Η Ευρώπη φαίνεται ότι έχει σχεδόν εξαντλήσει τα τοπικά αποθέματά της και είναι έτοιμη για περισσότερες ελλείψεις, αφού τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν πλήξει σημαντικά τη συγκομιδή για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο. Μάλιστα, η Ισπανία, ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο είπε ότι θα αναγκαστεί να κάνει εισαγωγές από τη Νότια Αμερική για να ανταποκριθεί στη ζήτηση.
«Σήμερα είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσει κανείς ελαιόλαδο. Είναι sold out», σχολιάζει στον Guardian ο Γουόλτερ Ζάνρε, διευθύνων σύμβουλος του βρετανικού βραχίονα του Filippo Berio.
Το εκτενές δημοσίευμα του βρετανικού ιστότοπου σημειώνει ότι ελαιόδεντρα καλλιεργούνται γύρω από τη Μεσόγειο εδώ και χιλιάδες χρόνια, με την Ισπανία μόνο να παράγει το ήμισυ της παγκόσμιας προμήθειας ελαιολάδου, ωστόσο οι πυρκαγιές και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού σημαίνουν ότι το μέλλον αυτής της αρχαίας βιομηχανίας καθίσταται ολοένα και πιο αβέβαιο.
Λάδι όπως λέμε... χρυσός – Πού θα φτάσει η τιμή του
Ακραία καιρικά φαινόμενα
Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας – ΔΣΕ (International Olive Council), η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να μειωθεί στους 2,4 εκατομμύρια τόνους, ακόμα λιγότερο από την περσινή συγκομιδή και πολύ χαμηλότερη από την παγκόσμια ζήτηση που ανέρχεται σε περίπου 3 εκατ. τόνους.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε άλλες σημαντικές αναπτυσσόμενες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, καθώς και στην Τουρκία και το Μαρόκο, επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Η Ζάνρε είπε επίσης ότι η εταιρεία του είχε ακόμα απόθεμα για να καλύψει τις απαιτήσεις παράδοσης, πρόσθεσε όμως ότι αναγκάστηκε να εισάγει ελαιόλαδο από τη Χιλή για να καλύψει το κενό πριν από την φετινή συγκομιδή, η οποία ξεκινά τον Οκτώβριο, καθώς οι προμήθειες χονδρικής τελείωσαν σε όλη την Ευρώπη.
Δύσκολη χρονιά
Το μέγεθος της φετινής συγκομιδής απέχει πολύ από τα ιστορικά πρότυπα, με την Ισπανία να αναμένεται να παράγει 750.000 τόνους – περισσότερους από τους 660.00 που παρήχθησαν στην κακή συγκομιδή του περασμένου έτους, αλλά πολύ λιγότερο από τους 1,3 εκατ. τόνους που παράγονταν προηγούμενα χρόνια.
«Έχουμε επιβαρυνθεί με άλλη μια δύσκολη χρονιά», υπογράμμισε ο Ζάνρε. «Κατά τη διάρκεια της αρχής του καλοκαιριού πιστεύαμε ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν, αλλά όσο προχωρούσε το καλοκαίρι τα πράγματα χειροτέρεψαν».
Οι αγρότες λένε ότι τα εισοδήματά τους έχουν πληγεί καθώς οι φτωχές καλλιέργειες συνδυάζονται με το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και εργασίας.
Από την πλευρά του, ο Rafa Guzmán, ελαιοπαραγωγός στο Jaén – το λίκνο της ελαιοπαραγωγής της Ισπανίας – ο οποίος επίσης υπηρετεί ως τοπικός επικεφαλής της Asaja, της μεγαλύτερης ισπανικής αγροτικής ένωσης , λέει στον Guardian ότι ορισμένοι αγρότες είναι αντιμέτωποι με την καταστροφή: «Η συγκομιδή εδώ είναι μειωμένη κατά 70-80%,» είπε. «Υπάρχουν κάποιοι καλλιεργητές που δεν έχουν βγάλει ούτε ένα λίτρο λάδι. Ακόμα κι αν το ελαιόλαδο πωλείται για 8 ευρώ το μπουκάλι, αυτό δεν είναι αρκετό για να τους κρατήσει στη ζωή».
Η εικόνα στην Ελλάδα
Το δημοσίευμα αναφέρεται και στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι η παραγωγή φέτος θα είναι μόλις 200.000 τόνοι, χαμηλότερη από πέρυσι, εξαιτίας της υπερβολικής ζέστης και προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο στις ελιές.
Για την «τέλεια καταιγίδα» έκανε λόγο ο κος Μανόλης Γιαννούλης, πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η οποία έχει ξεκινήσει από την περσινή ελαιοκομική περίοδο και θα συνεχιστεί και εφέτος.
Ο κ. Γιαννούλης δήλωσε επίσης ότι οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν αυξήσεις τιμών «πάνω από 100%». «Εξετάζουμε τη μείωση των ρυθμών παραγωγής κατά το ήμισυ φέτος», είπε. «Η ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς έχει ήδη οδηγήσει σε πολύ μεγάλες αυξήσεις τιμών, τις οποίες απολαμβάνουν οι παραγωγοί, αλλά βλάπτουν πολύ τους καταναλωτές».
Φόβοι για ελλείψεις
Οι φόβοι για ελλείψεις έχουν εκτινάξει στα ύψη τις τιμές χονδρικής. Το κόστος του έξτρα παρθένου ελαιολάδου από την Ανδαλουσία, στη νότια Ισπανία, εκτοξεύτηκε στα 8,45 ευρώ ανά κιλό αυτόν τον μήνα, υπερδιπλάσια από την τιμή του περασμένου έτους και το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ για την Ισπανία με βάση τα δεδομένα τιμών που εκτείνονται σε περισσότερα από 20 χρόνια. Σύμφωνα με αναλυτές της Assosia, αυτό προκάλεσε αύξηση 47% στις τιμές λιανικής στα μεγάλα σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αλλά και οι ελπίδες της Ιταλίας να παράγει έως και 350.000 τόνους διαψεύδονται πλέον εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένης της ξηρασίας – και ακόμη και τις πρόσφατες χαλαζοπτώσεις στην κύρια αναπτυσσόμενη περιοχή της Απουλίας, που έριξαν ώριμα φρούτα από τα δέντρα.
Οι παραγωγοί της Ιταλίας έχουν επίσης πληγεί από τη βακτηριακή ασθένεια με το παρατσούκλι «Έμπολα της ελιάς» – Xylella fastidiosa – η οποία έχει σκοτώσει 6 εκατομμύρια δέντρα τα τελευταία χρόνια.
Η Τυνησία, η Τουρκία και η Συρία σταμάτησαν πρόσφατα να εξάγουν ελαιόλαδο καθώς προσπαθούν να προστατεύσουν ένα τοπικό βασικό προϊόν από τις υψηλές τιμές διεθνώς.
Ο Zanre προβλέπει ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει τα επόμενα χρόνια, καθώς η κλιματική έκτακτη ανάγκη αναμένεται να σημαίνει θερμότερα, ξηρότερα και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα.