Η Τουρκία διατηρεί ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως – Η Ελλάδα είχε τη μεγαλύτερη μείωση στη δεκαετία, σύμφωνα με έρευνα.
Παγκόσμια πρωτιά για την Ελλάδα στη μείωση του αντισημιτισμού, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας «Global 100», της μεγαλύτερης και πιο εκτεταμένης μελέτης που γίνεται διεθνώς για την ανίχνευση και την επίσημη καταγραφή των τάσεων του αντισημιτισμού. Αντιθέτως, κατακόρυφη είναι η αύξηση του αντισημιτισμού στην Τουρκία, η οποία βρίσκεται στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά στον σχετικό δείκτη σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της Οργάνωσης κατά της δυσφήμησης ADL (Anti-Defamation League) στις ΗΠΑ, η οποία πραγματοποίησε την έρευνα σε συνεργασία με την Ipsos, την τελευταία δεκαετία σημειώθηκε στην Ελλάδα η μεγαλύτερη μείωση στο επίπεδο του αντισημιτισμού που έχει καταγραφεί σε διεθνές επίπεδο, με το ποσοστό να πέφτει κατά 19 μονάδες. Από 69% δηλαδή που ήταν το 2014 σήμερα βρίσκεται στο 50% και μάλιστα εν μέσω του πολέμου στη Γάζα, κάτι που καθιστά την εξέλιξη αυτή ακόμη πιο ενδιαφέρουσα.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο επικεφαλής της μελέτης, διευθυντής Διεθνών Ερευνών και Διπλωματικών Υποθέσεων του ADL, δρ Αϊκάν Ερντεμίρ, «παρόλο που παγκοσμίως καταγράφηκε αύξηση κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες στο ποσοστό των ενηλίκων που εκφράζουν αυξημένα επίπεδα αντισημιτικών απόψεων, η Ελλάδα σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση παγκοσμίως. Μιλάμε για πτώση 19 ποσοστιαίων μονάδων από το 2014».
Τι είναι και τι δεν είναι αντισημιτισμός
Οπως πρόσθεσε ο κ. Ερντεμίρ, τα ευρήματα που αφορούν την αναγνώριση της ιστορικής ακρίβειας του Ολοκαυτώματος στη χώρα μας παρουσιάζουν επιπρόσθετο επιστημονικό ενδιαφέρον. «Ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο οι ερωτηθέντες κάτω των 35 ετών είναι 21 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο πιθανό να αναγνωρίσουν την ιστορική ακρίβειά του σε σύγκριση με όσους είναι άνω των 50 ετών, στην Ελλάδα παρατηρείται η αντίστροφη τάση. Οι Ελληνες ερωτηθέντες κάτω των 35 ετών είναι 8 ποσοστιαίες μονάδες πιο πιθανό να αναγνωρίσουν την ιστορική ακρίβεια του Ολοκαυτώματος σε σχέση με τους Ελληνες άνω των 50 ετών».
Αναλυτές στην Ουάσιγκτον σχολίασαν στην «Κ» ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει στην Ελλάδα αξιοσημείωτα συντονισμένα βήματα προόδου σε επίπεδο κυβερνητικών ενεργειών, νομοθετικών δράσεων και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών, εξέλιξη που αντανακλά πως όταν υπάρχει η πολιτική και η κοινωνική βούληση οι τάσεις δύνανται να αντιστραφούν. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του νέου πλαισίου αντίληψης των πραγμάτων εκτιμάται πως έπαιξε και η μεγαλύτερη ευθυγράμμιση των ελληνικών συμφερόντων με αυτά του Ισραήλ στον ενεργειακό τομέα, η δημιουργία του τριμερούς σχήματος συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου συν ΗΠΑ, αλλά και θέματα γενικότερης ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή.
Πάντως, πρέπει να επισημανθεί πως παρά τη ραγδαία μείωση, το γεγονός ότι η χώρα μας διατηρεί την 73η θέση στην παγκόσμια κατάταξη των 103 χωρών, με ποσοστό σαφώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της Δυτικής Ευρώπης (17%), σημαίνει ότι υπάρχουν πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν για να εκριζωθούν οι βαθύτατες προκαταλήψεις και διαστρεβλωμένες αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας.
O Ερντογάν με τις πολιτικές επιλογές και τη σκληρή ρητο- ρική του υποδαυλίζει συνειδητά απόψεις και δράσεις μίσους.
Στον αντίποδα, άκρως ενδιαφέροντα είναι και τα ευρήματα για την Τουρκία, η οποία συμπεριλαμβάνεται στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά στον σχετικό δείκτη παγκοσμίως, καθώς 50,9 εκατ. Τούρκοι πολίτες διαθέτουν αυξημένα επίπεδα αντισημιτικών απόψεων. Τα τελευταία δέκα χρόνια μάλιστα παρατηρήθηκε αύξηση στο επίπεδο του αντισημιτισμού στη γειτονική χώρα κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.
Είναι χαρακτηριστικό δε, ότι η θετική στάση των Τούρκων απέναντι στη Χαμάς ανέρχεται στο 45%, ενώ για παράδειγμα ακόμη και στο Ιράν βρίσκεται μόλις στο 31% και παγκοσμίως στο 23%. Ακόμη και στο θέμα της ακριβούς ιστορικής γνώσης του Ολοκαυτώματος στην Τουρκία, το ποσοστό των ατόμων που δηλώνουν πως «το Ολοκαύτωμα συνέβη και ο αριθμός των Εβραίων που πέθαναν έχει αποτυπωθεί σωστά από την Ιστορία», ανέρχεται μόλις στο 28%.
Και στην περίπτωση της Τουρκίας αναλυτές στην αμερικανική πρωτεύουσα σχολίασαν στην «Κ» ότι έχει σημασία η στάση της κυβέρνησης («leadership matters»). Οπως ακριβώς και στην Ελλάδα, δηλαδή, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση με τα αντίστροφα αποτελέσματα: «Ο Τούρκος πρόεδρος με τις πολιτικές επιλογές και τη σκληρή ρητορική του υποδαυλίζει συνειδητά αυτό το φαινόμενο και ως εκ τούτου φέρει την ευθύνη σε μεγάλο βαθμό για την αύξηση του αντισημιτισμού στη χώρα του».
Παρόλο που τα στοιχεία για την Ελλάδα αποτυπώνουν μια ομολογουμένως θετική δυναμική και η περίπτωση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση, τα συνολικότερα ευρήματα της μελέτης είναι άκρως προβληματικά και ανησυχητικά.
Το 46% των ενηλίκων σε παγκόσμιο επίπεδο –ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 2,2 δισ. ανθρώπους– υιοθετεί βαθιά ριζωμένες αντισημιτικές πεποιθήσεις. Το ποσοστό αυτό μάλιστα είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί από τότε που ο οργανισμός ξεκίνησε να παρακολουθεί και να καταγράφει αυτές τις τάσεις.
Στην έρευνα, που διεξήχθη μεταξύ 23 Ιουλίου και 13 Νοεμβρίου 2024, συμμετείχαν πάνω από 58.000 ενήλικες από 103 χώρες και περιοχές του πλανήτη, που αντιπροσωπεύουν το 94% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού. Ο δείκτης Global 100 αντιπροσωπεύει το ποσοστό των ερωτηθέντων που απάντησαν «σίγουρα αληθές» ή «μάλλον αληθές» σε έξι ή περισσότερα από τα 11 αρνητικά στερεότυπα για τους Εβραίους.
Τα τρία τέταρτα (76%) των ερωτηθέντων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική πιστεύουν ότι τα περισσότερα από τα 11 στερεότυπα είναι αληθινά. Περίπου οι μισοί ερωτηθέντες στην Ασία (51%), στην Ανατολική Ευρώπη (49%) και την Υποσαχάρια Αφρική (45%) διατηρούν υψηλά επίπεδα αντισημιτικών στάσεων. Η Αμερική (24%), η Δυτική Ευρώπη (17%) και η Ωκεανία (20%) εμφανίζουν σχετικά χαμηλότερα επίπεδα, ωστόσο περίπου ένας στους πέντε ενήλικες εξακολουθεί να διατηρεί και εκεί αυτές τις απόψεις. Oι χώρες και περιοχές με τα υψηλότερα επίπεδα αντισημιτισμού περιλαμβάνουν τη Δυτική Οχθη και τη Γάζα (97%), το Κουβέιτ (97%) και την Ινδονησία (96%), ενώ εκείνες με τα χαμηλότερα επίπεδα είναι η Σουηδία (5%), η Νορβηγία (8%), ο Καναδάς (8%) και η Ολλανδία (8%).