Εκλογές ΗΠΑ 2024: Εποχή απόλυτης ηγεμονίας Τραμπ
Δεν θα επιχειρήσω κάποια ερμηνεία του αποτελέσματος γιατί δεν υπάρχει μια και μοναδική. Οι λόγοι της επικράτησης του Τραμπ είναι πολλοί, αρκετά γνωστοί μετά από οκτώ χρόνια, ενδεχομένως αντιφατικοί μεταξύ τους και σίγουρα ρευστοί, καθώς όλοι μας προσπαθούμε να στριμώξουμε αυτή την περίεργη πραγματικότητα μέσα στο θεωρητικό πλαίσιο που προτιμάμε. Θα σημειώσω δύο μόνο πράγματα. Το πρώτο είναι πως οι ψηφοφόροι ήξεραν πολύ καλά ποιον άνθρωπο ψήφιζαν για πρόεδρο της ισχυρότερης χώρας του κόσμου και αυτό από μόνο του λέει πολλά για το πώς σκέφτεται η πλειοψηφία των Αμερικανών. Αυτό είναι ταυτόχρονα και ένα σχόλιο για την ασφάλεια που αισθάνονται: δεν τοποθετείς σε μια τέτοια θέση κάποιον που ξέρεις πως θα ταρακουνήσει το σκάφος όταν αισθάνεσαι ανασφαλής.
Ομως η αίσθηση ασφάλειας στους καιρούς που ζούμε ισοδυναμεί με ύβρι. Το δεύτερο είναι πως, όσο και να μη μας αρέσει, η πόλωση είναι στοιχείο της δημοκρατίας και το μόνο σίγουρο είναι πως έρχεται και παρέρχεται. Αντίθετα, εκείνο που δεν είναι καθόλου σίγουρο είναι η πολιτική που θα ακολουθήσει ο Τραμπ σε αυτή τη δεύτερη τετραετία του. Από τη μία, αυτή τη φορά περιτριγυρίζεται από πιο ακραίους και πιο αποφασισμένους συμβούλους. Πόσο μακριά θα επιχειρήσει να σπρώξει τα πράγματα; Τι συνέπειες είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί; Από την άλλη, παραμένει αλλοπρόσαλλος ενώ η κοινωνική συμμαχία που έχει χτίσει είναι εξαιρετικά ετερογενής. Πάντως, η αβεβαιότητα ως προς τις προθέσεις του είναι μεγάλη και αυτό από μόνο του ενισχύει τις παγκόσμιες γεωπολιτικές αναταράξεις.
Θαυμάζω την αισιοδοξία και τη διάχυτη καλή πίστη, φοβάμαι την αδιαφορία για οτιδήποτε είναι πέρα από το άτομο
Η αβεβαιότητα είναι τελικά το στοιχείο που καθιστά την εκλογή αυτή μοιραία καθώς χρωματίζει τα πάντα, από το πώς θα διαχειριστούμε ως ανθρωπότητα την κλιματική αλλαγή ώς το μέλλον της δημοκρατίας. Ως προς αυτό το τελευταίο, θα αρκεστώ να σημειώσω πως αξίζει ίσως να εμπιστευθούμε τους δημοκρατικούς θεσμούς λίγο παραπάνω από ό,τι κάνουμε. Εχουμε την τάση να τους αντιμετωπίζουμε ως απίστευτα ευαίσθητους και υποτιμούμε συστηματικά την ικανότητά τους να απορροφούν κραδασμούς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια τεράστια και εξαιρετικά σύνθετη χώρα που λειτουργεί με ομοσπονδιακούς θεσμούς. Πιστεύω πως έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει και αυτή τη δοκιμασία. Εκείνο που με ανησυχεί περισσότερο είναι το αν η Ευρώπη θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις που πλέον ανοίγονται μπροστά της. Ως προς αυτό είμαι λιγότερο αισιόδοξος.
* O κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
