Τις δύσκολες συνθήκες στέγασης που αντιμετωπίζει μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων, τόσο από άποψη άνεσης και ποιότητας διαμονής όσο και του υψηλού κόστους που επωμίζονται, αναδεικνύει σειρά στατιστικών που δημοσίευσε η Eurostat, η οποία δίνει μία ακτινογραφία του στεγαστικού τομέα στην Ευρώπη (Housing in Europe).
Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει επίσης ότι οι επενδύσεις σε νέες κατοικίες στην Ελλάδα παραμένουν χαμηλές, παρά την αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια, συμβάλλοντας στο έλλειμμα προσφοράς στην εγχώρια αγορά που έχει εκτινάξει τις τιμές.
Τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης και διαμερισμάτων
Το 72,8% των Ελλήνων ζούσαν το 2022 σε ιδιόκτητες κατοικίες, ενώ πάνω από ένας στους τέσσερις (27,2%) πληρώνουν ενοίκιο, ποσοστά που είναι κοντά στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (69,1% και 31,9%, αντίστοιχα). Παλαιότερα, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης των Ελλήνων ήταν υψηλότερο, αλλά σταδιακά μειώθηκε και πλέον τις πρώτες θέσεις στην ΕΕ έχουν χώρες, όπως η Ρουμανία και η Σλοβακία, όπου το 95% και το 93% των κατοίκων τους, αντίστοιχα, ζουν σε δικό τους σπίτι.
Σχεδόν έξι στους δέκα Ελληνες (το 58,2%) ζούσαν σε διαμερίσματα και περίπου τέσσερις στους δέκα (41,8%) σε μονοκατοικίες, ενώ η αναλογία στην ΕΕ ήταν αντίθετη (52% σε μονοκατοικίες, 47,5% σε διαμερίσματα και 0,5% σε διασκευασμένα βαν ή βάρκες). Τα υψηλότερα ποσοστά μονοκατοικιών έχουν η Ιρλανδία (89%), η Ολλανδία (79%) και η Κροατία με το Βέλγιο (77%) και οι δύο, ενώ στα ποσοστά διαμερισμάτων πρώτες χώρες είναι η Ισπανία (66%), η Λετονία (65% για το 2021) και η Γερμανία (63%).
Μικρότερα τα σπίτια στην Ελλάδα
Το τυπικό μέγεθος της ελληνικής κατοικίας είναι μικρότερο από το ευρωπαϊκό με βάση διάφορους δείκτες. Για παράδειγμα, σε κάθε άτομο αντιστοιχούσαν 1,3 δωμάτια έναντι 1,6 που είχαν κατά μέσο όρο στη διάθεσή τους οι κάτοικοι της ΕΕ. Με βάση έναν άλλο δείκτη, το μέσο ελληνικό νοικοκυριό αποτελείται από 2,6 άτομα έναντι 2,3 στην ΕΕ.
Πάνω από ένας στους τέσσερις Ελληνες (το 28%) έχουν περιορισμένο χώρο στα σπίτια που ζουν, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από της ΕΕ (16,8%), με άλλα λόγια σε σπίτια όπου τα παιδιά πάνω από 12 ετών δεν έχουν το δικό τους δωμάτιο. Από την άλλη πλευρά, μόνο το 11,3% ζουν σε σπίτια που η έκτασή τους είναι μεγαλύτερη από αυτή που έχουν ανάγκη έναντι 33,6% στην ΕΕ.
Εκτός από τον περιορισμένο χώρο, σχεδόν ένας στους πέντε Ελληνες (18,7%) δεν είχε τη δυνατότητα να ζεστάνει επαρκώς τα σπίτια τους, ποσοστό διπλάσιο από της ΕΕ (9,3%).
Δυσπρόσιτο το κόστος
Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα δεν είναι προσιτό, όπως προκύπτει από τους δείκτες της Eurostat. Πάνω από ένα στα πέντε ελληνικά νοικοκυριά (27,3%) έπρεπε να πληρώνει πέρυσι πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για στέγαση, ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο από την ΕΕ (10,6%) και πάνω από ένα στα τρία (34,2%) πλήρωνε το 34,2% του εισοδήματος για τον ίδιο σκοπό. Παράλληλα, σχεδόν οι μισοί Ελληνες (45,5%) ζούσαν σε νοικοκυριά με ληξιπρόθεσμες δόσεις στεγαστικών δανείων ή απλήρωτα ενοίκια και λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, όταν στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόνο 9,2%.
Ως ποσοστό στο μέσο όρο της ΕΕ, πάντως, το κόστος στέγασης στην Ελλάδα αντιστοιχούσε στο 70,4% πέρυσι από 91,6% το 2010, κάτι που πιθανόν συνδέεται με τη μείωση των ενοικίων την περίοδο των μνημονίων. Η Eurostat αναφέρει ότι τα ενοίκια είναι σήμερα μειωμένα κατά 25% σε σχέση με το 2010, ενώ για τις τιμές των κατοικιών δεν αναφέρει στοιχεία για το 2022.
Χαμηλές οι επενδύσεις σε κατοικίες
Παρά την αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια, οι επενδύσεις σε κατοικίες ανήλθαν μόνο στο 1,6% του ΑΕΠ πέρυσι έναντι 5,9% στην ΕΕ το 2022, ενώ οι άδειες κατασκευής κατοικιών ήταν μειωμένες πέρυσι κατά 42% σε σχέση με το 2010, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό μετά την Ιταλία (45%).