Τεράστια ποσοστά, πάνω από 80 %, όπως πρόσφατα με τον Ευαγ. Βενιζέλο του ζητούν, λέει, να αλλάξει τα πάντα. Ελεύθερα, αδέσμευτα, απόλυτα.
Να τα αλλάξουν όλα, λοιπόν, να μην αφήσουν τίποτα παλιό και φθαρμένο, με παράλληλη εξύμνηση των νέων προσώπων, των νέων ρόλων, των νέων καταστάσεων. Ποιών ακριβώς, με ποιά κριτήρια; Oλα αυτά και αόριστα, που δεν αντέχουν όχι σε βαθύτερη έρευνα αλλά ούτε σε σαφέστερη απάντηση, σε αναλυτική.
Η περιβόητη ρήση «Πρόεδρε, άλλαξε τα όλα» δεν παύει να είναι όμως κυρίαρχη, επιτακτική, διαρκές μοτίβο σαν τους μινιμαλιστές, κλιμακούμενη επίκληση και προσδοκία. Από ποιούς άραγε εκπέμπεται και από πόσους, δηλαδή για πόσο καιρό; Άκουσα και διάβασα αυτή την επιτακτική λαϊκή απαίτηση και για τον Κώστα Καραμανλή και για τον Γιώργο Παπανδρέου, όταν και οι δύο ήταν στα πάνω τους.. «Επιπόλαιος λαός, μου έλεγε παλαιός φίλος. Αυτοί δεν μπορούν να αλλάξουν ούτε τον εαυτό τους». Μάλλον δικαιώθηκε. Τα ίδια με τις αλλαγές σε ηγεσίες ομάδων με σωτήρες, που αποδεικνύονται απλοί αχυράνθρωποι ή αδύναμα πλουσιόπαιδα.
Λένε άραγε ψέματα οι δημοσκοπήσεις; Oχι, γιατί αποτελούν φωτογραφίες της στιγμής, των προσωρινών διαθέσεων της κοινής γνώμης (αν δεχθούμε ότι υπάρχει ενιαία Κοινή Γνώμη). Όμως, τότε πώς εξηγείται ότι υπάρχει διαρκής, επίμονη, αμετανόητη θα έλεγε κανείς αυτή η έμφαση στην περίφημη αλλαγή των πάντων από Ένα και μόνο Σωτήρα-Πατερούλη, σε μια χώρα με τόσα δείγματα ανάλογης αποτυχίας σε τέτοιες παραινέσεις; Mια χώρα ψεύτικων προσδοκιών από την ίδια την «Αλλαγή» και τον προφήτη της...
Δεν χωράει αμφιβολία ότι το σύνθημα «Πρόεδρε, άλλαξε τα όλα, εσύ» αποτελεί ένα σύνθημα διαρκούς (αλλά ευχάριστης σε ορισμένους, άκριτης και επιπόλαιης) πολιτικής ανωριμότητας. Μια ρητορεία οπαδών και όχι πολιτών, μια λαθεμένη αντίληψη για την πολιτική, μικροί τυμπανιστές ή φελάχοι. Παρωχημένη συνταγή για τη διοίκηση της χώρας, για τη διοίκηση ενός κόμματος, μιας ομάδας, ενός σωματείου. Όσο τυραννικές και εστίες φθοράς είναι οι άρρωστες διαδικασίες συλλογικότητας, άλλο τόσο σημάδι υποανάπτυξης είναι ο αρχηγισμός.
Η εγκατάλειψη της νομιμότητας και της ομαδικής δουλειάς στα χέρια του Ενός, στις επιλογές στους Ενός, στον κύκλο εμπιστοσύνης-κολακείας του Ενός. Η εξουσία φθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει- απόδειξη οι παρατρεχάμενοι συνεργάτες και υπουργοί του Κ. Σημίτη στο Μαξίμου, οι πανίσχυροι-αυτόνομοι Άκηδες, οι αυλικοί του Καραμανλή και οι κηπουροί του Γ. Παπανδρέου, οι οποίοι τουλάχιστον αποδείχθηκαν φαύλοι. Γι' αυτό, προσφέρουν κακή υπηρεσία όσοι θέλουν να παραμείνει ο Αντώνης Σαμαράς έγκλειστος μιας παρέας εμπίστων και όσοι φουσκώνουν τα πανιά του Ε. Βενιζέλου με τέτοιες ιδέες ηγεμονισμού. Σιγά, μήπως και το 84-86 % των πασόκων θέλει αρχηγό τον Ε. Βενιζέλο και μάλιστα με απεριόριστες εξουσίες.
Προσωπικά δεν θα στοιχημάτιζα ούτε για τους μισούς, ότι δηλαδή υπάρχουν τέτοιας νοοτροπίας υποστηρικτές και υποτακτικοί. Και βεβαίως καλά κάνουν όσοι αντιδρούν σε τέτοιες δοξολογίες και λιβανίσματα, εύηχα ακούσματα στα ώτα των ισχυρών. Αιώνια και ακατανίκητα όσο η κολακεία και η υποταγή στις εξουσίες. Καλά κάνουν όσοι βλέπουν γιατί παράγονται και γιατί διαδίδονται υποβολιμαίες, σκόπιμες και δόλιες μεθοδεύσεις. Η παραίνεση, πάντοτε επιθυμία είτε μιας καθαρά επιπόλαιες-ανώριμης νοοτροπίας είτε ώριμης ιδιοτέλειας «άλλαξε τα όλα Πρόεδρε» δεν οδηγεί ποτέ σε αληθινό δημοκρατικό κόμμα. Σημαίνει κάνε τις αλλαγές μαζί μας ή για τα δικά μας συμφέροντα και πάθη. Αποτελεί συντηρητική αντίληψη και νοοτροπία. Υπηρετεί μια ρωμαϊκή αντίληψη εξουσίας και νομιμότητας, μια παραλλαγή της αμερικάνικης αντίληψης εξουσίας ότι ο νικητής, έστω και με μια μονάδα, τα παίρνει όλα.
Ο νικητής, ο πρώτος γίνεται ο μόνος, επειδή αμέσως μετά εξελίσσεται σε απόλυτη πηγή νομιμότητας- εξουσίας μέσα στο κόμμα ή την Κυβέρνηση κι την ομάδα- σωματείο, καταργώντας κάθε άλλη νομιμότητα και θεσμών, οργάνων και προσώπων. Έτσι λχ. δεν υπάρχει αρχηγός κόμματος αλλά πρόεδρος κάποιου οργάνου, ο Πρωθυπουργός νομιμοποιεί επιμέρους τους Υπουργούς αλλά όχι την Κυβέρνηση γιατί αυτή την νομιμοποιεί-μαζί με τον Πρωθυπουργό – μόνο η Βουλή, οι τρείς μεγάλες λειτουργίες του Πολιτεύματος πρέπει να είναι χωριστές. Να μη νομοθετούν οι Υπουργοί και το κάθε Μαξίμου, να μη παρεμβαίνουν και καθοδηγούν την εκτελεστική εξουσία για ρουσφέτια οι βουλευτές νομοθέτες, να μη ασκεί η Βουλή με τρόπο γελοίο και εμπαθή δικαστικά καθήκοντα.
Σε μια εποχή, κατά την οποία τελικά υπάρχει μόνο μια κορυφαία εξουσία, η εκτελεστική και δύο παραεξουσίες -η διαπλοκή με τα οικονομικά συμφέροντα και οι βαρώνοι των ΜΜΕ-, δεν είναι απλώς γελοία επίκληση το σύνθημα «Πρόεδρε, άλλαξε τα όλα». Είναι θανάσιμη επίκληση και επικίνδυνη αυταπάτη, για όλους μας.
Ο Μιχάλης Δημητρίου είναι δημοσιογράφος, ηγετικό στέλεχος μεγάλων εφημερίδων. Έχει διατελέσει Γενικός Διευθυντής της ΕΤ1, Γενικός Διευθυντής του Antenna Satellite και μέλος του ΕΣΡ.
