Συναντήσαμε την Ελληνοϊταλίδα ηθοποιό και σκηνοθέτρια Βαλέρια Γκολίνο στη σουίτα «Maria Callas» του ξενοδοχείου Athens Capital Hotel στο Σύνταγμα, με αφορμή την παρουσία της στο 37ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Μαζί της η Τζινέβρα Έλκαν, που τη σκηνοθέτησε στην ταινία «Εγώ σου το 'χα πει», ένα σπονδυλωτό δράμα χαρακτήρων και καταστάσεων με αποχρώσεις μαύρης κωμωδίας, που εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια ενός απροσδόκητου καύσωνα τον Ιανουάριο στη Ρώμη.
Σε αυτή την ταινία η αγαπημένη σταρ του ιταλικού σινεμά, με το βαθύ γαλάζιο βλέμμα και τη διεθνή καριέρα (πρωτοβγήκε στο προσκήνιο με τον «Άνθρωπο της Βροχής» το 1988 δίπλα στους Τομ Κρουζ και Ντάστιν Χόφμαν), υποδύεται μία πορνοστάρ, εμμονική με την εικόνα και το άστρο της, το οποίο όμως βλέπει να σβήνει.
Έχουν περάσει έξι χρόνια από τότε που είχαμε δει πάλι από κοντά την αγαπημένη ηθοποιό, σε μία διαφορετική εποχή, όταν εκείνη συμμετείχε στο δράμα του Κώστα Γαβρά για την ελληνική κρίση «Ενήλικοι στο δωμάτιο», ενώ είχε παρουσιάσει ως σκηνοθέτρια τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της «Euphoria», πάλι στο πλαίσιο του 31ου Πανοράματος.
Κι αν τώρα η κλιματική αλλαγή αποτέλεσε την αφορμή για να επισκεφτεί η Βαλέρια Γκολίνο για άλλη μία φορά την Αθήνα, καθώς το «Εγώ σου το 'χα πει» προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του Πανοράματος, από την συζήτησή μας δεν θα μπορούσε να λείπει η Μαρία Κάλλας, γιατί η Γκολίνο εμφανίζεται ως Τζάκι (Υακίνθη) Κάλλας υποδυόμενη την αδελφή της μεγάλης ντίβας της όπερας στην λαμπερή βιογραφία του Πάμπλο Λαράϊν «Maria».
Πώς βλέπει, λοιπόν, η Βαλέρια Γκολίνο τη ζωή μας σε ένα πλανήτη που ασθμαίνει σήμερα, τι την φοβίζει σήμερα και ποια η σχέση της με την Κάλλας;
Το «Εγώ σου το 'χα πει» εξερευνά πώς σχετίζεται η κλιματική αλλαγή με κάθε λογής ανθρώπινο εθισμό. Γιατί αισθανθήκατε την ανάγκη να εστιάσετε στη σχέση του περιβάλλοντος με τις εμμονές των ανθρώπων;
Τζινέβρα Έλκαν: Όλοι ξέρουμε ότι η κλιματική αλλαγή επιδρά στον κόσμο μας, ο οποίος αλλάζει. Παρότι γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό συνεχίζουμε να συμπεριφερόμαστε επαναλαμβάνοντας το ίδιο μοτίβο ζωής. Δεν σταματάμε, γιατί είμαστε εθισμένοι στο πώς έχουμε μάθει να ζούμε. Όπως ο αλκοολικός ξέρει ότι το αλκοόλ του κάνει κακό, αλλά συνεχίζει να πίνει και ο καπνιστής συνεχίζει να καπνίζει.
Σκέφτηκα ότι θα ήταν ενδιαφέρον να γυρίσω μια ταινία για όλους αυτούς τους ανθρώπους που συνεχίζουν να καταναλώνουν, χορταίνοντας τους εαυτούς τους με διαφορετικά πράγματα, προκειμένου να αποδράσουν από οποιαδήποτε επίπονη κατάσταση βιώνουν. Κάτω από ειδικές συνθήκες, ο κόσμος διευρύνεται, μεγαλώνει και αρχίζει να τους «χορταίνει» με ομίχλη, ζέστη, κλιματικά στοιχεία που είναι τόσο παρόντα που ξεχνούν τα προβλήματά τους.
Το τρέιλερ της ταινίας «Εγώ σου το 'χα πει»
Θεωρείτε ότι ζούμε σε έναν κόσμο όπου δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις ζωές μας; Οι ήρωες σας φαίνονται έρμαια των παθών τους, σαν να έχουν χάσει την πυξίδα τους.
Τζινέβρα Έλκαν: Νομίζω ότι αν είμαστε πολύ προσεκτικοί θα καταφέρουμε να έχουμε τον στοιχειώδη έλεγχο στις ζωές μας. Η δικιά μου ιδέα ήταν να μεταφέρω τον καύσωνα που βιώνουμε το καλοκαίρι στην καρδιά του χειμώνα, τον Ιανουάριο. Βρισκόμαστε στην αρχή του παράξενου αυτού φαινομένου όπου τη μία μέρα χιονίζει και την επομένη ανεβαίνει στα ύψη η θερμοκρασία. Κάποτε είχαμε όλες τις εποχές του χρόνου και τώρα δεν καταλαβαίνουμε τι ακριβώς συμβαίνει.
Βαλέρια Γκολίνο: Κι εγώ αισθάνομαι παράξενα όπως όλοι. Υπάρχει αυτή η ανεξήγητη αίσθηση ότι κάτι πολύ επικίνδυνο έρχεται προς το μέρος μας είτε αυτή η απειλή σχετίζεται με το κλίμα είτε με την πολιτική. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν βιώνουμε ειρηνικά τις ζωές μας ούτε σε ατομικό επίπεδο ως άνθρωποι ούτε σε συλλογικό επίπεδο, όταν πρόκειται για κράτη που πρέπει να συμβιώσουν.
Επικρατεί ανασφάλεια για το μέλλον – όλοι το αισθανόμαστε μέχρι ενός σημείου, όπως και την ανικανότητα και ακαταλληλότητά μας να αντιδράσουμε, καθώς δεν περνάμε στην πράξη ενώ διαφαίνονται οι επιπτώσεις των κακών χειρισμών της κλιματικής κρίσης. Δεν υπάρχει εξήγηση γιατί προχωράμε όλοι μαζί προς το χειρότερο σαν πρόβατα. Λέγονται πολλά λόγια αλλά με ποιο τρόπο αντιδρά ο καθένας από εμάς; Προσωπικά έχω μία αίσθηση ανημπόριας.
«Παρατηρούμε μικρούς οιωνούς εδώ κι εκεί μιας επικείμενης μεγάλης καταστροφής αλλά και έναν αποπρασανατολισμό, μια σύγχυση ως προς την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε.»
Καθημερινά κάνω αυτές τις μικρές κινήσεις που έχουμε συνηθίσει να επαναλαμβάνουμε όλοι μας, όπως είναι η ανακύκλωση για παράδειγμα, αλλά δεν νομίζω ότι μακροπρόθεσμα είναι αρκετό ούτε ότι αποτελεί ουσιαστική πρόληψη κατά της κλιματικής αλλαγής. Νομίζω ότι όλοι περιμένουμε να γίνει ξαφνικά κάτι από μόνο του μέχρι που μας προλαβαίνουν φονικές καταστροφές, σαν αυτή στη Βαλένθια. Παρατηρούμε μικρούς οιωνούς εδώ κι εκεί μιας επικείμενης μεγάλης καταστροφής αλλά και έναν αποπρασανατολισμό, μια σύγχυση ως προς την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Τι θέση έχει ο χαρακτήρας της Πούπα, της πορνοστάρ που δημιουργήσατε από κοινού, η οποία προσπαθεί να σταματήσει το χρόνο, να κρατήσει την ομορφιά της, στην ανθρωπογεωγραφία που έχετε δημιουργήσει; Μοιάζει με την Τσιτσιολίνα.
Βαλέρια Γκολίνο: Της μοιάζει μόνο ως εικόνα. Νομίζω ότι ο λόγος που με επέλεξε η Τζινέβρα ήταν ακριβώς γιατί δεν είμαι ψηλή με μεγάλο στήθος. Αν ήθελε να δείξει την Τσιτσιολίνα θα έκανε μία διαφορετική επιλογή ηθοποιού.
Τζινέβρα Έλκαν: Στην Ιταλία της δεκαετίας του '80 οι επαγγελματίες του πορνό θεωρούνταν πολιτικές φιγούρες, ήταν δημοφιλείς και κομμάτι ατόφιο της ποπ κουλτούρας. Ήταν σταρ.
Σαν την Τσιτσιολίνα υπήρχαν πολλές και πολλοί που δούλευαν στην βιομηχανία του πορνό και ήταν αποδεκτοί στην κοινωνία ως καταξιωμένοι καλλιτέχνες, γιατί επιδείκνυαν και τις ικανότητές τους στην περφόρμανς, καθώς τραγουδούσαν και χόρευαν. Είχε ενδιαφέρον γιατί η θέση τους στην ιταλική κοινωνία ήταν διαφορετική από αυτή άλλων επαγγελματιών του πορνό σε άλλες χώρες, καθώς υπερέβαινε το θέμα του σεξ και περιλάμβανε και την καλλιτεχνική απόδοση.
Το ίδιο και η Πούπα, είναι πορνοστάρ αλλά και διάσημη, δημοφιλής προσωπικότητα. Είναι μέρος της ποπ κουλτούρας, τα οποίο και θέλαμε να τονίσουμε.
Η Βαλέρια Γκολίνο στην ταινία «Εγώ σου το 'χα πει».
Το αστέρι της όμως είναι στη δύση του. Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία όπου απευθύνεται στο κοινό της από την σκηνή όπου τραγουδάει δηλώνοντας: «Eσείς είστε η δύναμη μου». Ταυτίζεστε ως ηθοποιός, κατά οποιονδήποτε τρόπο, με αυτή την απεύθυνση μιας περφόρμερ προς το κοινό της;
Βαλέρια Γκολίνο: Η Πούπα είναι διασημότητα, όμορφη, επιθυμητή και σέξι – αυτός είναι ο εθισμός της. Η ατάκα «είστε η δύναμη μου» είναι μια διαχρονική ατάκα ντίβας. Η Μαρία Κάλλας θα μπορούσε να εκφραστεί με αυτό τον τρόπο, αν και η Κάλλας ήταν ιδιοφυΐα ενώ η Πούπα δεν είναι. Δεν της έχουν απομείνει παρά ελάχιστοι θαυμαστές, αυτοί που νοσταλγούν παλιότερες εποχές ίσως και τους αρέσει ακόμα.
«Κι εγώ θέλω να είμαι σαγηνευτική – είμαι ηθοποιός εξάλλου – κι εμένα με φοβίζει που γερνάω. Η επιθυμία της αιώνιας νεότητας είναι μέρος της ζωής μας.»
Μπορώ να ταυτιστώ μαζί της περισσότερο από ότι θα φανταζόμουν παλιότερα. Αυτό είναι το ενδιαφέρον όταν υποδύομαι χαρακτήρες που είναι πολύ διαφορετικοί από εμένα. Για αυτό και την αγαπώ γιατί αφού τη γνώρισα, κατέρριψε μία προκατάληψη που είχα απέναντι στις γυναίκες με αυτού του είδους την προκατασκευσμένη εμφάνιση, με υπερτονισμένα τα χείλη και το στήθος. Όλοι έχουμε τις προτιμήσεις μας. Όταν κλήθηκα όμως να την υποδυθώ, κατάλαβα ότι έχουμε και ομοιότητες.
Η Πούπα είμαι εγώ σε μία διαφορετική κατάσταση, την πιο εξωστρεφή εκδοχή του εαυτού μου, στο πλαίσιο της υπερβολής της δικής μου δύναμης να σαγηνεύω. Κι εγώ θέλω να είμαι σαγηνευτική – είμαι ηθοποιός εξάλλου – κι εμένα με φοβίζει που γερνάω. Η επιθυμία της αιώνιας νεότητας είναι μέρος της ζωής μας. Οι γυναίκες θέλουν να παραμείνουν νέες όσο περισσότερο γίνεται. Ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο ζει μια γυναίκα αυτή η επιθυμία άλλοτε διογκώνεται και άλλοτε ελαχιστοποιείται.
Αναφερθήκατε προηγουμένως στην Μαρία Κάλλας. Βρισκόμαστε μάλιστα στη σουίτα που φέρει το όνομα της. Πώς ήταν η εμπειρία να υποδυθείτε την αδελφή της Τζάκι, στη βιογραφία της «Maria» με την Αντζελίνα Τζολί στον ομώνυμο ρόλο; Οι δύο αδελφές μισούσαν η μία την άλλη.
Βαλέρια Γκολίνο: Ήταν υπέροχα που συμμετείχα στην ταινία. Ο Πάμπλο Λαράιν είναι εξαιρετικός σκηνοθέτης, τον θαυμάζω, οι ταινίες του είναι σπουδαίες, οπότε ήταν πολύ σπουδαίο που τον είδα εν δράσει, να δουλεύει. Πίστευα ότι θα είχε πολύ ενδιαφέρον να δουλέψω με την Αντζελίνα Τζολί και δεν έπεσα έξω, περάσαμε υπέροχα δουλεύοντας μαζί για αυτή τη μικρή σκηνή που θα δείτε στην ταινία. Είχαμε περισσότερες σκηνές αλλά κόπηκαν στο μοντάζ, όπως συμβαίνει συνήθως στις ταινίες. Δουλέψαμε επισταμένα πάνω στη σχέση αντιπάθειας που είχαν οι δύο αδελφές.
«Η Μαρία Κάλλας ήταν μέρος της κουλτούρας μας σε τεράστιο βαθμό. Την άκουγα να τραγουδάει από τότε που ήμουν παιδί. Ήταν η μεγάλη ντίβα της όπερας, που ήταν όμως και ποπ, γιατί είχε γίνει κομμάτι του κόσμου μας.»
Σε ποια έκταση η Κάλλας ήταν μέρος της ζωής σας καθώς μεγαλώνατε κ. Γκολίνο;
Βαλέρια Γκολίνο: Η Μαρία Κάλλας ήταν μέρος της κουλτούρας μας σε τεράστιο βαθμό. Την άκουγα να τραγουδάει από τότε που ήμουν παιδί. Ήταν η μεγάλη ντίβα της όπερας, που ήταν όμως και ποπ, γιατί είχε γίνει κομμάτι του κόσμου μας. Αν ο Τσάρλι Τσάπλιν ήταν το κορυφαίο σύμβολο του κινηματογράφου τον 20ο αιώνα, το ίδιο κορυφαίο σύμβολο ήταν και η Κάλλας για την όπερα. Η Μαρία Κάλλας ήταν κομμάτι του εαυτού μας.