Θεσμικός και αιχμηρός ήταν ο Κώστας Καραμανλής στην πολυαναμενόμενη ομιλία του στην Πάτρα: «Η διαφορετική ανάγνωση ακόμα και η έντονη κριτική δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με πειθαρχικά μέτρα»
Με αιχμές για τις πολιτικές της κυβέρνησης και τις αποφάσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, ειδικά ως προς τη διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά, άσκησε κριτική στο Μαξίμου ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, ενώ διεμήνυσε πως δεν ενδιαφέρεται για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Χωρίς πολωτική διάθεση ή πνεύμα πολεμικής κριτικής.
Ο κ. Καραμανλής αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Χαρβαλιά «Γιαβόλ!» στην Πάτρα, στα λάθη και την αδράνεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μία σειρά κρίσιμων πολιτικών, ενώ αναφέρθηκε στις γερμανικές αποζημιώσεις αλλά και στις «αγκυλώσεις και εμμονές», όπως τόνισε χαρακτηριστικά, της γερμανικής πολιτικής, που «απομάκρυναν την ευρωπαϊκή ενοποίηση από το όραμα των πατέρων της», δίχως να παραλείψει να αναφερθεί στην πολιτική των μνημονίων που ταλάνισε και την χώρα μας.
«Ρίχνουν λάδι στη φωτιά όσοι από καθ΄έδρας κουνούν περιφρονητικά το δάχτυλο στους πολίτες»
Μιλώντας για το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο κοινωνικό κράτος, υπογραμμίζοντας πως «οι πολλοί βλέπουν το κοινωνικό κράτος να συρρικνώνεται, τις ευκαιρίες για τους νέους ειδικά να ελαχιστοποιούνται, το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται», μία φράση που δεν αφήνει εκτός «κάδρου» την ελληνική κυβέρνηση.
«Αποτέλεσμα είναι να υπονομεύεται η κοινωνική συνοχή, αλλά και η πολιτική ομαλότητα και σταθερότητα», σημείωσε, προσθέτοντας πως «όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες αμφισβητούν το ισχύον οικονομικό και πολιτικό σύστημα».
Για να τονίσει χαρακτηριστικά: «Και ρίχνουν λάδι στη φωτιά όσοι από καθ΄έδρας κουνούν περιφρονητικά το δάχτυλο στους πολίτες. Η αποστροφή προς τις αλαζονικές ελίτ κινδυνεύει να μετασχηματιστεί σε απονομιμοποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος στα μάτια των πολιτών, με τους μεγάλους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Δεν πρόκειται για σενάρια του απώτερου μέλλοντος. Η κρίση είναι ήδη εδώ», επισήμανε ο Κώστας Καραμανλής, προσθέτοντας πως «το πιστοποιούν τα εκλογικά αποτελέσματα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, το επιβεβαίωσε με τρόπο εκκωφαντικό η πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ».
«Ξεκάθαρες θέσεις για τη μία και μόνη διαφορά που έχουμε με την Τουρκία»
Στη συνέχεια, ο πρώην πρωθυπουργός μίλησε για τις μάχες που καλείται και οφείλει να δώσει η χώρα μας, για «να διεκδικήσει τα δίκαιά της», όπως τόνισε.
«Σε αυτόν τον πολύ δύσκολο και απρόβλεπτο κόσμο, η χώρα μας πρέπει να δώσει τις μάχες της και να διεκδικήσει τα δίκαιά της. Να συμβάλλει στην αφύπνιση της Ευρώπης, για να αναλάβει επιτέλους τις ευθύνες της. Να πρωταγωνιστήσει στην σταθεροποίηση και την προοπτική ομαλότητας στα Βαλκάνια. Με αυστηρά μηνύματα προς απροκάλυπτους ή και υποκρυπτόμενους μεγαλοϊδεατισμούς», διεμήνυσε.
Υπογράμμισε ότι πρέπει «να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την επιθετικότητα και τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας. Με ξεκάθαρες θέσεις για τη μία και μόνη διαφορά που έχουμε με την Τουρκία, την οριοθέτηση δηλαδή της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας», ενώ ξεκαθάρισε ότι «τα θέματα που εκ του πονηρού και αυθαίρετα επιχειρεί η Τουρκία να βάλει στην ημερησία διάταξη είναι ανυπόστατα. Είτε πρόκειται για εθνική κυριαρχία είτε για κυριαρχικά δικαιώματα στερεά θεμελιωμένα στο Διεθνές Δίκαιο είτε για την αποστρατιωτικοποίηση των νήσων».
«Αυτά ας τα ξεχάσουν και η Τουρκία, αλλά και όσοι διεθνείς παράγοντες τα ενθαρρύνουν ή τα ανέχονται», ανέφερε ο κ. Καραμανλής, ενώ τόνισε ότι η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει «να στηρίζει την πολύπαθη Κύπρο, επί μισό αιώνα θύμα παράνομης εισβολής και κατοχής, στον αγώνα για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, στον αγώνα για την επιβίωση του Κυπριακού ελληνισμού».
«Η άλλη γνώμη και η έντονη κριτική δεν αντιμετωπίζονται με πειθαρχικά μέτρα»
Όπως σημείωσε, αυτή η ιδιαίτερα απαιτητική ατζέντα «επιβάλλει ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα, ενεργό πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, καθαρά μηνύματα προς όλους, πάνω από όλα εθνική ενότητα και συνεννόηση».
«Θέλω να επαναλάβω ότι η άλλη γνώμη, η διαφορετική ανάγνωση ακόμα και η έντονη κριτική δεν πρέπει να δαιμονοποιούνται. Και πάντως δεν αντιμετωπίζονται με πειθαρχικά μέτρα, καθιστώντας μάλιστα δυσχερέστερη την απαραίτητη εθνική ομοψυχία για την στήριξη της εθνικής γραμμής», τόνισε χαρακτηριστικά ο Κώστας Καραμανλής, αναφορικά με τη διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά, στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Η ΠτΔ ούτε με αφορά ούτε με ενδιαφέρει»
Στο τέλος της ομιλίας του, άλλωστε, έστειλε ένα μήνυμα ακόμα σε ό,τι αφορά τον ίδιο: «Μια τελευταία λέξη για τα περί Προεδρίας της Δημοκρατίας. Με τιμά η σκέψη, ειδικά μάλιστα όταν προέρχεται από έναν πρώην πρωθυπουργό. Θέλω όμως να ξεκαθαρίσω ότι το θέμα ούτε με αφορά ούτε με ενδιαφέρει», διεμήνυσε ο Κώστας Καραμανλής.
«Υποκριτικές και υστερόβουλες οι γερμανικές συγγνώμες για τις αποζημιώσεις»
Στην αρχή της ομιλίας του, ο κ. Καραμανλής μίλησε για το βιβλίο του Γιώργου Χαρβαλιά, σημειώνοντας ότι «συνδέεται άμεσα με τον εγχώριο διάλογο για τα τεκταινόμενα στη χώρα μας και την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του προηγούμενου και του τρέχοντος αιώνα και κάνει μια πολύ χρήσιμη συνεισφορά».
Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο κατοχικό δάνειο και τις γερμανικές αποζημιώσεις, τονίζοντας πως «η γερμανική κατοχή προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά στην οικονομία και την κοινωνία της χώρας μας. Ενδεχομένως η Ελλάδα θα ήταν σε καλύτερη μοίρα σήμερα, εάν δεν είχε υποστεί την αφαίμαξη που υπέστη τότε, σε οικονομικούς πόρους, υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό», είπε χαρακτηριστικά.
«Η Ελλάδα, μαζί με την Πολωνία, επλήγησαν περισσότερο, στα χρόνια της κατοχής. Και γι αυτό η Ελλάδα δικαιούνταν και ακόμη δικαιούται να αποζημιωθεί για την άδικη ζημία που υπέστη, τα αποτελέσματα της οποίας επηρέασαν τη σύγχρονη εξέλιξή της. Αυτή η διαπίστωση δεν έχει μόνο ηθικό έρεισμα, αλλά και απολύτως τεκμηριωμένα νομικό. Η Γερμανία δεν αρκεί να αναγνωρίσει μόνο στα λόγια τις ευθύνες της για τις καταστροφές που προκάλεσε στην Ελλάδα, αλλά πρέπει να το κάνει αυτό και εμπράκτως», υπογράμμισε.
Και προσέθεσε πως «είναι, πέρα απ΄όλα τ΄άλλα, και ζήτημα διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας. Η αποπληρωμή του κατοχικού δανείου, το οποίο συνήφθη αναγκαστικώς, δεν παραγράφηκε ποτέ και η Ελλάδα δεν παραιτήθηκε ποτέ από αυτήν. Αλλά και οι αποζημιώσεις για τις ανθρώπινες απώλειες και τις υλικές καταστροφές δεν χαρίσθηκαν ποτέ. Μετατέθηκαν μόνο για την εποχή που η Γερμανία θα διέθετε την πολιτειακή υπόσταση που θα της επέτρεπε την ανάληψη αυτών των υποχρεώσεών της», διευκρίνισε ο κ. Καραμανλής, τονίζοντας πως η άρνησή της, «όπως την ξανακούσαμε πρόσφατα, καθιστά τις συγγνώμες και την φραστική μεταμέλεια, υποκριτικές και υστερόβουλες».
«Αγκυλώσεις και εμμονές της γερμανικής πολιτικής»
«Είναι κοινός τόπος ότι η μεταπολεμική Γερμανία έπαιξε έναν ιδιαίτερο ρόλο στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι, εξάλλου, γνωστό ότι, μαζί με τη Γαλλία, της αποδίδεται συχνά ο τίτλος της 'ατμομηχανής της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Όμως οι προσανατολισμοί της γερμανικής πολιτικής και, θα πω ακόμα, οι αγκυλώσεις και εμμονές της απομάκρυναν την ευρωπαϊκή ενοποίηση από το όραμα των πατέρων της», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κώστας Καραμανλής.
Εξήγησε πως «η Γερμανία έκανε την οικονομία το όχημα της μεγάλης επιρροής της στα ευρωπαϊκά πράγματα και συχνά της ηγεμονίας της σε αυτά. Και έριξε το βάρος της στον οικονομικό άξονα, αλλά με τους δικούς της όρους», για να υπογραμμίσει ότι «η επιρροή αυτή της Γερμανίας πολλές φορές ξεστράτισε την Ευρωπαϊκή Ένωση από το πραγματικό νόημά της, με αποτέλεσμα να κλονιστεί και η πίστη των Ευρωπαίων πολιτών στο ευρωπαϊκό όραμα. Ένα όραμα, που ως πρωταρχικά συστατικά στοιχεία του έχει την αλληλεγγύη, την συνοχή και την κοινή ευημερία».
«Κεραυνοί» Καραμανλή κατά της ΕΕ
«Δεν επιτεύχθηκε η πραγματική σύγκλιση μεταξύ των κρατών μελών και η κοινή οικονομική πορεία, αλλά συγκεκριμένα κράτη λειτούργησαν συχνά μεμονωμένα με αποκλειστικό γνώμονα το ίδιον συμφέρον», τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός.
Σημείωσε πως η Ελλάδα, όπως και άλλα κράτη μέλη, επωφελήθηκε από χρηματοδοτήσεις και ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ παραδέχθηκε «ότι υπήρξαν καθυστερήσεις ως προς την υιοθέτηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό της χώρας μας», για να προσθέσει, όμως, πως «η παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ανέδειξε τις αδυναμίες της Ευρώπης και τα περιορισμένα όρια ενοποίησης και σύγκλισής της».
«Η πολιτική των μνημονίων ήταν εξόχως αποκαλυπτική. Αφού και σε επίπεδο αποτελεσματικότητας απέτυχε, ενώ και στην σύλληψή της είχε κατά βάση την έννοια της τιμωρίας και του παραδειγματισμού», επισήμανε, προσθέτοντας: «Κυρίως όμως διότι έδειξε ότι, αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση, η ηγεσία της Ευρώπης διάλεξε την κοντόφθαλμη και μίζερη προσέγγιση. Αντί μεταφοράς πόρων από τον πλουσιότερο Βορρά στον φτωχότερο Νότο, αντί αμοιβαιοποίησης του χρέους με την έκδοση Ευρωομολόγου, επιστρατεύτηκαν ιδεολογήματα και συμπεριφορές υποτίμησης, κατασυκοφάντησης και διαστρέβλωσης της πραγματικότητας έναντι ολόκληρων λαών».
«Οι Έλληνες χάσαμε το 30% του εθνικού μας εισοδήματος και σχεδόν το 50% του βιοτικού μας επιπέδου, η Ευρώπη όμως ολόκληρη απεκαλύφθη ρηχή, άτολμη και παρηκμασμένη. Οι οικονομικές ανισότητες διευρύνθηκαν, μεγάλα τμήματα των λαών περιθωριοποιήθηκαν», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Η ΕΕ άργησε και στο μεταναστευτικό»
Ο Κώστας Καραμανλής μίλησε και το μεταναστευτικό, λέγοντας ότι προκαλεί «μεγάλους κλυδωνισμούς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα» και κάνοντας λόγο για «ένα πρόβλημα με μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνική συνοχή, την πολιτική σταθερότητα, την ίδια την ταυτότητα της Ευρώπης».
«Η φυσιογνωμία των ευρωπαϊκών πόλεων έχει πλέον μεταβληθεί δραματικά. Το ζήτημα της αδυναμίας ενσωμάτωσης τόσο μεγάλων και ετερόκλητων πληθυσμών, και εν πολλοίς ξένων προς την ευρωπαϊκή κουλτούρα, εμφανίζει πλέον ολοένα και περισσότερο τις διαστάσεις του. Η ανασφάλεια και η ανησυχία των Ευρωπαίων πολιτών αντικατοπτρίζεται στις πολιτικές τους αναζητήσεις», όπως είπε.
Ταυτόχρονα, επέρριψε ευθύνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τονίζοντας πως «άργησε πολύ να δώσει την απαιτούμενη έμφαση στην προστασία των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων, που ακόμα και σήμερα παραμένει σε μεγάλο βαθμό προσχηματική. Δεν δόθηκαν τα σωστά μηνύματα ως προς την αυστηρότητα των κανόνων εισόδου σε ευρωπαϊκό έδαφος. Χώρες, όπως η Γερμανία, αρχικά σχεδόν απηύθυναν προσκλητήριο. Δεν οριοθετήθηκαν αυστηρά οι νόμιμες οδοί οικονομικής μετανάστευσης ως οι μόνες για την κάλυψη των αναγκών των ευρωπαϊκών κρατών. Αφέθηκε έτσι στην ευχέρεια των διακινητών να αποφασίζουν για το ποιος θα εισέλθει στην Ευρώπη.
Ενώ, ως προς την απόδοση ασύλου, τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικούς κανόνες που, σε πολλές περιπτώσεις, είναι πολύ ελαστικοί».
«Και το μεγάλο αγκάθι παραμένει η πολιτική επιστροφών, η οποία είναι το λιγότερο αναποτελεσματική. Δυστυχώς, και στο μείζον αυτό πρόβλημα, τα κράτη μέλη λειτουργούν μονομερώς και αδυνατούν να δουν τη συνολική εικόνα στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόσφατο παράδειγμα οι ενέργειες της Γερμανίας, με γνώμονα αποκλειστικά τη διαχείριση του προβλήματος εντός των συνόρων της», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Ρευστότητα, αβεβαιότητα, αστάθεια και πολυκερματισμός»
«Το παγκόσμιο γεωπολιτικό περιβάλλον έχει μεταβληθεί ραγδαία. Οι βεβαιότητες και τα δεδομένα του παρελθόντος έχουν ανατραπεί και τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι η ρευστότητα, η αβεβαιότητα, η αστάθεια και ο πολυκερματισμός. Οι ανταγωνισμοί έχουν αυξηθεί, το ίδιο και οι συγκρούσεις», ανέφερε στη συνέχεια ο κ. Καραμανλής.
Τόνισε ότι «μεγαλύτεροι αλλά και μεσαίοι παράγοντες του διεθνούς συστήματος διεκδικούν διευρυμένο, ενίοτε και πρωταγωνιστικό ρόλο σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο», υπογραμμίζοντας πως «μέχρι χθες φάνταζε αδιανόητο, όμως σήμερα έχουμε στην περιφέρεια της Ευρώπης δύο πολέμους, στην Ουκρανία και την Μέση Ανατολή, και αρκετές διενέξεις σε επίπεδο κρίσης από τον Καύκασο μέχρι τα Δυτικά Βαλκάνια».
Την ίδια ώρα προσέθεσε, επιρρίπτοντας εκ νέου ευθύνες στην ΕΕ, «η Ευρώπη μοιάζει ανήμπορη να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, πόσο μάλλον να τις επηρεάσει αποφασιστικά. Με την διαδικασία ολοκλήρωσής της επιεικώς μετέωρη, χωρίς κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική, με εμφανές έλλειμμα ηγεσίας και αδύναμες κυβερνήσεις, ειδικά στις μεγάλες χώρες της, η Ευρώπη δεν έχει αυτόνομη και αξιόπιστη παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της».
«Περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου ακόμα και σε διενέξεις που την αφορούν άμεσα. Το άγραφο αλλά για δεκαετίες ισχύσαν δόγμα, 'προμηθεύομαι φθηνή ενέργεια από την Ρωσία, ενισχύω διαρκώς τις εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα και εκχωρώ εν πολλοίς την άμυνα και την ασφάλεια στις ΗΠΑ', έχει καταφανώς ξεπεραστεί από τα γεγονότα», υπογράμμισε.
«Εσωτερικός διχασμός, ανεπαρκείς πολιτικές ηγεσίες»
«Το τι πρέπει να γίνει είναι σαφές. Το αν θα γίνει όμως είναι άλλο θέμα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Καραμανλής και προσέθεσε πως «έχει λεχθεί ότι η Ευρώπη προχωρά προς τα εμπρός μόνο μέσα από κρίσεις και ότι η ανάγκη θα αφυπνίσει τις ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως βέβαια εκείνες που εκ των πραγμάτων έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο», για να παρατηρήσει: «Βλέποντας πάντως το σημερινό τοπίο, τον εσωτερικό διχασμό, την δυσαρεστημένη κοινή γνώμη, τις ανεπαρκείς πολιτικές ηγεσίες, ιδιαίτερη αισιοδοξία δεν επιτρέπεται».
Και έφερε ως παράδειγμα το θέμα της ευρωπαϊκής άμυνας. «Η σταδιακή αμυντική χειραφέτηση της ΕΕ απαιτεί πόρους. Οι απαραίτητες δημόσιες επενδύσεις για την ανάπτυξη της ΕΕ και τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ και την Κίνα, επίσης. Η πρόσφατη έκθεση Ντράγκι θεωρεί αναγκαίες τις πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 1 τρις ευρώ για να μη μείνει η Ευρώπη ουραγός στην ανταγωνιστικότητα. Με το μοντέλο όμως της 'δημοσιονομικής ορθοδοξίας', στο οποίο κατά κύριο λόγο εμμένει η Γερμανία, όλα αυτά είναι ανέφικτα», υπογράμμισε ο πρώην πρωθυπουργός.