Άνθρωποι που ζούσαν άνετα, εάν όχι πλουσιοπάροχα, επί σειρά ετών μέσα στην καλούμενη φούσκα των Βρυξελλών (Brussels Bubble), βρίσκονται ξαφνικά στη φυλακή αναμένοντας να δικαστούν. Κατηγορούνται ότι έπαιρναν «δώρα» από βασίλεια του αραβικού κόσμου για να προωθούν τα συμφέροντα βασιλιάδων που μικρή σχέση έχουν με τις αξίες του καλούμενου «ευρωπαϊκού τρόπου ζωής».
Το Qatargate έρχεται να κλονίσει την ΕΕ όχι κάπου περιφερειακά αλλά στον πυρήνα της.
Οι Βρυξέλλες ξεχωρίζουν ως μια από τις περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση λομπιστών ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Μετά την Ουάσιγκτον, είναι η πόλη με τους περισσότερους λομπίστες στον κόσμο. Περίπου 30.000 λομπίστες υπολογίζεται ότι δρουν εκεί, προωθώντας ο καθένας τα συμφέροντα του εργοδότη του.
Αυτό από μόνο του, βέβαια, δεν λέει κάτι. Οι λομπίστες υπάρχουν για να προωθούν συμφέροντα. Το αν εκείνοι θα καταφέρουν να επηρεάσουν τη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής και τη λήψη αποφάσεων είναι άλλη υπόθεση. Μια υπόθεση που εξαρτάται όχι μόνο από τον «πομπό» αλλά και, κυρίως, από τον «δέκτη».
Εύα Καϊλή: Ακολουθώντας τα ίχνη της βαλίτσας
«Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αλληλεπιδρούν με ευρύ φάσμα οργανώσεων και ομάδων οι οποίες εκπροσωπούν συγκεκριμένα συμφέροντα. Πρόκειται για ένα νόμιμο και αναγκαίο μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, το οποίο εξασφαλίζει ότι οι πολιτικές της ΕΕ αντανακλούν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας», διαβάζουμε στον επίσημο ιστοχώρο του Μητρώου Διαφάνειας της ΕΕ.
«Τα θεσμικά όργανα δίδουν, με τα κατάλληλα μέσα, στους πολίτες και στις αντιπροσωπευτικές ενώσεις τη δυνατότητα να γνωστοποιούν και να ανταλλάσσουν δημόσια τις γνώμες τους σε όλους τους τομείς δράσης της Ένωσης. Τα θεσμικά όργανα διατηρούν ανοιχτό, διαφανή και τακτικό διάλογο με τις αντιπροσωπευτικές ενώσεις και την κοινωνία των πολιτών. Προκειμένου να εξασφαλίζεται η συνοχή και η διαφάνεια των δράσεων της Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξάγει ευρείες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη», διαβάζουμε στο Άρθρο 11 της Συνθήκης της Λισσαβώνας.
Το πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξάγεται αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ λομπιστών και πολιτικών θα πρέπει βέβαια, εάν μιλάμε για στοιχειωδώς ευνομούμενες δημοκρατίες, να είναι θεσμικά οριοθετημένο, ελεγχόμενο και διαφανές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ένα Μητρώο Διαφάνειας (EU Transparency Register) η εγγραφή στο οποίο ωστόσο μέχρι πρότινος δεν ήταν υποχρεωτική.
«Το Μητρώο Διαφάνειας είναι μια βάση δεδομένων για τους "εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων" (οργανώσεις, ενώσεις, ομάδες και αυτοαπασχολούμενα άτομα), δηλαδή όσους ασκούν δραστηριότητες με στόχο να επηρεάσουν τη διαδικασία διαμόρφωσης της πολιτικής και λήψης αποφάσεων της ΕΕ. Το Μητρώο έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να δείχνει ποια συμφέροντα εκπροσωπούνται σε επίπεδο ΕΕ, από ποιον εκπροσωπούνται και για λογαριασμό τίνος, καθώς και τους πόρους που διατίθενται για αυτές τις δραστηριότητες εκπροσώπησης ομάδων συμφερόντων (π.χ. οικονομική στήριξη, δωρεές, χορηγίες κ.λπ.)», σύμφωνα με όσα αναφέρονται στον επίσημο σχετικό ιστοχώρο της ΕΕ.
Έως και σχετικά πρόσφατα ωστόσο, «η διαφάνεια των δράσεων της Ένωσης» δεν ήταν δεδομένη. Κάθε άλλο.
«Σήμερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της απόφασης οι ευρωβουλευτές να δημοσιεύουν τις συναντήσεις που έχουν με λομπίστες. Αυτό είναι το πρώτο υποχρεωτικό μέτρο διαφάνειας σχετικά με τα λόμπι που αφορά σε βουλευτές της ΕΕ και ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για τη διαφάνεια», σύμφωνα με δελτίο Τύπου που δημοσιεύτηκε στις 31 Ιανουαρίου του 2019 στον ιστότοπο Transparency.eu, υπό τον τίτλο «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα σταματήσει τις μυστικές συναντήσεις με λόμπι». Το εν λόγω δελτίο φέρει ημερομηνία 2019, πλην όμως η απόφαση για την «καθιέρωση ενός Κοινού Μητρώου Διαφάνειας που θα καθιστά γνωστούς όσους επιδιώκουν να επηρεάσουν την ευρωπαϊκή πολιτική» χρονολογείται από το 2011.
