Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2024  08:27:31

Δημ. Σεβαστάκης: Πολιτικό θέατρο, υποκριτική και υποκρισία

Οι δραματικοί αγώνες στην αρχαιότητα είχαν και πολιτικό χαρακτήρα. Σε αντίθεση με τον κινηματογράφο, η θεατρική παραγωγή μετά την πανδημία απέκτησε ορμητικό χαρακτήρα, ωσάν ο κόσμος να είχε ανάγκη τη σωματική επαφή και όχι τη φιλμική διαμεσολάβηση. Πλήθη θεατών συνέρρεαν, σε μεγάλο πλήθος παραστάσεων.

Το πλήθος δε των κριτικών αποτιμήσεων που δημοσιεύονται, ανεξαρτήτως της βαθύνοιας ή της περιγραφικότητας, ανεξαρτήτως της θέσης που παίρνουν απέναντι σε παραστάσεις, ανεξαρτήτως της πολεμικής ή της ηδύτητας, φαίνεται ότι απηχούν αυτό το αυξημένο ενδιαφέρον για το θεατρικό γεγονός. Ακόμα και οι κοσμικές στήλες ασχολούνται έντονα με τις ελεύσεις διασήμων ή επωνύμων στις παραστάσεις (πολύ συχνά δε, η απλή καταγραφή εντυπώσεων μεταμφιέζεται σε κριτική).

Φαίνεται ότι υπάρχει αρκετά μεγάλο κοινό, το οποίο διαβάζει τις ιστοσελίδες και τις εφημερίδες και παρακολουθεί τα τεκταινόμενα. Μέσα δε από την ένταξη σε μια κατηγορία (εκθειαστών ή επικριτών), νιώθει ότι εντάσσεται σε ένα σύνολο, σε μια ομάδα, σε ένα εκκλησίασμα. Το φαινόμενο αυτής της ιδιάζουσας θεατροφιλίας είναι στον πυρήνα του αναπτύξιμο και ενδιαφέρον, ανεξαρτήτως αν τα θεατρικά γεγονότα μπορούν, όλα, να αντέξουν το φορτίο αυτής της κοινωνικής ανάθεσης.

Οι δραματικοί αγώνες στην αρχαιότητα είχαν και πολιτικό χαρακτήρα. Οχι μόνο γιατί τα ίδια τα κείμενα ενείχαν πολύ ισχυρά στοιχεία πολιτικής κριτικής (όχι μόνο η κωμωδία αλλά και τα υπόλοιπα είδη) αλλά και γιατί η ίδια η εθιμική συνθήκη που περιέβαλλε και επέβαλλε τελετουργίες, χώρους, θεματολογίες και θεάσεις συγκροτούσε πολιτικό γεγονός. Φαίνεται ότι το θέατρο σήμερα ανακτά αυτό που πιθανόν δεν μπορεί ο σκληρός πυρήνας της πολιτικής. Γίνεται συναρπαστική η συμμετοχή στα θεατρικά δρώμενα, όταν στον χώρο της πολιτικής αποδυναμώνεται κάθε πίστη.

Το θέατρο συνθέτει ένα εκκλησίασμα όταν η πολιτική συγκροτεί ένα στρατόπεδο.

Οι γόνοι των θεατρόφιλων μικροαστών θα είναι πολύ δεκτικότεροι μαθητές της θεατρικής αγωγής, της εικαστικής καλλιέργειας, της λογοτεχνικής γλωσσικής εμπειρίας και αισθητικής. Αν δει κανείς τα θεατρικά συμβάντα μόνο ως συγκρούσεις πολιτιστικών και πολιτικών εργοληψιών, ως δουλειές που μοιράζει η εύνοια του υπουργείου, θα χάσει το σημαντικότερο, που είναι η προβολή στο μέλλον, που είναι το νέο κοινό και που, υπό τις συνθήκες, διαμορφώνεται. Ωραία. Αυτή είναι η ευλαβής ανάγνωση ενός εξ ορισμού ανευλαβούς γεγονότος όπως είναι το θεατρικό. Ας δούμε όμως και την μπαρόκ σκανταλιά στη θέση της ουσιαστικής ανευλάβειας.

Το θεατρικό γεγονός που βασίζεται ή επικαλείται κείμενα ξεκινά από τα έγκατα του κειμένου, από τις γλωσσικές, εννοιοδοτικές, ηθικές δυνάμεις του κειμένου και όχι από την εγκατάσταση πάνω του αυθαίρετων ή διακοσμητικών υπερερμηνειών. Οταν στο κείμενο «φοριέται» ένα τηλεοπτικό καπέλο «ριάλιτι», όταν ψάχνει ο ερμηνευτής /σκηνοθέτης να τσιμπολογήσει στοιχεία που μοιάζουν με την τηλεοπτική ή σοσιαλμιντιακή ευκολία και με έναν υπέρτατο λαϊκισμό «καπελώνει» το κείμενο και τον συγγραφέα. Αλλο ερμηνεία, άλλο μεταμφίεση της πολιτικής ορθότητας ή των τηλεοπτικών γκαγκ στο καημένο και ανυπεράσπιστο δραματικό κείμενο. Η τέχνη της αναγωγής (κρίσιμη λειτουργία της αφαίρεσης που εκλογίκευσε το μοντέρνο κίνημα) ενίοτε εκπίπτει σε απλή «μετάσταση» (π.χ.) ηρώων ριάλιτι, πάνω στα δραματικά πρόσωπα.

Ο σφετερισμός συμβαίνει ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και στο πολιτικό πεδίο. Επικλήσεις μεγάλων ιδεολογικών σχημάτων του παρελθόντος, σημαντικών, ιστορικών προσωπικοτήτων, γίνονται κολυμβήθρες μιας παρατεταμένης και πολύπλευρης πολιτικής αγυρτείας. Εγκαθιστάς τη λαϊκιστική σου ευτέλεια πάνω σε ένα προϊόν ιστορικού εκλεκτικισμού. Μέσα από τη διασκευή της ιστορίας τα μεγάλα πολιτικά πρόσωπα (ο Βενιζέλος, ο Καραμανλής, οι Παπανδρέου, ο Αρης, οι πιο αόρατοι Καρτάλης, Μπάτσης κ.λπ.) γίνονται τα «υποζύγια» για να νομιμοποιηθούν μεταχρονολογημένοι καιροσκόποι. Περίπου με έναν τέτοιο μηχανισμό το θέατρο γίνεται πολιτικός χώρος και το αντίστροφο.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline