Είναι εύκολο να γοητευθεί κανείς όταν επισκέπτεται την Ελευσίνα. Είτε επειδή έχει ήδη μαγευθεί από την περίφημη «Αγέλαστο Πέτρα», είτε γιατί τυχαίνει να γνωρίζει ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης, είτε γιατί το υποψιάζεται όταν την προσεγγίζει οδικώς, αφήνοντας πίσω του την Ιερά Οδό και περνώντας έπειτα από το αρχαίο παρελθόν, σε εκείνο της εσωτερικής μετανάστευσης, της βιομηχανικής ανάπτυξης, της ανεργίας, που αποτυπώνεται σε τόσα εμβληματικά κτίρια.
Την Τρίτη, υπήρχε ένας ακόμη λόγος να αφεθεί κανείς σε όσα σημαντικά συμβαίνουν εδώ: η διεθνής συνέντευξη Τύπου στην οποία παρουσιάστηκε το πρόγραμμα του θεσμού 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, που τόσες δυσκολίες συνάντησε τα προηγούμενα χρόνια, προμήνυε, με τη μεγάλη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων δημοσιογράφων και με τις εκδηλώσεις που ανακοινώθηκαν, μια χρονιά που θα αφήσει έντονο το αποτύπωμά της.
«Ηταν μακρύ αυτό το ταξίδι. Άλλωστε, στη χώρα του Οδυσσέα ζούμε. Σε ποιο σημείο του μύθου του βρισκόμαστε σήμερα; Μόλις τον άφησαν στην ακτή της Ιθάκης. Και μπροστά του υπάρχει η μάχη με τους 40 μνηστήρες», είπε χαρακτηριστικά, λίγο αφότου ανέβηκε στη σκηνή χειροκροτούμενος, ο γενικός καλλιτεχνικός διευθυντής του θεσμού, Μιχαήλ Μαρμαρινός. Και έπειτα, ενθουσιασμένος και ο ίδιος, αφού τόνισε το «πόσοι άνθρωποι χρειάζεται να βρεθούν μαζί και να ομονοήσουν για να λάβει χώρα ένα τέτοιο εγχείρημα», παρουσίασε το πλούσιο καλλιτεχνικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό πρόγραμμα του θεσμού, το οποίο τιτλοφορείται «Μυστήρια Μετάβασης» και περιλαμβάνει 465 εκδηλώσεις, 130 καλλιτεχνικά έργα, 192 Ελληνες και 137 διεθνείς δημιουργούς, αλλά και αξιοποιεί 30 διαφορετικούς χώρους της πόλης.
Κατ' αρχήν, τα ονόματα, που είναι εντυπωσιακά: στην Ελευσίνα θα συμμετέχουν με έργα τους οι Ρομέο Καστελούτσι, Σάσα Βαλτς, Χάινερ Γκέμπελς, Θόδωρος Κουρεντζής, Ελένη Καραΐνδρου, Γιάννης Χουβαρδάς, Πατρίσια Απέργη, αλλά και οι Εύα Στεφανή, Μαρία Παπαδημητρίου, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς, Ελευθερία Ντεκώ, Λένα Κιτσοπούλου, Αντζελα Μπρούσκου, Συμφωνική Ορχήστρα Δρέσδης, Σύλλας Τζουμέρκας, Χαρούκα Χιραγιάμα, Novoflot και τόσοι ακόμα – το λεπτομερές πρόγραμμα είναι αναρτημένο στο 2023eleusis.eu.
Η εκκίνηση θα γίνει στις 4 Φεβρουαρίου με μια φαντασμαγορική τελετή έναρξης, στο παράκτιο μέτωπο της πόλης.
Η εκκίνηση θα γίνει στις 4 Φεβρουαρίου με μια φαντασμαγορική τελετή έναρξης, στο παράκτιο μέτωπο της πόλης, σε σύλληψη του Μιχαήλ Μαρμαρινού και σκηνοθεσία του Βρετανού Κρις Μπόλντουιν. Στη διάρκειά της, η βελγική κολλεκτίβα Time Circus, που ήδη διασχίζει την Ευρώπη με τα πόδια με προορισμό την Ελευσίνα, θα καταφτάσει μαζί με ένα τροχήλατο όχημα που αποτελεί σχόλιο πάνω στο περιβάλλον («The Ark»), ενώ ειδικά για την περίσταση θα επανενωθούν για μια συναυλία οι αγαπημένοι του ελληνικού ηλεκτρονικού ήχου, Στέρεο Νόβα. Η τελετή λήξης, στις 21 Νοεμβρίου, δεν είναι λιγότερο αξιοσημείωτη: θα προβληθούν οι «Ελευσίνιοι», το νέο ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κουτσαφτή που καταγράφει τη σύγχρονη Ελευσίνα και τους κατοίκους της.
Κάθε γωνιά της Ελευσίνας, όπως ο παλιός Σιδηροδρομικός Σταθμός (επάνω), θα ενεργοποιηθεί ενόψει της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Στην τελετή έναρξης θα καταφτάσει η βελγική κολεκτίβα Time Circus με το «The Ark», που διασχίζει την Ευρώπη με τα πόδια. [Csaba Toroczkai]
Τρεις είναι οι θεματικοί άξονες του προγράμματος: Ανθρωπος και Κοινωνία, Περιβάλλον και τέλος, Εργασία. Καθένας τους συνοψίζεται σε ένα «στρατηγικό έργο» το οποίο θα αποτυπώνει τον πυρήνα του εκάστοτε άξονα. Στην περίπτωση του Περιβάλλοντος, το έργο είναι το «The Ark» των Time Circus, ενώ οι άλλοι δύο αντιπροσωπεύονται ο πρώτος από την έκθεση «Ωμό Μουσείο» που έχει παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη και ο τρίτος, της Εργασίας, από τον «Πήλινο Στρατό της Ελευσίνας», του Χουάν Σαντοβάλ, ένας φόρος τιμής στους ενεργούς και συνταξιούχους εργάτες της περιοχής.
Ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στις συνεργασίες με διεθνείς και εθνικούς φορείς, όπως το ΕΜΣΤ (που θα πραγματοποιήσει μια διεθνή ομαδική έκθεση σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου), το Μουσείο Μπενάκη, το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, καθώς και στην υλική και άυλη παρακαταθήκη του θεσμού, που θα περιλαμβάνει μια Ακαδημία Χορογραφίας, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Ελευσίνας, φεστιβάλ οικοπολιτισμού, προγράμματα κατάρτισης στην πολιτιστική εκπαίδευση για τους κατοίκους, αλλά και την εκκίνηση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Δυτικής Αττικής.
Υποδομές
«Πέρα από την πραγματοποίηση ενός επιτυχημένου καλλιτεχνικού προγράμματος και την προβολή, που θα τύχει η Ελευσίνα, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, την επόμενη χρονιά, αυτό που έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία είναι οι υποδομές που δημιουργούνται στην πόλη», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, αναφερόμενη μεταξύ άλλων στο Παλαιό Ελαιουργείο (όπου θα δημιουργηθεί το νέο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης), στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, στο Παλιό Δημαρχείο και Σιδηροδρομικό Σταθμό, αλλά και στο συγκρότημα ΙΡΙΣ, στο Σινέ Ελευσίς, στην πρώην Ελαιουργική, στο κάμπινγκ Οαση, στη θαλάσσια ζεύξη Ελευσίνας-Πειραιά και σε άλλα έργα των οποίων η υλοποίηση έχει ολοκληρωθεί ή δρομολογηθεί. Οι πόροι της διοργάνωσης, εθνικοί και ευρωπαϊκοί, ξεπερνούν τα 25 εκατομμύρια ευρώ, όπως ανέφερε η διοίκηση του φορέα 2023 Ελευσίς.
Αφήνοντας κανείς πίσω του την Ελευσίνα, τη βραδινή εκείνη ώρα που σε λίγους μήνες τα κτίριά της θα υποδέχονται το κοινό τους, δεν μπορεί παρά τουλάχιστον να ελπίζει ότι η πόλη ετοιμάζεται για κάτι που θα την ωφελήσει πέρα από τα χρονικά όρια του θεσμού της πολιτιστικής πρωτεύουσας.