Καθώς η Τουρκία οδεύει προς τις εκλογές της 14ης Μαΐου, το αυξανόμενο κόστος ζωής αποτελεί ένα από τα κύρια θέματα συζήτησης. Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε κρίση εδώ και αρκετό καιρό, με τη χώρα να υποφέρει από τον πληθωρισμό, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 50%.
Αυτό τουλάχιστον λένε τα επίσημα στοιχεία. Γιατί σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Ερευνητική Ομάδα για τον Πληθωρισμό (ENAG), το ποσοστό αυτό φτάνει το 112%, καταδεικνύοντας ότι οι τουρκικές αρχές αλλοιώνουν τα στοιχεία. Η τουρκική λίρα χάνει όλο και περισσότερο την αξία της έναντι του ευρώ, με την ισοτιμία να είναι σήμερα 1 ευρώ προς 21 λίρες, ενώ το 2014 ήταν 1 ευρώ προς 2,9 λίρες.
Όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε την Τετάρτη (12/04) το προεκλογικό πρόγραμμα του κόμματός του AKP, υποσχέθηκε να επαναφέρει τον πληθωρισμό σε μονοψήφιο ποσοστό, εάν επανεκλεγεί, όπως και να «νικήσει» την αστάθεια στις τιμές των τροφίμων.
Σύμφωνα με μελέτη του ερευνητικού κέντρου DISK-AR οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 1.750% τα τελευταία 20 χρόνια.Το AKP του Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 21 χρόνια. Η Τουρκία είναι πέμπτη στον παγκόσμιο κατάλογο πληθωρισμού τροφίμων, με ποσοστό 69%. Προηγούνται μόνο ο Λίβανος, η Ζιμπάμπουε, η Αργεντινή και το Ιράν. Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Συμβουλίου Κόκκινου Κρέατος, ο κιμάς έχει ακριβύνει περισσότερο από 30% τον τελευταίο μήνα, ενώ πέρυσι η αύξηση έφτασε το 147%.
Για τους Τούρκους η κρίση δεν σημαίνει μόνο ότι είναι πιο δύσκολο να πάνε, για παράδειγμα, διακοπές στο εξωτερικό. Πολλοί δυσκολεύονται ακόμη και να αγοράσουν τρόφιμα, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει την απόφαση των ψηφοφόρων στις 14 Μαΐου.
«Το πιο σημαντικό ζήτημα για τις εκλογές»
«Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα θα είναι το καθοριστικό ζήτημα των εκλογών», λέει ο Τούρκος πολιτικός επιστήμονας Μπερκ Εσέν του Πανεπιστημίου Σαμπαντζί της Κωνσταντινούπολης. «Ο πληθωρισμός των τροφίμων σαφώς αποδυναμώνει την κυβέρνηση. Γι' αυτόν και μόνο τον λόγο, η κυβέρνηση αγωνίζεται να κρατήσει τη βάση της ενωμένη. Μια σημαντική συνιστώσα του εκλογικού σώματος του ΑΚΡ είναι η κατώτερη μεσαία τάξη. Και αυτή επηρεάζεται άμεσα από τον πληθωρισμό στα τρόφιμα», δήλωσε ο Εσέν σε συνέντευξή του στην DW.
Ο μέσος Τούρκος πολίτης δεν μπορεί πλέον να αντέξει οικονομικά τα γαλακτοκομικά και τα προϊόντα κρέατος. Τέτοια προϊόντα δεν είναι προσιτά σε όλους, σύμφωνα με τον Σεμσί Μπαϊρακτάρ, πρόεδρο της Τουρκικής Ομοσπονδίας Γεωτεχνικών Επιμελητηρίων. Οι παραγωγοί δεν μπορούν πλέον να ταΐσουν τα ζώα τους λόγω των αυξήσεων των τιμών στις ζωοτροφές, δήλωσε ο Μπαϊρακτάρ, σε συνέντευξή του στην DW. «Λόγω της αύξησης του κόστους και της μείωσης της προσφοράς, οι τιμές του κρέατος αυξήθηκαν. Ο καταναλωτής δυσκολεύεται να έχει πρόσβαση στα κρέατα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα» αναφέρει ο Μπαϊρακτάρ.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας ξενοδοχεία και εστιατόρια έκλεισαν. Πρόκειται για μέρη, όπου καταναλώνεται πολύ κρέας. «Το 70% της παραγωγής κρέατος δεν μπορούσε να καταναλωθεί εκείνη τη στιγμή και τα προϊόντα αυτά πωλήθηκαν σε πολύ χαμηλές τιμές», δήλωσε ο Αχμέτ Γιουτσεζάν, πρόεδρος της Ένωσης Παραγωγών και Βιομηχανίας Κρέατος (ETBIR). Σήμερα, ο τουρισμός και η γαστρονομία είναι και πάλι ζωντανές και η κατανάλωση κρέατος έχει επανέλθει στα προηγούμενα επίπεδα. «Όμως τώρα που δεν υπάρχουν επαρκείς επενδύσεις, η εγχώρια ζήτηση δεν μπορεί να καλυφθεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι τιμές αυξάνονται σταθερά εδώ και έξι μήνες» λέει ο Γιουτσεζάν, ο οποίος επιρρίπτει την ευθύνη για την άνοδο των τιμών στις «λανθασμένες πολιτικές» της κυβέρνησης και στην έλλειψη σχεδιασμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Η κυβέρνηση θέλει απλώς να σουλουπώσει την κατάσταση»
Εξαιτίας της αύξησης των τιμών, η κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει τις εισαγωγές ζώων από το εξωτερικό. Η Αρχή Κρέατος και Γάλακτος ESK σχεδιάζει να εισάγει πάνω από μισό εκατομμύριο ζώα και 8.500 τόνους επεξεργασμένου κρέατος, κυρίως από τη Λατινική Αμερική. Ο Μπιουλέντ Τουντς, διευθυντής της τουρκικής Ένωσης Παραγωγών Κόκκινου Κρέατος TÜKETBIR, υπογραμμίζει ότι οι κατασκευαστές δεν αντιτίθενται επί της αρχής στις προγραμματισμένες εισαγωγές αλλά περισσότερο στην έλλειψη σχεδιασμού. Η κυβέρνηση, λέει, λαμβάνει αντιφατικές αποφάσεις.
«Νωρίτερα ο υπουργός είπε ότι είχαν σχεδιάσει τα πάντα. Ότι σε τρία χρόνια θα σταματούσαν οριστικά τις εισαγωγές. Στη συνέχεια, επενδύσαμε αναλόγως. Χτίστηκαν εκατοντάδες, χιλιάδες εργοστάσια, ιδρύθηκαν πολλές νέες εταιρείες. Και ξαφνικά λέγεται ότι θα εισάγονται πάνω από 500.000 ζώα. Αυτό μας ενοχλεί ως παραγωγούς. Βλέπουμε το ίδιο σενάριο ξανά και ξανά εξαιτίας των πολιτικών που επικεντρώνονται στο να σουλουπώσουν απλώς την κατάσταση» δήλωσε ο Τουντς. Υιοθετώντας αντίστοιχη άποψη, ο Γιουτσεζάν δεν πιστεύει πως θα μειωθούν έτσι οι τιμές.
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Ιδρύματος για τα Δικαιώματα των Καταναλωτών, Τουρχάν Τσακάρ, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή καθώς «ποτέ ξανά δεν ήταν τα τρόφιμα στην Τουρκία τόσο ακριβά όσο σήμερα και, τώρα, η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών δεν έχει πρόσβαση ούτε στα βασικά από αυτά».
