Μια αεροφωτογραφία που λήφθηκε από drone δείχνει το «My World», του καλλιτέχνη Ino, μέρος μιας εναλλακτικής περιβαλλοντικής εκστρατείας σε δημόσιους χώρους μέσω της τέχνης, να καλύπτει τον τοίχο ενός κτιρίου, ενώ στο βάθος διακρίνεται ο λόφος της Ακρόπολης.
Η Αθήνα, η πόλη του Παρθενώνα, η γενέτειρα της δημοκρατίας και της φιλοσοφίας, είναι ταυτόχρονα γνωστή για το γκράφιτι, τις ταραχές και τη μακρύτερη ύφεση στη σύγχρονη ιστορία. «Μια πόλη πνιγμένη στο τσιμέντο».
Ωστόσο, ένα πρόσφατο επεισόδιο του podcast Weekend Intelligence του Economist υποστηρίζει ότι η ελληνική πρωτεύουσα είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα αυτών των στοιχείων.
Με αφηγητή τη Φανή Παπαγεωργίου, η εκπομπή ανατρέχει στις ρίζες της πόλης μέσα από ιστορίες που άκουγε η ίδια ως παιδί και μέσα από τα μάτια ανθρώπων που αγαπούν την Αθήνα.
Μεταξύ αυτών, οι συγγραφείς Δωρίνα Παπαλιού και Απόστολος Δοξιάδης, ο καθηγητής πολιτικών επιστημών Στάθης Καλύβας, ο διευθυντής της Καθημερινής Αλέξης Παπαχελάς, ο επενδυτής Ανδρέας Σταυρόπουλος, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής της ελληνικής κυβέρνησης για την τεχνητή νοημοσύνη, και η διευθύντρια του πολιτιστικού οργανισμού NEON, Ελίνα Κουντούρη.
Η κ. Παπαλιού δίνει το στίγμα του επεισοδίου με τις παρατηρήσεις της για το μοναδικό, εκτυφλωτικό φως της Αθήνας.
Ο κ. Καλύβας περιγράφει την πόλη μέσα από μια βόλτα στα αγαπημένα του μικρά καταστήματα, τονίζοντας την «ομορφιά στη διαφορετικότητά» της. «Είναι μια πόλη που δεν χτίστηκε με σκοπό, αλλά οργανικά, για να σε κάνει να νιώθεις πολύ πιο συνδεδεμένος με τους άλλους», σημειώνει.
Ο κ. Παπαχελάς μιλά για τις παιδικές του αναμνήσεις από τη δικτατορία του 1967-1974, η οποία έγινε το επίκεντρο του έργου του για εκείνη που αποκαλεί «η σκοτεινή δεκαετία». Από τις πιο χαρακτηριστικές ιστορίες της περιόδου είναι η αντίληψη της CIA για τη δημοκρατία στην Ελλάδα τότε: «Την ημέρα του πραξικοπήματος, ο Αμερικανός πρέσβης συντάσσει μια αναφορά με τίτλο: "Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας". Ο επικεφαλής του σταθμού της CIA μπαίνει στο γραφείο του, διαβάζει την αναφορά και του λέει: "Πώς μπορείς να βιάσεις μια πόρνη;". Αυτό ήταν το πώς έβλεπε τότε η CIA τη μεγάλη ελληνική δημοκρατία».
Ο κ. Δοξιάδης, ο οποίος ήταν φοιτητής στο εξωτερικό την περίοδο της χούντας, περιγράφει τη συμμετοχή του στην αντίσταση κατά της δικτατορίας: «Ημουν υπεύθυνος για τη μεταφορά παράνομου υλικού. Οχι όπλων ή βομβών. Ημασταν μη βίαιοι. Μετέφερα προκηρύξεις, βιβλία και μηνύματα από την Αθήνα στα κέντρα του αντιδικτατορικού αγώνα στη Δυτική Ευρώπη. Διακινδυνεύαμε την προσωπική μας ελευθερία και, φυσικά, τον βασανισμό μας. Ξέραμε ότι αν μας έπιαναν, αυτό θα μας περίμενε».
Το επεισόδιο εξετάζει επίσης την οικονομική κρίση και τη μεταγενέστερη επιστροφή επιστημόνων και επιχειρηματιών στη χώρα (brain regain), όπως ο κ. Σταυρόπουλος, ο οποίος, έχοντας περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Καλιφόρνια, πλέον συμμετέχει στη δημιουργία ενός εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης στα περίχωρα της Αθήνας – ένα από τα επτά που δημιουργούνται στην Ευρώπη. «Ο λόγος που πιστεύω ότι η ποιότητα ζωής εδώ είναι τόσο υψηλή συνοψίζεται σε μία λέξη: αυθορμητισμός», λέει. «Η Αθήνα είναι μια πόλη όπου μπορείς να βγεις έξω, να φας αργά, να μείνεις έξω μέχρι αργά».
Η κ. Κουντούρη παρατηρεί ότι η Αθήνα είναι μια πόλη όπου οι ξένοι αισθάνονται εύκολα πως ανήκουν, περισσότερο από ό,τι σε άλλα μέρη της Ευρώπης. «Υπάρχουν τόσα πολλά διαφορετικά στρώματα και κοινότητες που ζουν εδώ. Οι καλλιτέχνες και οι δημιουργοί που έρχονται να δουλέψουν εδώ αισθάνονται άνετα, γιατί νιώθουν ότι ανήκουν».
Η κ. Παπαλιού προτείνει στους επισκέπτες να έρθουν στην Αθήνα «χωρίς ατζέντα». «Θα πρέπει να είναι ανοιχτοί στο να εμπνευστούν» και να μη βλέπουν τους κατοίκους της ως «αξιοπερίεργα εκθέματα».
* Το επεισόδιο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Economist ή μέσω διανομών podcast.
Αθήνα