Κλωντ Πικάσο, του αδελφού της Παλόμα, λίγο πριν φύγει για το μεγάλο ταξίδι.
Η έκθεση που ξεκινάει στο Μουσείο της αρχαίας Ελεύθερνας έρχεται να γιορτάσει τη μνήμη του. Τα 62 έργα του Πάμπλο Πικάσο, από την προσωπική συλλογή της Παλόμα, συναντούν εκθέματα του Μουσείου και συνθέτουν μια διαχρονική απεικόνιση της Χαράς της Ζωής. Αυτό είναι και το πρώτο μέρος του συνοδευτικού βιβλίου, ακριβώς το μισό, με ένα εισαγωγικό κείμενο του Νίκου Σταμπολίδη.
Στο δεύτερο μισό του βιβλίου ο τίτλος γίνεται η χαρά της ζωής μας και τον λόγο παίρνει η Παλόμα Πικάσο. Μας εξιστορεί τις αναμνήσεις από τα παιδικά της χρόνια με τον αδελφό και τον πατέρα της στον γαλλικό νότο παρουσιάζοντας σκηνές και περιστατικά της καθημερινής ζωής τους. Και μας αποκαλύπτει ένα άλλο, άγνωστο στους πολλούς, πρόσωπο του Πικάσο. Όπως γράφει η ίδια η Παλόμα: «Είχα καταλάβει από πολύ νωρίς πως ο Πάμπλο ήταν από τη μία απλώς ο πατέρας μου και από την άλλη ο Πικάσο. Ούτε στη φαντασία μου δε θα μπορούσα ποτέ να ονειρευτώ πατέρα με πιο παιχνιδιάρικη διάθεση».
Το βιβλίο εικονογραφείται με ένα πλήθος φωτογραφιών της οικογένειας από διάσημους φωτογράφους αλλά και με μια μεγάλη σειρά από ζωγραφιές, σχέδια, σκίτσα, χαρτοκοπτικές που ο Πάμπλο Πικάσο έφτιαχνε για χάρη των παιδιών του.
«Δεν έπαυε στιγμή να μας φτιάχνει παιχνίδια...».
Η ΑΜΜΟΣ είχε τη μεγάλη τύχη και την εξαιρετική τιμή να σχεδιάσει και να εκδόσει, στα ελληνικά και τα αγγλικά αυτό το βιβλίο.
ΠΗΓΕΣ: Μουσείο Ακρόπολης, ΑΠΕ, Neakriti.gr