Αυτό το οδυνηρό οξύμωρο βιώνει τώρα το Ισραήλ. Η στρατιωτική του επικράτηση σημαίνει και την ηθική καταστροφή του. Το συνόψισε ιδανικά ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Αρί Σαβίτ (στον Εζρα Κλάιν των New York Times): Αν έχεις κερδίσει τη Ράφα, αλλά έχεις χάσει τη Harvard Square, έχεις χάσει και τον πόλεμο.
Η στρατιωτική ισχύς του Ισραήλ δεν βρήκε πουθενά αντίσταση. Ομως, ο πόλεμος στη Γάζα δεν τραυματίζει απλώς τον στρατηγικό λώρο με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οπως δείχνει ο αναβρασμός στα αμερικανικά campus, η αλόγιστη χρήση της ισχύος δηλητηριάζει και τη σχέση του Ισραήλ με τη φιλελεύθερη Αμερική, απειλώντας να αποξενώσει ακόμη και τη νεότερη γενιά Αμερικανών εβραϊκής καταγωγής, που δεν μπορούν να ταυτιστούν αξιακά με το εμπόλεμο κράτος.
Αρκεί κανείς να θυμηθεί το αίσθημα που επικρατούσε στην παγκόσμια κοινή γνώμη μετά την 7η Οκτωβρίου για να μετρήσει την απώλεια του ηθικού και γεωπολιτικού κεφαλαίου. Αντιδρώντας στο δεινότερο τρομοκρατικό πλήγμα της ιστορίας του, το Ισραήλ κατέληξε να πολεμάει τον εαυτό του. Κατέληξε να εκπληρώνει αυτό που εξαρχής κάποιοι έλεγαν ότι ήταν ο στόχος της Χαμάς: να συρθεί σε μια στρατηγική παγίδα, όπου η ανάγκη του να αμυνθεί θα εξελισσόταν σε θεαματική μετάπτωσή του από τον ρόλο του θύματος στον ρόλο του θύτη.
Οι φωνές των μετριοπαθών Ισραηλινών, όπως του Σαβίτ, που υπενθυμίζουν ότι το κράτος τους –ένα εγχείρημα επούλωσης μιας ιστορικής πληγής– βρίσκεται ακόμη περικυκλωμένο από εχθρούς που δεν αναγνωρίζουν καν το δικαίωμά του να υπάρχει· οι φωνές που επισημαίνουν ότι ο άξονας Ρωσίας – Ιράν δοκιμάζει και στη Μέση Ανατολή την αντοχή και τη συνοχή της Δύσης (επιτιθέμενος στη μόνη δημοκρατία της περιοχής) δεν μπορούν πια να ακουστούν. Δεν μπορεί καν να μεταδοθεί το σοκ από τη στυγνή θανάτωση και απαγωγή των αμάχων της εισβολής της Χαμάς.
Αυτή η διακύμανση του ρέοντος «ανθρωπισμού» –η παροχέτευσή του από τα ματωμένα κιμπούτς στην ισοπεδωμένη Γάζα– έχει αρχίσει να ζαλίζει ηθικά και τις δημοκρατίες που ήταν και είναι, παρά τις ενστάσεις τους, στο πλευρό του Ισραήλ. Η πολεμική πραγματικότητα εισάγεται σε «ζωντανή σύνδεση» και προκαλεί σύγκρουση μεταξύ μονοκόμματων -ισμών. Προκαλεί ένα μεταπόλεμο, που φτάνει να λησμονεί την αιματηρή πηγή του· που μετατρέπεται σε μεταφυσική αναμέτρηση για το τι είναι «αντισημιτισμός» και τι σκέτος και ανώδυνος «αντισιωνισμός», ποιος είναι ο γνήσιος ανθρωπιστής και ποιος ο απολογητής της ισλαμικής τρομοκρατίας.
Η ιστορική μνήμη για τα τελευταία ογδόντα χρόνια χάνει έτσι τις αποχρώσεις. Διακρίνει μόνο κακούς και καλούς. Πολύ κακούς και πολύ καλούς. Μόνο δικαίους και μόνο αδίκους. Η Ιστορία γίνεται καρτούν.
Χασμωδία
Το κιτς ποτέ δεν είναι αθώο. Σε κοιμίζει αισθητικά. Και μετά κάνει μαγκιές με χασμουρητά -τα -τα -τα.
Οι Αλβανοί
O Ράμα μάς θύμισε τους Ελληνες της Αλβανίας. Με την προεκλογική –διάβαζε και προβοκατόρικη– άφιξή του στην Αθήνα, ο Ράμα μάς θυμίζει και τους Αλβανούς της Ελλάδας που, αφομοιωμένοι και ξεχασμένοι, ζουν πάνω από τριάντα χρόνια ανάμεσά μας. Το επίρρημα αδικεί την ώσμωση που έχει συντελεστεί. Οι Αλβανοί «μας» δεν ξεχωρίζουν πια «ανάμεσά» μας. Ομως, κανείς δεν έχει αναλάβει να αφηγηθεί αυτή τη διασταύρωση σαν ένα βαλκανικό επίτευγμα – σαν μια εξαίρεση που, παρά τις οδυνηρές της διακυμάνσεις και τα «δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ», παραμένει υποδειγματική σε μια γειτονιά που ιστορικά δηλητηριάζεται από τον ναρκισσισμό των μικρών διαφορών. Η ελληνική πολιτεία έχει αποτύχει να ανταποκριθεί θεσμικά στην κοινωνική πραγματικότητα της ένταξης των Αλβανών μεταναστών. Δεν συνέβη τυχαία. Απέναντι σε μια Δεξιά που αντιμετώπιζε τους επήλυδες σαν αποδιοπομπαίους, υπήρχε πάντα μια Αριστερά που τους αντιμετώπιζε ως θύματα, υποτιμώντας εξίσου τη συμβολή τους στη συλλογική ζωή. Αλβανικά δεν ήταν μόνο τα χέρια που έχτιζαν τις οικοδομές ή καθάριζαν τα σπίτια. Ηταν και τα χέρια που φρόντιζαν αδύναμους γέροντες. Είναι και τα μυαλά των παιδιών που τώρα αριστεύουν, χωρίς να φέρουν κανένα «μειονοτικό» γνώρισμα
