Δεν υπάρχει χώρα τους, από τις παλαιότερες έως τις νεότερες, που να μη ζει με την πεποίθηση ότι οι διπλανές της σχηματίστηκαν εις βάρος της, αδικώντας την, στερώντας της ανθρώπους, εδάφη, πόρους, εκτόπισμα. Πάνω από «λιγότερο ευλογημένες» ζώνες της Ευρώπης ίσως κυκλοφορούν άλλου τύπου φαντάσματα, στη Βαλκανική χερσόνησο όμως κυκλοφορεί το φάντασμα του μεγαλοϊδεατισμού ή αλυτρωτισμού, γνωστό με το ψευδώνυμο «η Αδικία της Ιστορίας». Αλφαβητικά: Μεγάλη Αλβανία, Μεγάλη Βουλγαρία, Μεγάλη Ελλάδα, Μεγάλη Ρουμανία, Μεγάλη Σερβία, Μεγάλη Τουρκία...
Οι οραματιστές πολιτικοί, οι πρόθυμοι να σηκώσουν το βλέμμα τους και να δουν πέρα από τον ορίζοντα των επόμενων εκλογών, δεν περισσεύουν. Γενικώς, όχι μόνο στα Βαλκάνια. Οι ανάγκες τής εκάστοτε κάλπης οδηγούν τις πολιτικές δυνάμεις κάθε χώρας σε σφοδρό ανταγωνισμό εθνολαϊκισμού, ο οποίος προτιμά το ψευδώνυμο «πατριωτισμός».
Ουδείς θα γλίτωνε τη χλεύη αν θύμιζε, έστω σαν άσκηση πολιτικής φαντασίας, το προσκλητήριο του Ρήγα ή την «Μπαλκανική Συμπολιτεία» του Παλαμά. Κι ωστόσο, ούτε και κάτι πολύ στενότερο δεν φαίνεται εφικτό: να θυμάται τη δική του στάση κάθε Βαλκάνιος πολιτικός πριν κατακεραυνώσει τον γείτονά του. Τίποτε πιο εύκολο λ.χ. από το να καταγγείλουμε τον Εντι Ράμα, που αλέθει εθνικά θέματα στον μύλο της κάλπης. Ή τον Ταγίπ Ερντογάν, που στον πάγιο μεγαλοεθνικισμό του πρόσθεσε τον φονταμενταλισμό. Ή τη νέα πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, που καταπάτησε τη συμφωνία των Πρεσπών με τις πρώτες λέξεις του όρκου της.
Τι θα μας έλεγε ο καθρέφτης μας αν του επιτρέπαμε να μιλήσει ειλικρινά; Οτι η κάλπη έχει παντού σχήμα και λειτουργία μύλου. Οτι και ο δικός μας κυβερνητικός δημαγωγισμός ασκεί εξωτερική πολιτική πρωτίστως για να διεγείρει συναισθηματικά τους ψηφοφόρους (έχει άλλη ερμηνεία η ευρωυποψηφιότητα Μπελέρη;). Ή ότι ο πρωθυπουργός μας πολιτεύεται με στυλ Ερντογάν, δίχως ενημέρωση της Βουλής και λογοδοσία. Ή ότι η κυβερνώσα Ν.Δ., φοβούμενη το «κίνημα της περικεφαλαίας», στο οποίο πρωταγωνίστησε, δεν τόλμησε να φέρει στη Βουλή προς κύρωση τα τρία μνημόνια που συνυπέγραψαν Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία. Μα ποιος καθρέφτης θα πει τέτοια πικρά; Ακόμα κι αυτός ξέρει ότι θα συντριβεί πάραυτα.