Σκληρές οι βολές στις ΗΠΑ, όπου πριν ένα μήνα έδρεψε καλές εντυπώσεις κατά τη συνάντησή του και συνεργασία με τον Πρόεδρο Ομπάμα, μέλη της κυβέρνησης και επιχειρηματίας. Τώρα υπήρξε η αυστηρή δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Τζών Κέρυ (που αναγκάσθηκε να μεταβεί δυο φορές στην Τουρκία λόγω Ισραήλ και Συρίας) για υστέρηση της δημοκρατίας στη χώρα.
«Αυταρχικό» αποκαλεί τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ σε κύριο άρθρο της, υποστηρίζοντας ότι διαπιστώθηκε ότι η Τουρκία έχει «έλλειμμα δημοκρατίας», με αφορμή τους χειρισμούς για τις διαδηλώσεις και την πρόθεση του κ. Ερντογάν να αναθεωρήσει προς όφελός του το τουρκικό Σύνταγμα.
Μεταξύ άλλων, τονίζεται ότι το δημοκρατικό έλλειμμα στην Τουρκία μπορεί να διαπιστωθεί στις πολιτικές που εφήρμοσε, κατά την τελευταία δεκαετία το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ, όπως και στον τρόπο αντιμετώπισης των χιλιάδων διαδηλωτών στις πρόσφατες κινητοποιήσεις. Η κάλυψη των κινητοποιήσεων απέδειξε επίσης ότι η Τουρκία δεν διαθέτει έναν ισχυρό ελεύθερο Τύπο που συναντάται στα δυτικά κράτη.
Στο κύριο άρθρο της αμερικανικής εφημερίδας αναφέρεται ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το γεγονός ότι το CNN Türk επέλεξε να μεταδίδει κατά τις κινητοποιήσεις μια εκπομπή για μαγειρική, ενώ και οι δημοσιογράφοι του γραπτού Τύπου εύλογα σιώπησαν, καθώς σύμφωνα με την επιτροπή για την προστασία των δημοσιογράφων (CPJ) έχουν φυλακιστεί τουλάχιστον 49 δημοσιογράφοι εξαιτίας της αρθρογραφίας τους, περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη χώρα.
Σε μια Δημοκρατία, όπως επισημαίνεται, οι ειρηνικές κινητοποιήσεις όχι μόνο είναι αποδεκτές αλλά συχνά συμβάλλουν και στην αλλαγή μιας κυβερνητικής πολιτικής. Οι Τούρκοι διαδηλωτές ξεκίνησαν από μια τοπική και θεμιτή ανησυχία σχετικά με την απόφαση της κυβέρνησης να παραχωρήσει προς εκμετάλλευση ένα μικρό πάρκο δίπλα στην πλατεία Ταξίμ. Αντί η κυβέρνηση να επιτρέψει τις κινητοποιήσεις, εξαπέλυσε την αστυνομία κατά των διαδηλωτών, πυροδοτώντας την γενίκευση των κινητοποιήσεων.
Οι κοσμικές και θρησκευτικές μειονότητες της Τουρκίας, σημειώνεται, έχουν κάθε λόγο να είναι ανήσυχες, από τους πρόσφατους περιορισμούς της πώλησης αλκοόλ έως την στήριξη του κ. Ερντογάν προς τους Σουνίτες της Συρίας. Μεταξύ άλλων, η κρίση προσφέρει μια ευκαιρία στους συμμάχους της Τουρκίας για να πουν στον Ερντογάν ότι η Δημοκρατία είναι κάτι περισσότερο από απλές εκλογές, και ότι αυτή τη στιγμή προσφέρει την ατυχή απόδειξη ότι μπορεί να είναι κάποιος εκλεγμένος και αυταρχικός, ταυτόχρονα, σύμφωνα με την εφημερίδα.
-Επίσης, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Μπλούμπεργκ κάνει λόγο για «ατυχή χειρισμό» των διαδηλώσεων από την κυβέρνηση Ερντογάν, επικρίνοντας την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου που προτείνει ο Ερντογάν και που θα μετέτρεπαν το πολίτευμα της χώρας σε μια «ρωσικού τύπου προεδρική δημοκρατία», με ενισχυμένες και ανεξέλεγκτες εξουσίες του προέδρου. Όπως τονίζεται, ο αυταρχισμός που επέδειξε ο Ερντογάν στη διαχείριση της κρίσης ενισχύει τις ανησυχίες των εκκοσμικευμένων Τούρκων ότι είναι αποφασισμένος να προωθήσει την αυταρχική, ισλαμική και νεοθωμανική του ατζέντα. Σύμφωνα με το κύριο άρθρο του Μπλούμπεργκ, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα πρέπει να αντιταχθούν στις επιδιώξεις του Τούρκου πρωθυπουργού.
Σε ανταπόκριση από την Ουάσιγκτον, στο ίδιο ειδησεογραφικό πρακτορείο, αναφέρεται ότι εμπλοκή στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις ενδέχεται να προκαλέσει η τουρκική κρίση. Όπως υπογραμμίζεται, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, εμφανίστηκε χθες ιδιαίτερα ανήσυχος σχετικά με τις βιαιότητες στην Τουρκία, καθώς οι ΗΠΑ στηρίχθηκαν για χρόνια σε μια χώρα, που αποτελούσε πρότυπο Δημοκρατίας επηρεαζόμενης από το Ισλάμ, όπως και προπύργιο της αντιπολίτευσης κατά του προέδρου 'Ασαντ της Συρίας.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι κατά την Αραβική Άνοιξη οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν την Τουρκία ως μια χώρα πρότυπο. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ανακύπτουν ερωτηματικά εάν η Τουρκία δύναται να αποτελέσει πρότυπο, παράδειγμα ή έμπνευση, την ώρα που αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα, επισημαίνοντας επίσης ότι η στάση του Ερντογάν έναντι των διαδηλωτών θα καταστήσει πιο δύσκολη τη διατήρηση των στενών σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας.
-Τέλος, σε δημοσίευμα στη Γουόλ Στριτ Τζέρναλ, το οποίο στηρίζεται σε εκτιμήσεις ειδικών επί ζητημάτων της περιοχής, όπως του Σονέρ Τσαγαπταΐ, συνεργάτη του Ινστιτούτου για τις Πολιτικές της Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον, τονίζεται ότι «είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Τουρκίας που υπάρχει μια ευρεία μέση τάξη, η οποία έχει και τις αντίστοιχες απαιτήσεις, ενώ η ειδοποιός διαφορά είναι ότι επίσης για πρώτη φορά οι αναταραχές που έχουν προκληθεί δεν σχετίζονται με την κυβέρνηση ή με τον στρατό», προσθέτοντας ότι «οι αναταραχές ξεπερνούν το παραδοσιακό δίπολο κοσμικοί εναντίον ισλαμιστών και αφορούν κατά κύριο λόγο τη διακυβέρνηση της χώρας, καθώς οι άνθρωποι είναι δυσαρεστημένοι με τις επιλογές του κ. Ερντογάν».
-Τη δυσανάλογη χρήση βίας από την τουρκική αστυνομία στις διαδηλώσεις σε πόλεις της Τουρκίας καταδίκασε σήμερα, Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία απηύθυνε έκκληση για αυτοσυγκράτηση και αποκατάσταση του διαλόγου.
Η Μάγια Κοτσίγιαντσιτς, εκπρόσωπος της υπεύθυνης για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, Κάθριν Άστον, εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία της Κομισιόν για τα κρούσματα βίας στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και άλλες τουρκικές πόλεις και επανέλαβε την έκκληση της ΕΕ για αυτοσυγκράτηση και τερματισμό της βίας.
Η ίδια εκπρόσωπος σημείωσε ότι ο διάλογος είναι η μόνη επιλογή και ότι θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η Μ.Κοτσίγιαντσιτς είπε ότι παρά τα τελευταία γεγονότα στην Τουρκία, παραμένει ο στόχος για το άνοιγμα ενός ακόμη κεφαλαίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων έως το τέλος της ιρλανδικής προεδρίας, που ολοκληρώνεται στα τέλη Ιουνίου.
-Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Λόρα Λούκας κάλεσε όλες τις πλευρές σε «ηρεμία», υπογραμμίζοντας πως οι ειρηνικές διαμαρτυρίες είναι «τμήμα της δημοκρατικής έκφρασης».
Ο Λευκός Οίκος υπογράμμισε ιδιαίτερα την έκκλησή του συγκεκριμένα στις δυνάμεις ασφαλείας «να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση». Επανέλαβε τη θέση της Ουάσινγκτον πως εγγύηση για την μακροπρόθεσμη σταθερότητα στη χώρα είναι η διαφύλαξη «των θεμελιωδών ελευθεριών της έκφρασης και του συνέρχεσθαι».
-Η ύπατη εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάθριν Άστον, επέκρινε σε ανακοίνωσή της τη «δυσανάλογη χρήση βίας από μέλη των τουρκικών αστυνομικών δυνάμεων».
Εκφράζοντας την «βαθιά ανησυχία της για τη βία στην Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις της Τουρκίας», η Άστον κάλεσε σε «αυτοσυγκράτηση όλες τις πλευρές... και έναρξη διαλόγου για να εξερευθεί ειρηνική λύση».
-Σύνεση, αποκλιμάκωση και διάλογο συνέστησε στην γερμανική κυβέρνηση η καγκελαρία της Γερμανίας, με τον εκπρόσωπο της Άνγκελα Μέρκελ, Στέφεν Ζάιμπερτ, να κάνει λόγο για «ξεκάθαρο δικαίωμα των πολιτών στην έκφραση και το συνέρχεσθαι».
Η κατανόηση του κράτους δικαίου απαιτεί ανάλογη και λογική δράση από τις υπηρεσίες ασφάλειας, δήλωσε ο Στ.Ζάιμπερτ, ερωτηθείς για τα γεγονότα στην Τουρκία τις τελευταίες ημέρες.
«Αυτή την στιγμή είναι ανάγκη για αποκλιμάκωση και διάλογο», τόνισε και πρόσθεσε ότι η γερμανική κυβέρνηση παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις.
Ερωτηθείς εάν θεωρεί ότι τα γεγονότα στην Τουρκία αφορούν την Ευρώπη και την διαπραγμάτευση που αφορά την ενταξιακή διαδικασία της χώρας, ο κ. Ζάιμπερτ είπε ότι «δεν βλέπει καμιά σύνδεση». Καταδικαστική για τη στάση της τουρκικής αστυνομίας η Ιταλίδα υπουργός Εξωτερικλων . Μπονίνο.
-Ο Σουηδός πρωθυπουργός Φρέντρικ Ράινφελτ δήλωσε ότι ελπίζει να εισακουσθεί το αίτημα των διαδηλωτών στην Τουρκία για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
«Θα ανταποκρινόμαστε πάντα θετικά όταν ασκούνται πιέσεις για μεγαλύτερο άνοιγμα, μεγαλύτερη ελευθεροτυπία και μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση μιας φιλελευθεροποίησης» είπε ο Ράινφελτ.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Βελγίου συνέστησε ιδιαίτερη προσοχή στους ταξιδιώτες οι οποίοι πηγαίνουν στην Τουρκία, αναφέρει η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Le Soir.
«Αυτήν τη στιγμή, μπορείτε να ταξιδέψετε στην Τουρκία χωρίς πρόβλημα. Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθούν νέες διαδηλώσεις. Γι' αυτό, σας συστήνουμε να αποφεύγετε την Πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη και Κιζιλαγί στην Άγκυρα. Σε περίπτωση νέων διαδηλώσεων, πρέπει να αναμένουμε σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία των μέσων μεταφοράς» αναφέρει η οδηγία του βελγικού ΥΠΕΞ, σύμφωνα με τη Soir.
Επιπρόσθετα, «τα ταξίδια στην Τουρκία διεξάγονται συνήθως χωρίς προβλήματα, αλλά ορισμένες περιοχές μπορούν να γίνουν επικίνδυνες.
Υπάρχει σήμερα τρομοκρατική απειλή στην Τουρκία, ορισμένες ομάδες ασκούν ενεργή δράση στη χώρα. Εξάλλου, οι συγκρούσεις στη Συρία γίνονται όλο και πιο αισθητές στις περιοχές των συνόρων ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία προκαλεί εντάσεις στα σύνορα με την Τουρκία».
-Η Διεθνής Αμνηστία, από την πλευρά της, χρησιμοποίησε αρκετά βαρύτερους χαρακτηρισμούς. Μιλώντας για «επαίσχυντη βία από την πλευρά των αστυνομικών», υπογράμμισε πως «είναι σαφές ότι η χρήση βίας από την αστυνομία οδηγείται όχι μόνο από την ανάγκη για την αντιμετώπιση της βίας –που ελάχιστες αφορμές δόθηκαν από την πλευρά των διαδηλωτών- αλλά και από την επιθυμία για αποθάρρυνση των συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας οποιουδήποτε είδους».
Τα γραφεία της οργάνωσης έχουν μείνει ανοικτά στην Κωνσταντινούπολη, ανέφερε, έχοντας δώσει καταφύγιο σε αρκετούς διαδηλωτές κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών. Σύμφωνα με τις αναφορές που επικαλείται, υπάρχουν δύο νεκροί και πάνω από χίλιοι τραυματίες.
«Η χρήση υπερβολικής βίας είναι ρουτίνα για την τουρκική αστυνομία, αλλά η υπερβολική απάντηση με κάθε δυνατό μέσο είναι πραγματικά επαίσχυντη και σε μεγάλο βαθμό έχει λειτουργήσει εμπρηστικά για την κατάσταση στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης» ανέφερε ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη Τζον Νταλχούισεν.