Η άφιξη των προσφύγων στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης συνάντησε αρχικά την αντίδραση των ντόπιων πληθυσμών, αλλά αργότερα ενσωματώθηκαν και συνέβαλαν στην αναγέννηση της πόλης, όπως θα φανεί τις επόμενες εκθέσεις του τριπτύχου πρότζεκτ μνήμης. [ΕΛΙΑ]
– «Κοπιάστε, κοπιάστε! Γιαουρτοβαφτισμένοι! Εδώ γλυκό ψωμί δεν θα φάτε!».
– «Ας δείξουμε λίγη αθρωπιά! Ελληνες είναι κι αυτοί. Της Ανατολής! Σμυρνιοί, Καταδίκες, Πόντιοι...».
– «Από πού κι ως πού;»
– «Πριν από 4.000 χρόνια κρατάνε οι ρίζες μας, απ' τον Ομηρο!».
– «Θα μας πάρουνε τη γη μας! Θα μπουκάρουνε στα σπίτια μας!».
– «Εχει μπερεκέτια η Σαλονίκη, μπορεί να θρέψει πολλά στόματα! Για τούτο τη λένε φτωχομάνα!».
Μικρή γεύση μιας πικρής πραγματικότητας, από κείμενο του Θωμά Κοροβίνη, γραμμένο αποκλειστικά για το μεγάλο διαδραστικό δρώμενο «Θεσσαλονίκη, η πόλη που υποδεχόταν» –το πρώτο ενός τρίπτυχου πρότζεκτ (Υποδοχή, Ενσωμάτωση, Γεύσεις) που παρουσιάζει την Κυριακή στον Κελλάριο Κόλπο το αστικό πείραμα του parallaxi «Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς», τιμώντας μία από τις πτυχές της Μικρασιατικής Καταστροφής: την έλευση των προσφύγων στην Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης.
Δεν ήταν εύκολο το σμίξιμο των Ελλήνων, ντόπιων και προσφύγων, όταν πρωτοπάτησαν το πόδι τους στην πόλη. «Τουρκόσπορους» και «τουρκομερίτες», «τσιπλάκηδες», «βρώμικους» και «χολεριασμένους» τους αποκαλούσαν στην «τρανή πολιτεία», όπως είχαν ακουστά οι Μικρασιάτες, «τη μέγα Σαλονίκη». «Αυτή τη συνάντηση δύο κόσμων, ομόγλωσσων, ομόθρησκων, ομογενών αλλά διαφορετικών, με αποκλίνουσες νοοτροπίες, συγκρουόμενες ως προς τα συμφέροντα και τις επιφυλάξεις (μια νέα πατρίδα αναζητούσαν οι μεν, φόβο μη χάσουν τα κεκτημένα τους είχαν οι δε) επιχείρησα να αποδώσω με παραστατικότητα», λέει στην «Κ» ο συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης.
Απαιτητικό και πολυσύνθετο το δρώμενο, σκηνοθετημένο από τον Χάρη Πεχλιβανίδη, συνδυάζει θέατρο, τραγούδι και οπτικό υλικό με ανέκδοτες φωτογραφίες που θα προβληθούν για πρώτη φορά (πάνω στον τοίχο μιας κοντινής πολυκατοικίας), από το αρχείο του Χρήστου Νικολέρη, ο παππούς του οποίου ήταν επίσημος φωτογράφος της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
«Επιλέξαμε έναν τόπο που διατηρεί ακόμη αυθεντικά τα στοιχεία του, όπως ξύλινες προκυμαίες, αμμουδιά, ώστε να αφηγηθούμε από στεριά και από θάλασσα συγκινητικές ιστορίες», εξηγεί ο δημοσιογράφος Γιώργος Τούλας, «ψυχή» του «Θεσσαλονίκη Αλλιώς», ο οποίος εδώ και 12 χρόνια υλοποιεί δημόσιες δράσεις στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης. Ταυτισμένος με τον βυζαντινό λιμένα Κελλάριον, ο ομώνυμος ιστορικός κόλπος στο Καραμπουρνάκι, κηρυγμένος ως ενάλιος αρχαιολογικός χώρος από το υπουργείο Πολιτισμού (1989), στρατηγικό σημείο στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, διατηρεί ακέραιο το τεχνητό υποθαλάσσιο φράγμα του, μήκους 2 χλμ., που δημιουργήθηκε για την προστασία των ελλιμενισμένων σκαφών.
Δύο καΐκια με ηθοποιούς του ΚΘΒΕ ζωντανεύουν την έλευση των προσφύγων και την υποδοχή από τους ντόπιους, ενώ σμυρναίικα τραγούδια (Βούλα Σαββίδη, Ανδρέας Καρακότας, Θωμάς Κοροβίνης) και φωτογραφικά ντοκουμέντα αφηγούνται τα γεγονότα που προηγήθηκαν, δηλαδή την ερήμωση του Πόντου και της Μικράς Ασίας από τους Ελληνες, το ταξίδι της προσφυγιάς, αλλά και όσα ακολούθησαν (άφιξη, ενσωμάτωση, προσφυγικές γειτονιές) μετά την Καταστροφή, στον ίδιο τόπο. Φωτιά, αίμα, θάνατος, ξεριζωμός, κακουχίες, πόνος, απελπισία, ελπίδα για νέα ζωή. «Εμπρός, ανασκουμπωθείτε! Η Μακεδονία έχει εύφορα χώματα, θα τα δουλέψουμε! Να δείξουμε την αξία μας! Θεσσαλονίκη, καλώς σε βρήκαμε, πατρίδα μου δεύτερη θα σε κάνω! Τ' ορκίζομαι! Θα σμίξουμε εμείς οι ξεριζωμένοι με τις δικές σου ρίζες τις βαθιές!».