Μια λεπτή κόκκινη γραμμή χωρίζει στα δύο την επιφάνεια του μεγάλου τετράγωνου καμβά. Η γραμμή διατρέχει το έργο, διασχίζει το λευκό ακρυλικό του φόντου και συναντά το κάρβουνο· την εικόνα ενός αλόγου που στρέφει με δύναμη τον λαιμό του προς τα πίσω. «Είναι το κόκκινο της ζωής», λέει ο ζωγράφος Σωτήρης Σόρογκας, «ένα λεπτό κόκκινο νήμα, σαν σύμβολο. Η γραμμή διανύει τον χρόνο, μετράει το πριν και το μετά».
Η έκθεση με τίτλο «Σωτήρης Σόρογκας – Ο χρόνος της μνήμης στον εικαστικό λόγο του» ανοίγει σήμερα για το κοινό στο Ιδρυμα Β&Ε Γουλανδρή. Στην ευρύχωρη αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων, που έχει διαμορφωθεί ειδικά ώστε να φιλοξενήσει με τον καλύτερο τρόπο τα 28 έργα μεγάλων διαστάσεων του καλλιτέχνη, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τις κυριότερες φάσεις της δημιουργικής πορείας του.
Κινούμαστε μέσα σε έναν κόσμο ασπρόμαυρο, ενώ το γκρίζο των φωτοσκιάσεων διακόπτεται ενίοτε από ένα έντονο χρωματικό στοιχείο ή εμπλουτίζεται από το ξεθωριασμένο γαλάζιο που μοιάζει να αντανακλά τον ουρανό ή τη θάλασσα, τους γεώδεις τόνους της σκουριάς στο μέταλλο και της φθοράς στο παλιό ξύλο. Χάρη στα πιο πρόσφατα αποκτήματα, το Ιδρυμα Β&Ε Γουλανδρή διαθέτει πλέον τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του ζωγράφου, «εξέχουσα καλλιτεχνική παρουσία στα εικαστικά πράγματα», όπως σχολίασε ο διευθυντής του ιδρύματος και επιμελητής της έκθεσης, Κυριάκος Κουτσομάλλης.
Ιδιαίτερη ξενάγηση
Ακολουθούμε τον ίδιο και τον δημιουργό σε μια πολύ ιδιαίτερη ξενάγηση που ζωντανεύει χάρη στις γνώσεις αλλά και στη σχέση οικειότητας μεταξύ τους. «Θαυμάζω τον λιτό λόγο του, τη στέρεη πίστη του στη ζωγραφική, τη διαύγεια και την εμβρίθεια της σκέψης του», σχολιάζει ο κ. Κουτσομάλλης. «Ο Σωτήρης Σόρογκας εμμένει στην παράδοση αλλά με τον δικό του τρόπο. Εισπνέει στο παρελθόν για να αποπνεύσει στο παρόν με προοπτική στο μέλλον. Αυτό εξασφαλίζει τη διαχρονικότητα των έργων του», προσθέτει μιλώντας για αυτόν τον «λόγιο καλλιτέχνη», όπως τον ονομάζει.
Στο ίδιο πνεύμα, ο Σόρογκας αρχίζει να μιλάει για τη ζωγραφική του αποκαλύπτοντας τις ψυχικές συγγένειες που ανακάλυψε διαβάζοντας τον Γιώργο Σεφέρη. Γεννήθηκε κι αυτός σε οικογένεια που γνώρισε την προσφυγιά – η μητέρα του ήταν το τέταρτο παιδί μιας οικογένειας Μικρασιατών από την Προύσα. Μεγάλωσε σε μια λαϊκή γειτονιά, ανδρώθηκε στη μετεμφυλιακή Αθήνα. «Αρχισα να ψάχνω την παράδοση με τον τρόπο του Σεφέρη: το δράμα που διατρέχει την ελληνική ιστορία, το αγγελικό και μαύρο φως που εμπεριέχεται στο σκότος», εξηγεί. «Παρατηρώντας ό,τι θνήσκει κι αναχωρεί, διαπίστωσα ότι η φθορά εκτεθειμένη στον ανελέητο ήλιο χάνεται. Η ζωγραφική μου θωπεύει την απώλεια και όσα φεύγουν από τον κόσμο, έχοντας όμως την πεποίθηση ότι η ζωή είναι το μέγιστο δώρο».
Πέντε ενότητες
Η έκθεση είναι οργανωμένη σε πέντε θεματικές ενότητες που ξεκινούν από τα «Ανοίγματα», τις μαύρες τρύπες, τα σκοτεινά πηγάδια που καταπίνουν το φως. Ακολουθούν τα «Θαλάσσια ξύλα» και τα παλιά καΐκια που εκφράζουν τη θνησιμότητα της ύλης και οι «Πέτρες» που συνοψίζουν τον ανθρώπινο μόχθο. Τα υπέροχα «Αλογα» αναδύονται μέσα από το κυρίαρχο λευκό σαν να αναζητούν ένα νέο ξεκίνημα. Τη διαδρομή στο έργο του καλλιτέχνη ολοκληρώνει η ενότητα των «Πορτραίτων», που είναι ζωγραφισμένα με ήπιες φωτοσκιάσεις και μια πυκνή επαναληπτική σχεδιαστική γραφή δίνοντας έμφαση στον ψυχισμό των προσώπων που εικονίζονται. Το δίπτυχο με τίτλο «Η μητέρα μου» (1982) αποτελεί κατά τη γνώμη μας μια πολύ προσωπική και τρυφερή κατακλείδα σε αυτή την τόσο πνευματική εικαστική αφήγηση.
Ιδρυμα Β&Ε Γουλανδρή. Διάρκεια έκθεσης έως 3/4.