«Πράσινοι» ακτιβιστές κατά έργων τέχνης – Πόσο θωρακισμένα είναι τα ελληνικά μουσεία;
Την ύπαρξή τους ενδεχομένως να αγνοούν οι περισσότεροι, όμως αυτά τα «άγνωστα» μουσεία ανά την Ελλάδα κρύβουν θησαυρούς. Ένα ταξίδι στον χρόνο με εκθέματα που μας καλούν να ανακαλύψουμε την ιστορία του τόπου μας.
Ανοίγονται μπροστά μας δρόμοι γνώσης και εμπειριών που είναι κρίμα να μην διασχίσουμε. Την επόμενη φορά που θα αναζητήσεις μια δραστηριότητα, ας είναι η επίσκεψη σε ένα από αυτά τα μουσεία, μια εναλλακτική.
Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας
Με αφετηρία την ίδρυση της Φυσιογραφικής Εταιρείας το 1835, ξεκίνησε η συγκέντρωση των πρώτων φυσιογραφικών συλλο¬γών από ζώα, φυτά, απολιθώματα, πετρώματα και ορυκτά, οι οποίες αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα του Φυσιογραφικού Μουσείου, το οποίο ενσωματώθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1858.
Σχεδόν μισό αιώνα μετά, το 1906 ξεκίνησε η αυτόνομη πορεία του Μουσείου Παλαιοντολογίας και Γεωλο¬γίας του ΕΚΠΑ το οποίο στεγάστηκε στο ισόγειο του κτιρίου στη γωνία των οδών Ακαδημίας και Σίνα, στην Αθήνα. Το 1981 το Μουσείο μεταφέρθηκε στην Πανεπιστημιούπολη, στο κτήριο της Σχολής Θετικών Επιστημών στους χώρους του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος.
Η συλλογή του Μουσείου περιλαμβάνει απολιθώματα ζώων και φυ¬τών από όλη την Ελλάδα καλύπτοντας πάνω από 300 εκατομμύ¬ρια χρόνια γεωλογικής ιστορίας της χώρας μας και διακρίνεται για τον πλούτο της (αριθμεί δεκάδες χιλιάδες δείγματα), την καλή διατήρηση και τη μοναδικότητά των δειγμάτων.
Κεντρική θέση στην αίθουσα του μουσείου καταλαμβάνει η παγκοσμίως γνωστή πικερμική πανίδα με τα πρωτόγονα ιππά¬ρια, τους μαχαιρόδοντες, τις γαζέλες τις καμηλοπαρδάλεις, τους ρινόκερους και τις ύαινες που έζησαν περίπου 7 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα στις πεδιάδες που κάλυπταν τον ελλη¬νικό χώρο καθώς και τα περίφημα απολιθωμένα θηλαστικά του Ισώματος Καρυών Μεγαλόπολης που έζησαν κατά την διάρκεια του Πλειστοκαίνου.
Ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο με οδηγό τα απολιθώματα.
Μουσείο Συναισθημάτων
«Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, φύλαξε την καρδιά σου γιατί από αυτήν αναβλύζει η ζωή». Στις λέξεις αυτές συνοψίζεται η φιλοσοφία του Μουσείου Συναισθημάτων για παιδιά και εφήβους, ενός μοναδικού στον κόσμο διαδραστικού μουσείου.
Ιδρύθηκε το 2006, είναι μέλος του HOI 'Hands On International' Διεθνούς Συμβουλίου Παιδικών Μουσείων και του Δικτύου Μουσείων και Πολιτιστικών Φορέων Αθηνών.
Στο Μουσείο Συναισθημάτων κάθε έκθεμα είναι ένα μικρό έργο τέχνης, μια δραστηριότητα, ένα παραμύθι, διαθέσιμο στα χέρια μας, για να μας βοηθήσει να εξερευνήσουμε τον εσωτερικό κόσμο των συναισθημάτων, μέσα από το παιχνίδι.
Σκοπός του; Να προσφέρει έναν χώρο ασφαλή, ευχάριστο και δημιουργικό που ενθαρρύνει τα παιδιά και τους εφήβους να γνωρίσουν τον εαυτό τους καλύτερα και να εξερευνήσουν τον κόσμο των συναισθημάτων τους, αλλά και να ευαισθητοποιεί και να υποστηρίζει τους ενήλικες σε θέματα που αφορούν στη συναισθηματική ανάπτυξη.
Μουσείο Ενδυμασίας Λυκείου των Ελληνίδων
Το Μουσείο Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τόπους εναπόθεσης τοπικών ενδυμασιών της προβιομηχανικής κοινωνίας του ιστορικού ελλαδικού χώρου, καθώς επίσης ενδυμάτων και εξαρτημάτων των πρώιμων αστικών κοινωνιών του 19ου και του 20ού αιώνα.
Το Μουσείο Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων ξεκινά τη λειτουργία του στις 8 Μαρτίου του 1988 όταν και εγκαινιάζεται από την τότε Υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη. Στον χαιρετισμό της ανέφερε: «Το Μουσείο Ιστορίας των Εθνικών Ενδυμασιών έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό στον χώρο των ελληνικών μουσείων».
Στην πραγματικότητα είναι απότοκο της ιστορικής διαδρομής του Λυκείου των Ελληνίδων και η δημιουργία του οφείλεται στη διορατική σκέψη και τη δεδηλωμένη πρόθεση της ιδρύτριάς του Καλλιρρόης Παρρέν να δημιουργηθεί «εν είδος μουσείου εθνογραφικού συμπληρούντος το επίσημον του κράτους» ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα.
Κύριο και διαχρονικό μέλημα του μουσείου είναι να προάγει τη γνώση γύρω από την ενδυμασία και το ένδυμα αλλά και να συμβάλλει στη διατήρηση, την έρευνα, την τεκμηρίωση και την ανάδειξή τους.
Μουσείο Αφής
Το Μουσείο Αφής, το οποίο στεγάζεται στον Φάρο Τυφλών, είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και ένα από τα πέντε μουσεία του είδους του στον κόσμο. Ψηλαφίζοντας την ιστορία.
Πρόκειται για ένα μουσείο το οποίο προσφέρει την ισότιμη δυνατότητα στους τυφλούς ή μερικώς βλέποντες επισκέπτες, όλων των ηλικιών, να έρθουν σε επαφή με τον πλούτο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μέσω της αφής. Είναι ένα μουσείο που σε συγκινεί βαθιά, ένα μουσείο για όλες κι όλους χωρίς αποκλεισμούς.
Δημιουργήθηκε το 1984 με πρωτοβουλία της τότε προέδρου του Φάρου Τυφλών, Λαυρεντίας Πρωτοπαπαδάκη και του διευθυντή, Εμμανουήλ Κεφάκη.
Τα εκθέματα -πιστά αντίγραφα των πρωτοτύπων- που διατίθενται όλα για ψηλάφηση, αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία γνωριμίας του τυφλού και βλέποντος κοινού, με το ευρύτατο φάσμα της αρχαίας πολιτιστικής παραγωγής, καθώς αντιπροσωπεύουν την Κυκλαδική, Μινωική, Γεωμετρική, Αρχαϊκή, Αυστηρού Ρυθμού, Κλασική, Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο.
Έτσι, οι επισκέπτες μπορούν να αγγίξουν και να ψηλαφήσουν το άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, του Ερμή του Πραξιτέλη, του Ποσειδώνα ή Δία του Αρτεμισίου, του Ηνίοχου των Δελφών και μακέτες όπως αυτή του ιερού βράχου της Ακρόπολης.
Εγκληματολογικό Μουσείο
Το Εγκληματολογικό Μουσείο ανήκει στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και στεγάζεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας.
Αποτελεί το πρώτο Πανεπιστημιακό Μουσείο με αντικείμενο την Ιατροδικαστική και την Εγκληματολογία. Το Μουσείο καταγράφει την ιστορία του εγκλήματος στον ελληνικό χώρο κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα, μέσω της συλλογής, ταξινόμησης και ανάδειξης πειστηρίων εγκλήματος, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά το παρελθόν για την άσκηση βίας.
Πρωτεργάτης στη δημιουργία του ήταν ο διαπρεπής Καθηγητής Ιατροδικαστικής Ιωάννης Γεωργιάδης (1874-1960), ο οποίος υπήρξε μανιώδης συλλέκτης πειστηρίων εγκλήματος.
Οι Συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν περισσότερα από χίλια πεντακόσια ιστορικά αντικείμενα τα οποία πιστοποιούν την άσκηση βίας. Η σπουδαιότητα των συλλογών έγκειται στο γεγονός ότι κάθε ένα από τα αντικείμενα έχει να «αφηγηθεί» με το δικό του τρόπο την ιδιαίτερη και μοναδική ιστορία του.
Οι συλλογές του Μουσείου είναι οι εξής: συλλογές ιατροδικαστικού ενδιαφέροντος, συλλογές τοξικολογικού ενδιαφέροντος και συλλογές εγκληματολογικού ενδιαφέροντος (συμπεριλαμβανομένης μιας λαιμητόμου από την εποχή του Όθωνα).
Το Εγκληματολογικό Μουσείο δεν είναι ανοιχτό στο ευρύ κοινό, λόγω της ιδιαιτερότητας των αντικειμένων του, παρά μόνο κατόπιν συνεννόησης και απευθύνεται μόνο σε φοιτητές και σε ειδικούς επιστήμονες.
Nόησις-Κέντρο διάδοσης επιστημών και Mουσείο Tεχνολογίας στη Θεσσαλονίκη
Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία, Τεχνολογία Μεταφορών και Τεχνοπάρκο. Σε αυτές τις τρεις εκθέσεις μπορείς να περιηγηθείς πηγαίνοντας στο Μουσείο Τεχνολογίας Νόησις.
Ιδρυτής του υπήρξε το Τεχνικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το οποίο ξεκίνησε την πορεία του το 1978 και το 2001 εξελίχθηκε σε Νόησις. Η έκθεση για την αρχαία ελληνική τεχνολογία έχει σκοπό να αναδείξει μία πλευρά του αρχαιοελληνικού πολιτισμού που ερευνήθηκε και προβλήθηκε πολύ λιγότερο από τη φιλοσοφία, την τέχνη, την πολιτική, τη στρατιωτική ιστορία, τη θρησκεία και τις άλλες πτυχές του.
Στην έκθεση παρουσιάζονται δείγματα τεχνολογικών στοιχείων και επιτευγμάτων της αρχαίας Ελλάδας, με ομοιώματα που κατασκευάστηκαν με βάση πληροφορίες από γραπτές πηγές.
Το Εκθετήριο μάς δίνει τη δυνατότητα να θυμηθούμε αυτοκίνητα που υπήρξαν «σταθμοί» στην ιστορία της αυτοκίνησης, να γνωρίσουμε ξεχωριστά μοντέλα και να συγκρίνουν τις τάσεις του παρελθόντος με αυτές του παρόντος και ενδεχομένως του μέλλοντος. Το Τεχνοπάρκο, είναι ένας χώρος διάδρασης.
Όπως λέει χαρακτηριστικά και ο Frank Oppenheimer, εμπνευστής της δημιουργίας τέτοιων εκθέσεων: «Το πρώτο πράγμα που προσπαθώ να πετύχω όταν διδάσκω, είναι να κάνω τους μαθητές μου να νιώσουν ότι η κατανόηση επιστημονικών αρχών και φαινομένων προσφέρει ικανοποίηση και διασκέδαση».
Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου
Το Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου βρίσκεται στον Αδάμαντα, το επίνειο του νησιού. Η Μήλος, ένα νησί με πλούσια γεωλογική και μεταλλευτική ιστορία, τιμά μέσω του μουσείου της όσους εργάστηκαν για να την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της.
Ο ορυκτός πλούτος της Μήλου είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την οικονομική και πολιτισμική ευημερία της. Τα βασικά ορυκτά που εξορύσσονται στη Μήλο είναι ο μπεντονίτης, ο περλίτης, η ποζολάνη, το πυριτικό, ο καολίνης και ελάχιστες ποσότητες βαρυτίνης.
Στους χώρους του Μουσείου, αντικείμενα, εικόνες και φωτογραφίες παρουσιάζουν την εντυπωσιακή γεωλογική ιδιαιτερότητα του κυκλαδίτικου νησιού και αφηγούνται με τον τρόπο τους τη μεταλλευτική ιστορία του.
Μουσείο Μαστίχας Χίου
Το Μουσείο Μαστίχας Χίου είναι ένα από τα πιο όμορφα μουσεία που θα συναντήσει κανείς στα νησιά μας (κι όχι μόνο). Το Μουσείο βρίσκεται στα Μαστιχοχώρια, σύνολο μεσαιωνικών χωριών στη Νότια Χίο, στο μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου καλλιεργείται ο σχίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia, από τον οποίο παράγεται η μαστίχα.
Μια επίσκεψη στο Μουσείο Μαστίχας, σε ένα κτίριο πλήρως εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον, είναι αρκετή για να ανακαλύψει κανείς τα μυστικά της μαστιχοκαλλιέργειας αλλά κι ενός ολόκληρου τρόπου ζωής που μένει απαράλλακτος στο πέρασμα των χρόνων.
Το μοναδικό αυτό φυσικό προϊόν έχει καθορίσει το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των Μαστιχοχωρίων καθώς και την παραγωγική και οικονομική ιστορία του νησιού.
Η τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας εντάχθηκε στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας από την UNESCO το 2014.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου
Η έκθεση του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου επιχειρεί να αναδείξει την αξία του μοναδικού φυσικού μνημείου του Αιγαίου. Παρουσιάζονται σπάνια απολιθώματα της συλλογής των απολιθωμένων φυτών και ζώων που προέρχονται από την έρευνα στην περιοχή της δυτικής Λέσβου.
Η έκθεση περιλαμβάνει απολιθωμένους κορμούς, κλαδιά, καρπούς και φύλλα ποικιλίας από κωνοφόρα και αγγειόσπερμα δέντρα και απολιθωμένα οστά ζώων που ζούσαν την περίοδο του Κάτω Μειοκαίνου, πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια.
Οι εκθεσιακές ενότητες που μπορεί να δει ο επισκέπτης, αναφέρονται μεταξύ άλλων στη διαδικασία της απολίθωσης και τα διαφορετικά είδη απολιθωμάτων που μπορεί να συναντήσουμε στη φύση, στα δάση της Σεκόγιας, του μεγαλύτερου φυτού που έζησε πάνω στη Γη και στο Δεινοθήριο της Λέσβου, το αρχαιότερο μεγάλο θηλαστικό στον ευρωπαϊκό χώρο. Μετά την επίσκεψη στο Μουσείο, επιβάλλεται και μια μεγάλη περιήγηση στο Απολιθωμένο Δάσος.
Μουσείο Μέλισσας στη Ρόδο
Το Μουσείο Μέλισσας είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα. Στους χώρους του ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ανακαλύψει τον θαυμαστό κόσμο των μελισσών από κοντά και την παράδοση του νησιού στην μελισσοκομία από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.
Μεγάλη εντύπωση προκαλούν οι διάφανες αλλά και οι πέτρινες κυψέλες, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν σε πολλά νησιά, όπως και στη Ρόδο. Μάθε για την επικονίαση και γιατί είναι η μεγαλύτερη συμβολή της μέλισσας στον άνθρωπο. Η εκμετάλλευση της μέλισσας από τον άνθρωπο χρονολογείται από την πιο πρώιμη αρχαιότητα.
Στους αιγυπτιακούς παπύρους πριν από 3500 χρόνια αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο. Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται, όταν στην καθημερινή δίαιτα υπάρχει το γάλα και το μέλι.
Ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης το συνιστούσε για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι το μέλι παρατείνει τη ζωή.
Μέλισσα, το ωφελιμότερο είδος του ζωϊκού βασιλείου για τον άνθρωπο. «Αν η μέλισσα εξαφανιστεί απο τη γη, η ανθρωπότητα θα έχει τέσσερα χρόνια ζωής. Όχι πια μέλισσες, όχι πια γονιμοποίηση, όχι πια φυτά, όχι πια ζώα, όχι πια άνθρωπος», όπως έλεγε και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν.