Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ συζητά με τον διευθυντή σύνταξης της εφημερίδας Novaya Gazeta Ντμίτρι Μουράτοφ με αφορμή την επέτειο των 30 χρόνων από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Ο Μουράτοφ στον πρόλογο του επισημαίνει ότι ο δημιουργός του γεγονότος αυτού που άλλαξε τον κόσμο προς το καλύτερο είναι ο ίδιος ο Γκορμπατσόφ.
Παράλληλα όμως επισημαίνει το ύφος των απαντήσεων που δίνει ο Γκορμπατσόφ στα ερωτήματα που του θέτει, που έχουν μια δόση χιούμορ για μεγάλα γεγονότα, κάτι που όπως επισημαίνει διέκρινε τον Γκρομπτασόφ. Όμως, ο Μουράτοφ επισημαίνει πως πίσω από αυτό το ύφος και την κάποια δόση ειρωνείας που το συνοδεύει αναδεικνύεται ένας ακατάλυτος ανθρωπισμός που δεν είναι τόσο δημοφιλής σήμερα. «Και αυτός ο ανθρωπισμός και όχι η γεωπολιτική είναι αυτό που μου φάνηκε πιο ενδιαφέρον», γράφει ο Μουράτοφ.
-Πότε προσωπικά μάθατε για την πτώση του Τείχους;
-Το πρωί
– Πως σας φάνηκε η είδηση αυτή;
-Τι να πω, την περιμέναμε
-Αλλά οι άλλοι παγκόσμιοι ηγέτες ήταν κατά. Και η Αγγλία και η Γαλλία
– Δεν καταλαβαίνετε γιατί; Η Γερμανία γινόταν πολύ ισχυρή, η ίδια ενισχύονταν και ενισχύονταν ο ανταγωνισμός στην Ευρώπη, κάτι που φοβόντουσαν πολλοί τότε στην Ευρώπη. Αλλά και η ιστορική μνήμα δεν είχε χαθεί.
– Ο λαός ήθελε από καιρό να γκρεμίσει το Τείχος. Την νύχτα της πτώσης, μερικές χιλιάδες Γερμανοί έφυγαν από την Ανατολική Γερμανία στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Τι θα μπορούσαν να κάνουν με τον ξεσηκωμένο λαό;
-Πολλά θα μπορούσαν. Υπήρχε εμπειρία
-Είχατε πει σε κάποιον Γερμανό πολιτικό «Τι θα κάνεις λοιπόν , αν βγουν στους δρόμους 500.000 άνθρωποι; Θα ανοίξεις πυρ εναντίον τους;»
-Δεν θυμάμαι κάτι τέτοιο
– Υπάρχει αυτή η φράση στα στενογραφημένα πρακτικά των συμβούλων σας. Αναφέρουν μάλιστα τα συνθήματα που ακούστηκαν στην συνάντησή σας με τους κατοίκους του Ανατολικού Βερολίνου: «Γκόρμπι βοήθησέ μας!». Με ποιο τρόπο μπορούσατε να τους βοηθήσετε;
– Απευθύναμε έκκληση στην ηγεσία των χωρών της ανατολικής Ευρώπης να κάνουν διάλογο με τον λαό. Δεν πρέπει να είσαι αγενής με τον λαό.
– Στην Ρουμανία ο Τσαουσέσκου μου φαίνεται πως δεν σας άκουσε...
– Ο ίδιος ήθελε να καταφύγει κατά κάποιο τρόπο σε μας, να κρυφτεί στη χώρα μας , αλλά στην συνέχεια άρχισε να πυροβολεί τον κόσμο. Έτσι λοιπόν, όπως λένε, επέλεξε την βασιλεία των ουρανών
– Και τι θα έπρεπε να κάνει;
– Οι δικτάτορες πρέπει πάντα να έχουν σε απαρατήρητα αεροδρόμια, ένα μικρό αεροπλάνο γεμάτο με καύσιμα. Και όταν ακούγεται το τραγούδι «Αβάντι πόπολο», να πηγαίνουν στο αεροδρόμιο αυτό. Αστειεύομαι.
– Αστειεύεσθε;
-Εσύ τι νομίζεις ότι έπρεπε να γίνει;
-«Πρόσκληση σε διάλογο...» Αυτό θα ήταν όμως αρκετό για να γίνει μια αναίμακτη πτώση του τείχους; Ίσως χρειάζονταν και κάτι ακόμη;
-Τότε δώσαμε εντολή , να παραμείνει ο στρατός μας στους στρατώνες.
-Σας το ζήτησαν;
-Δεν ξέρεις ποιο είναι το πιστεύω μου; Μη βαριέσαι γράψτο μια ακόμη φορά: « Εγώ είμαι ο Γκορμπατσόφ, πάντα ήμουν και παραμένω εχθρός της αιματοχυσίας. Πάντα ήμουν και είμαι κατά της χρήσης βίας εναντίον του λαού»
-Αυτό μοιάζει με δήλωση. Το έγραψα.
-Μπράβο σου. Έτσι λοιπόν. Τώρα να μιλήσουμε για το κύριο. Ο λόγος που έπεσε το Τείχος, και ο λόγος που εδραιώθηκε η σταθερή ειρήνη στην Ευρώπη, είναι η νίκη του λαού μας επί του φασισμού. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το σκεφθείτε.
-Το σκέφθηκα
-Και λοιπόν;
-Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τότε τελείωσε;
-Ακριβώς. Για αυτό και οι άνθρωποι στην δική μας Ευρώπη έπαψαν να φοβούνται ο ένας τον άλλον