Σύμφωνα με προσχέδιο της έκθεσης για τη διεύρυνση που θα παρουσιαστεί σήμερα Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητεί-μεταξύ αρκετών άλλων- από την Τουρκία να συμβάλει στη διευθέτηση του Κυπριακού και δυσπιστεί για την σύντομη ένταξη της προβληματικής Αλβανίας και της αναξιόπιστης Βόρειας Μακεδονίας.
Σαφή μηνύματα προς την Τουρκία αναμένεται να στείλει η Κομισιόν λίγο μάλιστα πριν από την συνάντηση που θα έχει ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν.
Σύμφωνα με προσχέδιο της έκθεσης για τη διεύρυνση που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη και είναι σε γνώση του Βήματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητεί από την Τουρκία να υποστηρίξει ενεργά τις διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ και το κεκτημένο.
«Η Τουρκία να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή της στις συνομιλίες διευθέτησης του Κυπριακού»
Επισημαίνεται ότι είναι σημαντικό η Τουρκία να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή της στις συνομιλίες διευθέτησης του Κυπριακού υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών τους.
Παράλληλα, τονίζεται ότι η Επιτροπή σημειώνει ότι η Τουρκία συνέχισε να υποστηρίζει μια λύση δύο κρατών σε αντίθεση με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Είναι πλέον υψίστης σημασίας η Τουρκία να δεσμευτεί και να συμβάλει ενεργά σε μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας αναφέρει η Κομισιόν.
Όσον αφορά στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας σημειώνεται ότι βελτιώθηκαν περαιτέρω με αποκορύφωμα την 5η συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου τον Δεκέμβριο του 2023, κατά την οποία υπογράφηκε η Διακήρυξη της Αθήνας για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία μεταξύ των δύο ηγετών.
Η ανησυχία για τη Γαλάζια Πατρίδα
Στο προσχέδιο σημειώνεται ταυτόχρονα ότι η εμπρηστική ρητορική είναι πλέον σπάνια καθώς και ότι η Άγκυρα δεν συμμετείχε σε καμία μη εξουσιοδοτημένη δραστηριότητα γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο ή πτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά στο Αιγαίο. Ανησυχία όμως εκφράζεται από την πλευρά της Επιτροπής για την αναφορά της Γαλάζιας Πατρίδας στα σχολικά βιβλία, ενώ επισημαίνεται ότι δεν έχουν βήματα για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναφορά της έκθεσης στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του Απριλίου του 2024 με τα οποία οι ηγέτες της ΕΕ, υπογράμμιζαν ότι η εποικοδομητική δέσμευση της Τουρκίας θα συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση των διαφόρων τομέων συνεργασίας.
Η επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό
«Από αυτή την άποψη, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανέναρξη και την πρόοδο των συνομιλιών για τη διευθέτηση του Κυπριακού για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας» επισήμαιναν οι «27» συμπληρώνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, με όλα τα κατάλληλα μέσα που διαθέτει.
Ξεκάθαρη είναι η θέση της Κομισιόν και σε σχέση με την Αλβανία μερικές ημέρες μετά το άνοιγμα της πρώτης δέσμης κεφαλαίων για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Στο προσχέδιο της έκθεσης, τονίζεται η σημασία της προώθησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και των μειονοτήτων.
Σε σχέση με τη Βόρεια Μακεδονία τέλος, αναφέρεται ότι οι διμερείς συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας και της Συνθήκης Φιλίας και Καλής Γειτονίας και Συνεργασίας μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Βουλγαρίας, πρέπει να εφαρμοστούν καλή τη πίστη από όλες τις πλευρές.