Οι τρεις «φυλές» μιας διχασμένης Ευρώπης
Στην 5η επέτειο από το διαζύγιο του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ, το Λονδίνο αναζητά φόρμουλα «επανεκκίνησης» με τις Βρυξέλλες.
Πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα (31/1) από το επίσημο διαζύγιο της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε υλοποίηση του δημοψηφίσματος του 2016 στο οποίο το 52% των Βρετανών ψήφισε υπέρ του Brexit και το 48% κατά της εξόδου από την ΕΕ. Η σκληρή αντιπαράθεση των Remainers με τους Brexiteers, η τετράχρονη διαπραγμάτευση μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών για τους όρους του διαζυγίου, η διαχείριση της εξόδου, η άνοδος του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς, άφησαν βαθιά σημάδια στην πολιτική ζωή της χώρας.
Μετά την παραίτηση του εμπνευστή του δημοψηφίσματος, Ντέιβιντ Κάμερον, το Συντηρητικό Κόμμα άλλαξε ακόμα τέσσερις πρωθυπουργούς (Τερέζα Μέι, Μπόρις Τζόνσον, Ελίζαμπεθ Τρας και Ρίσι Σούνακ) και έχασε τελικά την εξουσία πέρυσι από το Εργατικό Κόμμα του νυν πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ. Οικονομικοί αναλυτές κάνουν λόγο για απώλειες δισεκατομμυρίων σε ετήσια βάση εξαιτίας του Brexit ενώ η κυβέρνηση των Εργατικών ρίχνει γέφυρες προς τις Βρυξέλλες για μια «επανεκκίνηση», αποφεύγοντας πάντως να μιλήσει για επανένταξη στην ΕΕ και να ανοίξει καινούργιες πληγές.
Τι πιστεύουν όμως οι Βρετανοί πολίτες για το Brexit; Δικαιώθηκαν ή διαψεύσθηκαν οι προσδοκίες τους; Δημοσκόπηση του YouGov, που έγινε στις παραμονές της 5ης επετείου, φανερώνει ότι αυξήθηκαν οι «κοψοχέρηδες» του Brexit καθώς σχεδόν ένας στους πέντε που είχαν ψηφίσει υπέρ της εξόδου λένε τώρα ότι ήταν λάθος. Δεν αποτελεί έκπληξη το συνολικό ποσοστό 55% που κρίνει ως λάθος το Brexit, καθώς βρίσκεται σταθερά πάνω από το 50% από το καλοκαίρι του 2022.
Εκείνο που προκαλεί αίσθηση είναι η αυξανόμενη δυσαρέσκεια των υπέρμαχων της εξόδου για τα αποτελέσματά της. Μόνο ένας σκληρός πυρήνας της τάξεως του 30% επιμένει ότι ήταν σωστό το Brexit, ενώ το 18% εκείνων που δηλώνουν ότι είχαν ψηφίσει υπέρ της εξόδου από την ΕΕ λένε πως ήταν λάθος, ανάμεσα τους το 29% των Συντηρητικών ψηφοφόρων. Επιπλέον η νέα γενιά (18-24 ετών), που δεν είχε ψηφίσει στο δημοψήφισμα, θεωρεί με συντριπτικό ποσοστό (75%) ότι το Brexit ήταν λάθος ενώ μόλις 10% λέει πως ήταν σωστό.
Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν που οι βρετανοί πολίτες υποστηρίζουν σε ποσοστό 55% την επανένταξη στην ΕΕ («σθεναρά» το 39%, «κάπως» το 16%). Όμως εκείνο που θα πρέπει να λάβουν ιδιαίτερη υπόψη οι αξιωματούχοι σε Λονδίνο και Βρυξέλλες είναι πως μόλις το 8% των Βρετανών θεωρεί ότι η σχέση με την ΕΕ αποτελεί ένα από τα ζητήματα προτεραιότητας για το Ηνωμένο Βασίλειο. Με άλλα λόγια, το ζήτημα έχει κριθεί και τώρα αναζητούνται συμπληρωματικές λύσεις και βελτιώσεις, όχι όμως επιστροφή στην προ του δημοψηφίσματος κατάσταση πραγμάτων
Την ώρα που ο πρωθυπουργός των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ, κάνει προσεκτικές κινήσεις για την προσέγγιση των «27», η νέα αρχηγός των Συντηρητικών, Κέμι Μπάντενοκ, παίρνει αποστάσεις από τους χειρισμούς των προκατόχων της λέγοντας πως το κόμμα πρέπει να παραδεχτεί ότι έκανε λάθη. «Ανακοινώσαμε ότι θα φύγουμε από την ΕΕ χωρίς να έχουμε σχέδιο για ανάπτυξη εκτός ΕΕ (...), πρώτα νομοθετήσαμε για μηδενικές εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050 και μετά αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πώς θα το κάνουμε αυτό, ανακοινώσαμε ότι θα μειώσουμε τη μετανάστευση όμως αυτή συνέχισε να αυξάνεται», δήλωσε πριν από μερικές ημέρες η Μπάντενοκ, η οποία ήταν υπουργός σε τρεις διαδοχικές συντηρητικές κυβερνήσεις.
Η Μπάντενοκ νιώθει στο σβέρκο της την ανάσα του ακροδεξιού λαϊκιστή και «πρίγκηπα του Brexit» Νάιτζελ Φαράζ, ο οποίος απειλεί να «καταλάβει» το Συντηρητικό Κόμμα με τις ευλογίες των υπερατλαντικών φίλων του, όπως του Ντόναλντ Τραμπ, να μεταλλάξει τη βρετανική πολιτική και να απομακρύνει τη χώρα ακόμα περισσότερο από την Ευρώπη.
• ΑΓΓΛΙΑ
• ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
• ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
• BREXIT
• ΚΙΡ ΣΤΑΡΜΕΡ
• ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ