ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 1.11.2024-Τίνα Μανδηλαρά
Τι είδαμε στην ταινία «Maria» με θέμα τη ζωή της Μαρίας Κάλλας
Όλα όσα ζήσαμε στην τελετή έναρξης στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου που φέτος είναι γεμάτη ονόματα και εκπλήξεις
Συγκίνηση, προσμονή και εορταστικό κλίμα είχε η τελετή έναρξης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, σε μια συνειδητοποίηση ότι στα 65 του χρόνια έχει διανύσει έναν κύκλο που τιμάει τον ελληνικό πολιτισμό και την πόλη........
Τι είδαμε στην ταινία
Η ταινία ξεκινά με την Κάλλας να κείτεται νεκρή στα 53 της χρόνια, στο δάπεδο του άκρως εντυπωσιακού σπιτιού στο Παρίσι:ο θάνατος βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, κάτι που επανέρχεται πολύ συχνά στην αφήγηση αφήνοντας να εννοηθεί ότι η σπουδαία ερμηνεύτρια είχε απόλυτη επίγνωση ότι με τις επιλογές της οδηγείται στο αναπόφευκτο τέλος. Αυτό, άλλωστε, είναι και το μοτίβο γύρω από το οποίο ξετυλίγει την ταινία ο Πάμπλο Λοραίν ακολουθώντας τη λογική και των υπολοίπων δυο "Jackie" και "Spencer" σε μια ματιά που εμπνέεται από τις διάσημες πρωταγωνίστριες του αλλά κρατάει και μια απόσταση επικεντρώνοντας στο ανθρώπινο στοιχείο περισσότερο από την αίγλη των ισχυρών αυτών γυναικών.
Εδώ παρακολουθούμε την Κάλλας αποτραβηγμένη στο σπίτι της, μαζί με την αγαπημένη της οικιακή βοηθό και τον μπάτλερ της, να αναπολεί τις μεγάλες στιγμές και να αποπειράται εξόδους μόνο όταν θέλει να νιώσει την αναγνώρισή του κόσμου. «Κλείστε μου ένα τραπέζι σε ένα καφέ όπου οι σερβιτόροι θα ξέρουν ποια είμαι», λέει κάποια στιγμή στον μπάτλερ της. «Έχω όρεξη για θαυμασμό». Επιστρέφοντας ξέρει ότι έχει να αντιμετωπίσει μόνο τη θλίψη και τον πόνο, τον οποίο προσπαθούσε να νικήσει με στεροειδή που της προκάλεσαν εξάρτηση-χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι έπασχε από κάποιο σπάνιο αυτοάνοσο-αλλά και παραισθήσεις, στις οποίες πρωταγωνιστούσε όπως ήταν αναμενόμενο ο εραστής της, Αριστοτέλης Ωνάσης.
Η εντυπωσιακή Τζολί σίγουρα μαγνητίζει το βλέμμα καθώς προσπαθεί να προστατεύσει τη χαμένη περηφάνια της ηρωίδας της, μιας ηθοποιού που, όπως και η ντίβα που ενσαρκώνει, δυσκολεύεται να είναι ανθρώπινη αλλά μάλλον αδυνατεί να αποδώσει τη βαθιά ψυχή της Κάλλας. Εντυπωσιακά τα σκηνικά και τα κουστούμια, τρομερή η ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο διευθυντής φωτογραφίας Εντ Λάκμαν με τη φθινοπωρινή ατμόσφαιρα να ακολουθεί τη μελαγχολική διάθεση ενός βασανισμένου ψυχισμού αλλά προφανώς η ομορφιά δεν φτάνει για να καλύψει την έλλειψη βάθους. Ωστόσο, ο σκηνοθέτης εκτός από τα ωραία πλάνα και την ομορφιά, την οποία τίμησε η "La Divina" με κάθε τρόπο, αποκαλύπτει και πολλές αλήθειες, οι οποίες ωστόσο μένουν ακόμα να αποδειχθούν.
Η σκληρή αλήθεια: την εξέδιδε η μητέρα της, της σύστησε ναρκωτικά χάπια ο Ωνάσης
Παρότι έχουν ειπωθεί πολλά για τον θάνατο της Κάλλας η ταινία φαίνεται να μην στρογγυλεύει σκληρές αλήθειες επιμένοντας ότι η σπουδαία ντίβα αδιαφορούσε κατ'εξακολούθηση να δει τον γιατρό της, που την είχε προειδοποιήσει ότι τα στεροειδή την οδηγούν αναπόφευκτα στον θάνατο. Μάλιστα, αφήνει να εννοηθεί ότι ο θάνατός της προκλήθηκε από παρενέργειες που της προκάλεσε το επικίνδυνο ναρκωτικό Mandrax, το οποίο της είχε συστήσει ο Ωνάσης και όταν αρνούνταν οι γιατροί να το συνταγογραφήσουν το έστελνε με πακέτα η αδελφή της από την Αθήνα.
Η έλλειψη ήταν που του της προκαλούσε κρίσεις στέρησης, τις οποίες δείχνει η ταινία με την ίδια να κυλιέται στη μοκέτα του δωματίου της, ανάμεσα σε αρχαιοελληνικά αγάλματα που της έκανε δώρο ο αγαπημένος της Αρίστος (ο Λοραίν στους διαλόγους αποκαλύπτει ότι ο Έλληνας κροίσος τα έκλεβε και δεν ξέρει κανείς αν πρόκειται για σκηνοθετική υπερβολή ή για πραγματικά στοιχεία).
Είναι πολλά, ωστόσο, τα αμφισβητούμενα στοιχεία από την εφηβική και νεανική ζωή της Κάλλας και τα χρόνια στην Αθήνα: παρότι ο Χιλιανός σκηνοθέτης εξηγεί την προβληματική της σχέση με τη μητέρα της μέσα από τα τραύματα της παιδικής ηλικίας και το ότι την εξέδιδε στους Γερμανούς αξιωματικούς, τίποτα τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί με σαφήνεια μέχρι σήμερα (με τη συγκλονιστική όμως νεαρή Ελληνίδα Αγγελίνα Παπαδοπούλου να τραγουδάει a capella to "Γι αυτό φουμάρω κοκαίνη" των Τατασόπουλου/Μυστακίδη μπροστά από τον Γερμανό αξιωματικό χαρίζοντας μας μια από τις πιο αξέχαστες στιγμές της ταινίας).
Όπως δείχνει, επίσης, η ταινία η Κάλλας επισκέφθηκε τη θαλαμηγό "Χριστίνα" στις αρχές του 60 εν γνώσει του τότε συζύγου της Μενεγκίνι ότι ο Ωνάσης τη φλέρταρε και όλοι θυμόμαστε τα γυρίσματα που είχαν γίνει στην πραγματική θαλαμηγό που ήταν αγκυροβολημένη στο Κατάκολο. Ο Λοραίν δείχνει ξεκάθαρα ότι η Κάλλας έμεινε έγκυος από τον Ωνάση-τον οποίο παρουσιάζει ως καρικατούρα και όχι απλώς ως τον άνδρα που σημάδεψε τη ζωή της-και ότι ήταν αυτός που τη διέταξε να κάνει έκτρωση. Ωστόσο, από την άλλη υποστηρίζει ότι ντίβα έμεινε μαζί του επειδή την έκανε, όπως λέει "να νιώθει κοριτσάκι" και δεν κρύβει ότι έζησε πολλές στιγμές καλοκαιρινής ανέμελης ευτυχίας γυρίζοντας μαζί του τη Μεσόγειο με τα πραγματικά ντοκουμέντα, μάλιστα, να παρατίθενται στο τέλος της ταινίας.
Ο δεσμός τους κράτησε μέχρι τέλους και ίσως είναι η πρώτη φορά που αποκαλύπτεται ότι η "La Divina", συμβιβασμένη πια με τα ανεξίτηλα τραύματα που της προκάλεσε η σχέση τους, τον επισκέφθηκε λίγο πριν το τέλος του στο νοσοκομείο με τον ίδιο να της δίνει ραντεβού στη μετά θάνατον ζωή στην αγαπημένη τους Αθήνα. Η ελληνικότητα ήταν κάτι που τους συνέδεε πάντα αφού εκείνος επέμενε ότι ήταν η συμβολική ενσάρκωση του μυθικού Ερμή, θεού του εμπορίου και εκείνη η μοναδική Αφροδίτη. Οτιδήποτε συνέβαινε παρέπεμπε στην κοινή τους πρόσληψη της ελληνικής σφραγίδας: "Είμαστε Έλληνες και άρα εξοικειωμένοι με τον θάνατο" λέει η "La Divina" σε μια κρίσιμη σκηνή που αποκαλύπτει ότι αντίκριζε από νωρίς το αναπόφευκτο τέλος και ότι αυτός δεν έφτανε για να τους χωρίσει.
Η Λυδια Κονιόρδου, η Αγγελίνα Παπαδοπούλου και το χαμένο μοντάζ
Η νεαρή Αγγελική Παπαδοπούλου, που ερμηνεύει τη Μαρία Κάλλας στην ταινία, και παραβρέθηκε στην πρεμιέρα του "Maria" στο Λονδίνο κλέβει αναπόφευκτα την παράσταση: η 16χρονη είναι μαθήτρια της Β Λυκείου και έχει ήδη ξεχωρίσει ως vocal actor σε σειρές της Disney, της Netflix και άλλων ξένων παραγωγών. Πρόκειται για την παρθενική της εμφάνιση σε μεγάλη ξένη παραγωγή και είναι σίγουρο ότι θα της ανοίξει τον δρόμο και για μελλοντικές εμφανίσεις. Στο πλευρό της η Λυδία Κονιόρδου στον ρόλο της μητέρας της, η οποία, παρότι έπαιξε και σε άλλες σκηνές, καθώς φαίνεται χάθηκαν στο μοντάζ και έτσι δεν είχαμε την ευκαιρία να δούμε περισσότερες σκηνές από Ελλάδα ενώ ελληνικοί διάλογοι ακούγονται σε κάποια κρίσιμα σημεία που αποκαλύπτουν τη βαθιά ταυτότητα της Κάλλας.