Από την δεκαετία του ΄80 χρονολογείται το όργιο συγκάλυψης, αποποίησης και μετάθεσης ευθυνών για την σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων από τον δικηγόρο Τζον Σμάιθ που οδήγησε σε παραίτηση τον πνευματικό ηγέτη της Αγγλικανικής Εκκλησίας και Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι, Τζάστιν Γουέλμπι.
Οι διαστάσεις του σκανδάλου έγιναν ευρύτερα γνωστές την περασμένη εβδομάδα με τη δημοσιοποίηση του πορίσματος της ανεξάρτητης έρευνας υπό τον πρώην διευθυντή κοινωνικών υπηρεσιών Κιθ Μακίν που διήρκεσε πέντε χρόνια και αφορά την κακοποίηση τουλάχιστον 130 ανθρώπων.
Τώρα αποκαλύπτεται ότι ο Γουέλμπι γνώριζε από παλιά τον κακοποιητή, τον οποίο μερίδα του βρετανικού Τύπου περιγράφει ως «φίλο του» αν και ο ίδιος επιμένει ότι είχαν μια τυπική γνωριμία. Ψευδής ισχυρισμός όοως αποδείχθηκε και αντίθετα έθεσε θέμα αξιοπιστίας για το Αρχιεπίσκοπο.
Το χρονικό
Η πρώτη έρευνα σε βάρος του Τζον Σμάιθ χρονολογείται από το 1982, για κακοποίηση αγοριών που πήγαιναν σε θερινές κατασκηνώσεις της ευαγγελικής οργάνωσης Iwerne Trust, στην οποία ο δικηγόρος ήταν πρόεδρος. Ο Σμάιθ κατηγορήθηκε ότι υπέβαλε μαθητές σε τραυματικές σωματικές, σεξουαλικές και ψυχολογικές επιθέσεις. Προσκαλούσε τα θύματα στο σπίτι του στο Γουίντσεστερ, τα οδηγούσε στην αποθήκη του κήπου όπου τα χτυπούσε με ραβδί για να τα «συνετίσει».
Στην εσωτερική έρευνα που έγινε τότε τα θύματα περιγράφονταν ως «νεαροί άνδρες», όρος που χρησιμοποιούσε το κολέγιο για τα αγόρια άνω των 13 ετών ενώ διαπιστώθηκε ότι «η κλίμακα και η σφοδρότητα της πρακτικής ήταν αποτρόπαια». Τα θύματα ανέφεραν πως επί τρία χρόνια δέχθηκαν εκατοντάδες ραβδισμούς και χιλιάδες χτυπήματα, ενίοτε μέχρι λιποθυμίας, ενώ υπέφεραν από αιμορραγίες επί εβδομάδες. Ο κατάλογος των ποινών περιλάμβανε «100 ραβδιές για την αυτοϊκανοποίηση, 400 για εγωιστική συμπεριφορά».
Ο διευθυντής του ιστορικού κολεγίου του Γουίντσεστερ -μαθητές του οποίου ήταν μεταξύ των θυμάτων- περιορίστηκε στο να απαγορεύσει την είσοδο του Σμάιθ στο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Ούτε εκείνος, ούτε η οργάνωση, ούτε η εκκλησία ενημέρωσαν την αστυνομία για τις βαρύτατες καταγγελίες. Εν τω μεταξύ ο Σμάιθ έφυγε από τη Βρετανία και πήγε στη Ζιμπάμπουε όπου συνέχισε τη δράση του σε παιδικές κατασκηνώσεις.
Το 1997 κατηγορήθηκε για τον μυστηριώδη θάνατο ενός 16χρονου αγοριού που είχε βρεθεί νεκρό σε πισίνα κατασκήνωσης το 1992 καθώς και για κακοποιήσεις τουλάχιστον πέντε εφήβων. Τότε ήρθαν στο φως καταγγελίες ότι ο Σμάιθ κολυμπούσε και έκανε ντους γυμνός με εφήβους, τους ενθάρρυνε να μιλούν για την αυτοϊκανοποίηση, τους χτυπούσε στα οπίσθια με ξύλινα ραβδιά. Όμως το κατηγορητήριο κατέπεσε το 1998. Ο Σμάιθ έφυγε από τη Ζιμπάμπουε το 2002 και πήγε στη Νότια Αφρική όπου ηγήθηκε εκστρατείας κατά των ομοφυλοφίλων.
Πέρασαν 30 ολόκληρα χρόνια από τις καταγγελίες στο Γουίντσεστερ μέχρι να απευθυνθεί επίσημα η οργάνωση στη βρετανική αστυνομία το 2013. Η δημόσια έρευνα άρχισε το 2017 μετά από δημοσιογραφική έρευνα του καναλιού Channel 4 και υπό την πίεση θυμάτων που ζητούσαν δικαίωση. Ο Σμάιθ πέθανε το 2018 χωρίς να έχουν απαγγελθεί κατηγορίες εναντίον του από τις βρετανικές αρχές.
Πότε έλαβε γνώση ο Τζάστιν Γουέλμπι
Ο αρχιεπίσκοπος Τζάστιν Γουέλμπι λέει ότι έλαβε γνώση της υπόθεσης το 2013, λίγους μήνες αφότου πήρε στα χέρια του το τιμόνι της Αγγλικανικής Εκκλησίας, ότι ζήτησε να παραπεμφθεί το θέμα στην αστυνομία αλλά δεν παρακολούθησε την εξέλιξή του. Ο Γουέλμπι δήλωσε ότι αισθάνεται ντροπή που δεν χειρίστηκε την φρικτή υπόθεση όπως θα έπρεπε και για αυτό υπέβαλε την παραίτησή του αναλαμβάνοντας την «ευθύνη που του αναλογεί». Όμως ο Γουέλμπι γνώριζε τον Σμάιθ από τα νεανικά του χρόνια και είχε διατελέσει για ένα διάστημα υπεύθυνος για τη φιλοξενία και την υγιεινή μαθητών σε μια από τις κατασκηνώσεις της ευαγγελικής οργάνωσης που διοικούσε ο δικηγόρος.
Σε συνέντευξή του χθες στο Channel 4 και απαντώντας σε επίμονες ερωτήσεις της δημοσιογράφου Κάθι Νιούμαν, ο Γουέλμπι τόνισε πως δεν είχε στενές φιλικές σχέσεις με τον Σμάιθ. Παραδέχθηκε όμως ότι το 1981, όταν ήταν 25 ετών και ζούσε στο Παρίσι εργαζόμενος για γαλλική πετρελαϊκή εταιρεία, προειδοποιήθηκε από αγγλικανό εφημέριο «να μείνει μακριά από τον Σμάιθ γιατί δεν είναι καλός άνθρωπος». Παραδέχθηκε ακόμα ότι με τον Σμάιθ αντάλλασσαν εορταστικές κάρτες όταν ήταν στη Ζιμπάμπουε και πως ενίσχυσε το έργο του με μερικές δεκάδες λίρες. Ο Τζάστιν Γουέλμπι σπούδασε θεολογία από το 1989 έως το 1992 οπότε και χειροτονήθηκε διάκονος ξεκινώντας μια εκκλησιαστική καριέρα που τον οδήγησε μέσα σε 21 χρόνια στο αξίωμα του αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρι.