Το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι ο φύλακας της υγείας μας. Είναι πάντοτε σε ετοιμότητα για να μας προφυλάξει από όλες τις απειλές, παλεύοντας ενάντια στους ιούς και τα μικρόβια. Καμιά φορά όμως το ανοσοποιητικό μας σύστημα στρέφεται εναντίον μας και τότε είναι που ξεκινούν τα γνωστά σε όλους μας αυτοάνοσα νοσήματα.
Τα αυτοάνοσα νοσήματα συπεριλαμβάνουν πάνω από 100 παθήσεις, άλλες πιο γνωστές όπως η ψωρίαση, η κοιλιοκάκη, ο διαβήτης τύπου 1, αλλά και αρκετά πιο σπάνιες, όπως η νόσος του Behcet, η μικτή νόσος του συνδετικού ιστού. Η συχνότητα εμφάνισή τους είναι αρκετά ανησυχητική, φτάνοντας τα επίπεδα επιδημίας και έχοντας αύξηση από 3-12% ετησίως.
Οι λόγοι πίσω από την αύξηση αυτή δεν είναι κατανοητοί, ωστόσο πιθανόν να παίζουν ρόλο η γενετική προδιάθεση, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως οι ρύποι, τα φάρμακα, οι τοξίνες και οι ιογενείς λοιμώξεις και οι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η διατροφή, η στέρηση ύπνου, το άγχος και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
Στις ΗΠΑ μόνο, περίπου 23.5 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα με το 80% των πάσχοντων να είναι γυναίκες. Ποιος είναι ο λόγος όμως που οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να προσβληθούν από ένα αυτοάνοσο νόσημα;
Γυναίκες και αυτοάνοσα νοσήματα
Ο λόγος δεν είναι ακόμη ξεκάθαρος, ωστόσο οι ειδικοί υποθέτουν ότι παρακάτω μπορεί να συνδέονται:
Χρωμοσώματα
Το χρωμόσωμα Χ φαίνεται να συνδέεται με συγκεκριμένα αυτοάνοσα νοσήματα. Καθώς οι γυναίκες έχουν δύο χρωμοσώματα Χ σε αντίθεση με τους άνδρες που έχουν ΧΥ, και αυτός θα μπορούσε να είναι ένας λόγος που οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπής στα αυτοάνοσα νοσήματα.
Ωστόσο χρειάζονται και άλλες έρευνες για να είμαστε σίγουροι για τη σχέση των αυτοάνοσων νοσημάτων και των χρωμοσωμάτων.
Ορμόνες
Πολλά αυτοάνοσα νοσήματα όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο λύκος καθορίζονται από τα οιστρογόνα. Τα αυξημένα οιστρογόνα, μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στο σώμα, και έτσι όταν οι γυναίκες περνάνε εφηβεία ή εγκυμοσύνη και τα οιστρογόνα τους αυξάνονται, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ένα αυτοάνοσο νόσημα.
Επίσης πολλά από τα αντισυλληπτικά χάπια και οι θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης αυξάνουν την ποσότητα των οιστρογόνων στο σώμα, αυξάνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης περίσσειας οιστρογόνων πέραν των φυσικών διακυμάνσεων.
Ανοσολογική απόκριση
Πλήθος ερευνών δείχνουν ότι οι γυναίκες έχουν υψηλότερη ανοσολογική αντιδραστικότητα, γεγονός που τις καθιστά καλύτερες στην καταπολέμηση των λοιμώξεων από τους άνδρες.
Ενώ αυτό μπορεί να είναι πολύ θετικό σε ορισμένες περιπτώσεις, παράλληλα αυξάνει τον κίνδυνο για υπερανοσολογικές αντιδράσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε προδιάθεση για αυτοάνοσα νοσήματα.
Χρόνιο στρες
Το χρόνιο στρες μπορεί να βλάψει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων.
Ενώ και οι άνδρες και οι γυναίκες βιώνουν έντονο στρες, η επίδραση που έχει στο μυαλό κάθε φύλου, φαίνεται να είναι διαφορετική, εξαιτίας της τεστοστερόνης η οποία μπορεί να αμβλύνει τις αρνητικές επιπτώσεις του άγχους.
Επίσης, κοινωνικά, οι γυναίκες βιώνουν μεγαλύτερο άγχος από τους άνδρες σε προσωπικό και επαγγελματικό τομέα, με τις γυναίκες να έχουν 50% περισσότερο.
Πως μπορούμε να προφυλαχτούμε από τα αυτοάνοσα νοσήματα
Ενώ δεν μπορούμε να προφυλαχτούμε πλήρως από τα αυτοάνοσα νοσήματα καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που προκαλούν αυτοάνοσα, τους οποίους δεν μπορούμε να ελέγξουμε, όπως η γενετική προδιάθεση, υπάρχουν μερικά μέτρα που μπορούμε να λάβουμε υπόψη μας για να μειώσουμε, όσο είναι δυνατόν, τις πιθανότητες εμφάνισης τους.
Ακολουθήστε μια ισοορροπημένη διατροφή:
• Επιλέξτε να τρώτε καθημερινά ισορροπημένα γεύματα, έχοντας μια ποικιλία πρωτεϊνών, φρούτων και λαχανικών για να εξασφαλίζετε επαρκή πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών. Τα μικροθρεπτικά συστικά τα οποία είναι οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία παίζουν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της καλής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος.
• Λάβετε αρκετή βιταμίνη D: Οι έρευνες δείχνουν ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης D έχει συνδεθεί με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων αλλά και άλλων προβλημάτων υγείας.
• Βρείτε μια άσκηση που δεν προκαλεί στρες στο σώμα: Ενώ κανένα είδος άσκησης δεν μπορεί να προκαλέσει ή να αποτρέψει τα αυτοάνοσα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι διαλειμματικές προπονήσεις υψηλής έντασης μπορεί να προκαλέσουν μια ανθυγιεινή αύξηση των ορμονών του στρες σε μερικούς ανθρώπους. Αν λοιπόν οι διαλειμματικές προπονήσεις υψηλής έντασης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ρουτίνας σας, σκεφτείτε να αντικαταστήσετε μερικές με άλλες λιγότερο έντονες.
• Βάλτε τον ύπνο σε προτεραιότητα: Ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να διεγείρει το σώμα να απελευθερώνει κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, συμβάλλοντας στην πρόκληση συναισθηματικού στρες. Αν και δεν είναι πάντα εύκολο, η τήρηση ενός τακτικού προγράμματος ύπνου και η προσπάθεια για τη βελτίωση της ποιότητάς του μπορεί να κάνει αισθητή διαφορά στα επίπεδα του στρες (και της ανοσίας) σας.
• Να έχετε τεχνικές διαχείρισης του στρες: Όταν η ζωή γίνεται αγχωτική, να έχετε στο νου σας τεχνικές ανακούφισης από το στρες που σας αρέσουν, όπως διαλογισμό, γιόγκα, ημερολόγιο, άσκηση, θεραπεία, τεχνικές γείωσης.
• Προγραμματίστε τακτικές εξετάσεις:Όταν αισθάνεστε ότι κάτι δεν πάει καλά στο σώμα σας μην υποτιμάτε τα συμπτώματα σας ή μην αφήνετε τους ανθρώπους να σας λένε ότι είστε "καλά", όταν πράγματι δεν αισθάνεστε καλά.
Τα συμπτώματα των αυτοάνοσων νοσημάτων δεν είναι πάντα τόσο προφανή όσο νομίζετε. Το αίσθημα εξάντλησης, οι πόνοι, τα εντερικά προβλήματα και οι δερματικές ανησυχίες θα πρέπει να επισημανθούν στον γιατρό σας.