Αν είχαμε ένα έλλειμμα στα ασφαλιστικά ταμεία που δεν υπερέβαινε το 3% του ΑΕΠ, όπως συμβαίνει κατά μέσο όρο στην υπόλοιπη Ευρώπη, τότε το μεγαλύτερο μέρος των 15 δις χρημάτων των φορολογουμένων που πηγαίνουν να καλύψουν τις "τρύπες" των ασφαλιστικών προϋπολογισμών, θα ήταν διαθέσιμα για τις άλλες καίριες δαπάνες του Δημοσίου. Και τελικά θα είχαμε ένα μεγάλο πρωτογενές περίσσευμα στον προϋπολογισμό του κράτους το οποίο θα μας έβγαζε σύντομα από τα επάρατα μνημόνια.
Ασφαλώς εδώ και χρόνια θα έπρεπε να έχει λυθεί το θέμα των ετών του εργάσιμου βίου προτού θεμελιωθεί δικαίωμα σύνταξης. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης τα 67 είναι το όριο. Εμείς λόγω συνθηκών και διατροφής είμαστε από τους μακροβιότερους στην Ευρώπη, αλλά δεν είχαμε την τόλμη από χθες να θεσπίσουμε αυτό το όριο. Επίσης πάσχουμε από μέθοδο και αποτελεσματικότητα στους απαιτούμενους ελέγχους προκειμένου οι ασφαλιστικές εισφορές να εισπράττονται, οι συντάξεις να πηγαίνουν μόνο στους εν ζωή συνταξιούχους, οι λειτουργικές δαπάνες των ταμείων να είναι νοικοκυρεμένες, τα άτομα που δουλεύουν στην ασφάλιση να έχουν σωστή εκπαίδευση και να είναι παραγωγικά.
Όλα αυτά και πολλά άλλα που μπορεί να επισημανθούν, πρέπει να είναι ο κύριος στόχος της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης και να είχαν γίνει χθες. Το μεγάλο πρόβλημα όμως του ασφαλιστικού δεν είναι ότι τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις, ή δεν έχουν γίνει, ή δεν έχουν φέρει ακόμα το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και αν γίνουν με άριστο τρόπο και άμεσα, δεν πρόκειται παρά να δούμε οριακή βελτίωση των οικονομικών των ταμείων. Δηλαδή το άνοιγμα μεταξύ εσόδων και εξόδων θα παραμείνει μεγάλο και η ανάγκη μεταφοράς μεγάλων πόρων από τα ολιγοστά έσοδα του Δημοσίου προς τα ταμεία θα παραμείνει σε διψήφιο νούμερο δις ευρώ.
Η ψυχρή λογική των αριθμών που κοιτάζουν οι δανειστές μας, στην οποία αργά ή γρήγορα υποκύπτουν οι Ελληνικές κυβερνήσεις, είναι κόψτε συντάξεις. Η περικοπή βέβαια παράνομων συντάξεων είναι επιβεβλημένη, όπως και όταν το ποσό της σύνταξης, ή των συντάξεων αθροιστικά ενός ατόμου υπερβαίνει κάποιο όριο που σήμερα δεν συνάδει με τον χρεοκοπημένο Δημόσιο τομέα. Το θέμα όμως που έχει μείνει έξω από την πολύπλοκη εξίσωση μέσω της οποίας μπορεί να λυθεί το ασφαλιστικό, είναι το κατά πόσον η περικοπή συντάξεων οδηγεί σε μείωση του ελλείμματος των ασφαλιστικών ταμείων. Και αυτό γιατί η εφαρμογή κάθε μέτρου οικονομικής πολιτικής δεν μετράται σε τι μπορεί να γίνει τώρα, αλλά πιο αποτέλεσμα θα προκύψει σε 2-3 χρόνια.
Με τα σημερινά δεδομένα η πολιτική της περικοπής συντάξεων προκειμένου το έλλειμμα των ασφαλιστικών ταμείων να περιοριστεί, είναι βλακώδης. Και αυτό γιατί οδηγεί άμεσα σε ύφεση, μείωση της απασχόλησης, μείωση των εισφορών και μεγαλύτερο έλλειμμα στα ταμεία σε διάρκεια το πολύ δύο ετών. Είναι οικονομικά απαράδεκτο και κοινωνικά αποκρουστικό να κόβονται συντάξεις, ή να αυξάνονται οι εισφορές των συνταξιούχων σήμερα στο όνομα της μείωσης των ανοιγμάτων των ταμείων. Ο μέσος συνταξιούχος στην Ελλάδα των 860 ευρώ δεν έχει περιθώριο αποταμίευσης. Όταν λοιπόν έχεις εισοδήματα με μηδέν ροπή προς αποταμίευση, κάθε ευρώ που τους παίρνεις από την τσέπη δημιουργεί πολλαπλάσια μείωση στην ενεργό ζήτηση της οικονομίας. Ένα αρνητικό σπιράλ πτώσης τίθεται σε τροχιά και οδηγεί σε ύφεση ή μείωση του αναμενόμενου ρυθμού ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα είναι αντίθετο με ότι είχε αρχικά σχεδιαστεί και τα ανοίγματα των ταμείων μεγαλώνουν όταν ο στόχος ήταν να μειωθούν.
Το πρόβλημα μας σήμερα είναι ότι και οι δανειστές μας που υπαγορεύουν τις κατευθυντήριες γραμμές οικονομικής πολιτικής, είναι μπερδεμένοι με τους τρόπους λύσεις του ασφαλιστικού. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα η δημοσιοποίηση της επιστολής του κ. Πόουλ Τόμσεν του ΔΝΤ, που δείχνει το μεγάλο θεωρητικό και πρακτικό αδιέξοδο στο οποίο έχουν οδηγήσει οι προτάσεις των Θεσμών. Το να διέγραφαν οι δανειστές μας κάποια 150 δις από το Δημόσιο μας χρέος, ασφαλώς λύνει σε μεγάλο βαθμό ταυτόχρονα το πρόβλημα του ασφαλιστικού και κρατικού προϋπολογισμού. Ο σημερινός γόρδιος δεσμός όμως προκύπτει γιατί οι δανειστές δεν θέλουν να προχωρήσουν σε άλλο κούρεμα και η οικονομίας μας συνεχίζει την πτωτική της πορεία. Εκεί κανένας Τόμσεν δεν μπορεί να βρει σήμερα βιώσιμη λύση. Η λύση είναι στα χέρια και τους έλληνες που έχουν όρεξη να ανεβάσουν τα μανίκια και να προχωρήσουν σε μερικές τολμηρές απλές λύσεις που δεν είναι άγνωστες. Οι λύσεις εδράζονται στον σωστό χειρισμό της ιδιοσυγκρασία μας και τους ενδημικούς τρόπους που η Ελληνική οικονομία μπορεί να μπει σε πορεία ανάπτυξης.