Σχόλιο στο μυθιστόρημα του Σπύρου Βρεττού «Αγωνία Επιβίωσης».
Το βιβλίο αποτελεί το πρώτο έργο μιας τριλογίας του συγγραφέα, που επεξεργάζεται μέσα από μια συγκλονιστική μυθοπλασία το θέμα της ανθρώπινης επιβίωσης στη συνολική του έκφανση, στις συνθήκες της ολοένα εξελισσόμενης σύγχρονης τεχνοκρατίας.
Το «Απίστευτο Μηχάνημα» (εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2011, που επίσης μεταφράζεται και θα κυκλοφορήσει προσεχώς στην Αμερική), είναι το δεύτερο μυθιστόρημα της τριλογίας, το οποίο μέσ' από έναν εντελώς διαφορετικό λογοτεχνικό μύθο, εστιάζει σε ειδικότερα ζητήματα το θέμα της επιβίωσης και το συναρτά με την (ηλεκτρονική) ανίχνευση της ανθρώπινης ευφυίας σ' ένα καθολικό τοπίο δράσεων και τη δυνατότητα που έχει-ή δεν έχει- η ανθρώπινη ευφυϊα να υπερβεί την πολυπλοκότητα και τις αντιφάσεις του σημερινού τεχνοκρατούμενου κόσμου.
(Το τρίτο βιβλίο, με τον τίτλο: «Η ζωή και ο θάνατος του Ειρηνοποιού», (θα κυκλοφορήσει σύντομα στην ελληνική αγορά) ολοκληρώνει τη στοχαστική περιήγηση πάνω στα τοπία της ανθρώπινης σκέψης και πράξης και κυοφορεί την προσδοκία μιας αναγέννησης.
Στο πρώτο βιβλίο της τριλογίας «Αγωνία Επιβίωσης», ο αναγνώστης παρακολουθεί σε δύο επίπεδα αφηγηματικής δράσης , τους ήρωες του μυθιστορήματος αφενός-εκπροσώπους μιας υψηλής τεχνοκρατίας- και αφετέρου, σαν σε πανοραμικό κάτοπτρο, την κίνηση ομαδικών πορτρέτων σε όλο τον πλανήτη, καθώς φαίνεται να υποτάσσονται στην αιχμαλωσία μιας διαρκούς συσκότισης, που προέρχεται από την απουσία μιας λελογισμένης και φιλοσοφικά νοηματοδοτημένης δράσης.
Το φυσικό περιβάλλον και η οικολογική εκτροπή, η διανοητική αποψίλωση, η ηθική ανεπάρκεια, η κατάσταση προϊούσας «εκβλακοποίησης», που συναρτάται άμεσα με τον ομοιομορφοποιητικό «πολιτισμό» των μέσων επικοινωνίας και την καταλυτική τους δύναμη επηρεασμού των πολλών, είναι το περιβάλλον μιας αληθινής, δυστοπικής ανάγνωσης του κόσμου μας, που διαγράφει και τα όρια αυτοσυνειδησίας που ο καθένας μας έχει ή πρέπει να αποκτήσει.
Μαζί και τη διανοητική και ψυχική ετοιμότητα ώστε να αρθεί σε υψηλότερο επίπεδο συνείδησης και κατανόησης του κόσμου. Κι αυτό για να θεωρήσει σε βάθος όλες εκείνες τις ισχυρές καταστάσεις που καθιστούν τη ζωή μας όλο και περισσότερο επισφαλή και τον άνθρωπο όχι μόνον αδύναμο αλλά και ενδεή και απέλπιδα για να μπορέσει να αντιδράσει.
Αυτή η εγρηγορούσα συνείδηση, που περνάει –και στο έργο-μέσ'από τη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία της ανθρωπότητας (ως φιλοσοφική παρακαταθήκη διαγενεακά) είναι το μεγαλύτερο –και μονιμότερο «κέρδος» από την αναστροφή με τους ήρωες και τον κόσμο του βιβλίου αυτού.
Μαζί με την ανώτερη βίωση της πραγματικής τέχνης: του λόγου, της εικόνας (κινηματογραφικής και εικαστικής), της ποίησης, που παρακολουθεί τόσο τη σκέψη των πρωταγωνιστών όσο και τη μοίρα του ανθρώπου στο σύνολό του, καθώς σε μια παγκοσμιοποιημένη απέραντη σκηνή, ο συγγραφέας κινεί τον πανοραμικό, ευαίσθητο φακό του και οικειώνει τον αναγνώστη-θεατή με το πρόσωπό του.
Έτσι κατακτάται η αυτοσυνειδησία μέσα από το έργο και η κατάσταση κάθαρσης πως σ'έναν υψηλής και εμπρόθετης επικινδυνότητας κόσμο, ό,τι τον καθιστά διαχειρίσιμο και την έννοια της επιβίωσης έναν εφικτό οραματικό στόχο, είναι η βίωση και η επικράτηση μιας φιλοσοφικά επεξεργασμένης ανθρωπιάς: που θα συμφιλιώνει τη δύναμη της τεχνογνωσίας με τα αιώνια αιτούμενα του ανθρώπου, όπου γης.
Η Αγωνία Επιβίωσης, είναι, εκτός των άλλων, και μια πρόκληση για την αισθαντικότητα και τη σκέψη του αναγνώστη, για το βαθμό και τις τονικότητες του συναισθήματος και της νόησης που μπορεί να ...αντέξει!
*Η Παρασκευή Κοψιδά είναι Διδάκτωρ Φιλολογίας, Σχ. Σύμβουλος Φιλολόγων
