Δεν είναι μόνο οι Ενστολοι (Πυροσβεστική, Αστυνομία, Λιμενικό) οι αδικημένοι των μισθολογικών και άλλων αυξήσεων, Είναι και οι λεγόμενες μεσαίες μισθολογικές κατηγορίες, που γνώρισαν αρκετή υποβάθμιση στα χρόνια τω ν περικοπών και της λιτότητας και παραγκωνισμούς οικονομικόύς έως σήμερα με συνέπεια την υποβάθμιση,..Εως τους μισθούς των 1.350 ευρώ μεικτά φθάνει η «διάχυση» της αύξησης του κατώτατου μισθού, με αποτέλεσμα όσοι εργαζόμενοι λαμβάνουν υψηλότερες αμοιβές, εντός του 2025 να μη δουν ή να δουν μια σημαντικά μικρότερη αύξηση, που δεν θα ξεπερνάει το 1% με 1,5%. Και μπορεί, όπως προέβλεψε η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, ο στόχος για μέσο μισθό της τάξης των 1.500 ευρώ να επιτευχθεί νωρίτερα από το 2027, όμως όλες οι μελέτες δείχνουν ότι αυτό θα επιτευχθεί μέσω της διάχυσης της αύξησης αυτής στα εισοδηματικά κλιμάκια που βρίσκονται πολύ κοντά στον κατώτατο.
Πάνω από τα 1.350 ευρώ είναι πολύ πιθανό, εάν δεν υπάρξουν δραστικές παρεμβάσεις στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων, η αύξηση να είναι –εάν υπάρξει– πολύ χαμηλότερη. Κι αυτό, παρότι άλλες μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος μισθός των 1.500 ευρώ έπρεπε ήδη να έχει επιτευχθεί.
Μιλώντας στην «Κ» ο νομικός – εργατολόγος Γιάννης Καρούζος εκτιμά πως αν η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ, που ανακοινώθηκε την περασμένη Τετάρτη, αφορά 575.000 εργαζομένους, οι διακυμάνσεις των μέσων μισθών επηρεάζουν πάνω από 1,5 εκατ. μισθωτούς, που έχουν απολαβές από 900 ευρώ και πάνω. Το εύρος βέβαια της επίδρασης του κατώτατου στον μέσο μισθό, ήτοι το πόσο αποτελεσματικό είναι στη χώρα μας το λεγόμενο spillover effect, φαίνεται από τα στοιχεία του 2024 και την αύξηση του κατώτατου κατά 6,4%:
• Εργαζόμενοι με μισθό από 1.000 ευρώ έως 1.100 ευρώ έλαβαν κατά μέσον όρο αυξήσεις της τάξης του 2,8%.
• Εργαζόμενοι με μισθό από 1.100 έως 1.200 ευρώ έλαβαν μέση αύξηση 1,4%.
• Εργαζόμενοι με μισθό από 1.200 έως 1.300 ευρώ, μόλις 1,1%.
Πρόκειται για στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, που διαπιστώνει πως η διάχυση της αύξησης φτάνει περίπου έως το επίπεδο των 1.350 ευρώ. Από εκεί και πάνω οι μισθοί δεν επηρεάζονται καθόλου από την αύξηση του κατώτατου ή επηρεάζονται ελάχιστα.
Σε σύγκριση δε με τα προηγούμενα έτη, η μετακύλιση (passthrough) του κατώτατου μισθού, παρατηρούν οι μελετητές της ΤτΕ, είναι μεγαλύτερη στα εισοδηματικά κλιμάκια κοντά στον κατώτατο μισθό (από 1.000 έως 1.100 ευρώ). Αντιθέτως, η μετακύλιση μειώνεται στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, καθώς μικρότερο μέρος της αύξησης του κατώτατου μισθού μεταφράζεται σε αύξηση του μισθού. Αυτό σημαίνει στην πράξη πως δεν σημειώνονται αυξήσεις σε ανώτερα μισθολογικά κλιμάκια –τουλάχιστον όχι ως αποτέλεσμα της αύξησης του βασικού μισθού– όπου πιθανότατα βρίσκεται πιο εξειδικευμένο προσωπικό.
Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από τη μελέτη του ΚΕΠΕ για τον κατώτατο μισθό του 2025, ενώ παράλληλα το κέντρο καταλήγει στο συμπέρασμα πως εκτός από όσους εισπράττουν μισθούς 900-1.350 ευρώ υπάρχουν και ειδικές κατηγορίες μισθωτών που επηρεάζονται περισσότερο από άλλους από την αύξηση του κατώτατου μισθού:
• Οι εργαζόμενοι στις μικρές επιχειρήσεις.
• Οι γυναίκες.
• Οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τις αυξήσεις του 2024 οι μισθοί αυξήθηκαν στις μικρές επιχειρήσεις κατά 8,6%, περισσότερο από την αύξηση του κατώτατου μισθού (6,4%), ενώ στις μεγάλες, επειδή είχαν ήδη μεγαλύτερους μισθούς, κατά 5,1%.
Στον αντίποδα, η απασχόληση στις μικρές επιχειρήσεις, που και λόγω των αυξήσεων του κατώτατου μισθού πιέστηκαν περισσότερο, αυξήθηκε κατά μόλις 1,6%, ενώ στις μεγάλες κατά 5,1%.
Την ίδια στιγμή, οι μισθοί των γυναικών αυξήθηκαν κατά μέσον όρο κατά 0,636 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε μια μονάδα αύξησης του κατώτατου μισθού (έναντι 0,59 π.μ. στον γενικό πληθυσμό).
Στη μερική απασχόληση η ελαστικότητα του μέσου μισθού ως προς τον κατώτατο φτάνει στο υψηλό των 0,75 π.μ. για κάθε μονάδα αύξησης των ελάχιστων αποδοχών. Στις μικρές επιχειρήσεις μάλιστα οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση επηρεάζονται ακόμη περισσότερο, καθώς εκεί η αντιστοιχία αυξάνεται σε 0,79 μονάδες αύξησης του μέσου μισθού για κάθε μονάδα αύξησης του κατώτατου.
Σύμφωνα με τον κ. Καρούζο, εκτός από τη διάχυση της αύξησης του κατώτατου μισθού, καθοριστικό ρόλο στην αύξηση του κατώτατου μισθού διαδραματίζει και ο θεσμός των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ομως και σ' αυτή την περίπτωση τα στοιχεία δεν είναι ενθαρρυντικά για την επίτευξη του στόχου των 1.500 ευρώ το 2027.
Οι επιχειρησιακές συμβάσεις καλύπτουν μόνο ένα μικρό ποσοστό εργαζομένων. Το δεκάμηνο του 2024 υπογράφηκαν 205 επιχειρησιακές συμβάσεις που κάλυπταν 142.374 εργαζομένους και από αυτές οι 132, που κάλυπταν 87.855 εργαζομένους (61,7% του συνόλου), δεν προέβλεπαν κάποια μισθολογική αύξηση, ενώ οι υπόλοιποι 54.519 εργαζόμενοι (38,3% του συνόλου) έλαβαν κατά μέσον όρο αύξηση 2%, αναφέρει η ΤτΕ.
Το δεκάμηνο του 2024 υπογράφηκαν 205 επιχειρησιακές συμβάσεις, που κάλυπταν 142.374 εργαζομένους. Από αυτές, οι 132 δεν προέβλεπαν κάποια αύξηση.
Υπάρχουν βέβαια ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως κυρίως οι τραπεζοϋπάλληλοι, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι σε αρτοποιεία, σε τουριστικά – επισιτιστικά καταστήματα, σε πετρελαιοειδή, στην καπνοβιομηχανία κ.λπ., που καλύπτονται από κλαδική συλλογική σύμβαση και λαμβάνουν σημαντικές αυξήσεις. Σύμφωνα με τον Δείκτη Μισθολογικού Κόστους της Eurostat, το 2023 οι μισθοί και τα ημερομίσθια στον κλάδο του τουρισμού αυξήθηκαν κατά 17,2% και στον χρηματοπιστωτικό τομέα κατά 11,6%, ενώ για το σύνολο της επιχειρηματικής οικονομίας αυξήθηκαν κατά 8,1%. Καταλήγοντας, ο κ. Καρούζος σημειώνει πως είναι πέραν από προφανές πως απαιτείται ειδικό πλέγμα μέτρων με στόχο την ενίσχυση των μισθολογικών απολαβών της μεσαίας τάξης, που λίγο επηρεάζονται από τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού, δουλεύουν χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας και βλέπουν τις όποιες αυξήσεις να εξαφανίζονται από το ράλι του πληθωρισμού.
Η πλειονότητα των εργαζομένων δουλεύει χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας και «βλέπει» τις όποιες αυξήσεις να εξαφανίζονται από το ράλι του πληθωρισμού.
Ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, Σάββας Ρομπόλης, μαζί με τον δρ του Παντείου Βασίλη Μπέτση, σημειώνουν στην «Κ» πως με βάση τους υπολογισμούς τους θα έπρεπε το μέσο επίπεδο των μισθών να ήταν το 2024 στα 1.520 ευρώ και ως εκ τούτου να μην αποτελεί στόχο για το 2027. Στην κατεύθυνση αυτή, δηλώνουν πως απαιτείται. μεταξύ άλλων, η αύξηση της κάλυψης στο 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, όπως αναφέρεται στην οδηγία 2022/2041 για την επάρκεια των κατώτατων μισθών στην Ευρωπαϊκή Ενωση.