Θα σας πω την άποψή μου. Δεν πιστεύω ότι αυτό είναι ένα έντονα φορτισμένο ιδεολογικά νομοσχέδιο. Δεν πιστεύω, παραδείγματος χάριν, ότι με αυτό εδώ πραγματώνεται μία φιλελεύθερη –ας το πω έτσι- αντίληψη για το κράτος ή υλοποιείται με ένα αξιακό πρόγραμμα, το οποίο εγκολπώνεται και υποστηρίζει βεβαίως η Νέα Δημοκρατία, το οποίο μιλάει για την ύπαρξη ενός μικρότερου κράτους, αποτελεσματικότερου, λειτουργικότερου, λιγότερο κοστοβόρου, ενός κράτους το οποίο θα μπορεί να κάνει πολύ περισσότερες δουλειές πιο αποτελεσματικά αλλά με πολύ λιγότερες δομές.
Είναι μία παρέμβαση σε αυτήν την κατεύθυνση. Μειώνονται τα σχήματα και αυτοί οι διοικητικοί μηχανισμοί, αλλά κατά τη γνώμη μου μάλλον γίνεται μία ρεαλιστική αποτύπωση της κατάστασης, μία ρεαλιστική παρέμβαση, με κριτήριο τη λειτουργικότητα των οργανισμών και όχι με κριτήρια ιδεολογικά, με κριτήρια πραγματικής μείωσης.
Η πραγματική μείωση θα σήμαινε μία απόσυρση της δημόσιας σφαίρας από τον κοινωνικό χώρο, μία απόσυρση της κρατικής παρέμβασης από το χώρο λειτουργίας της αγοράς και της κοινωνίας. Δεν νομίζω ότι συμβαίνει, γι' αυτό σας λέω ότι κατά τη γνώμη μου δεν πραγματώνει κάποιο μεγάλο ιδεολογικό όραμα, αλλά μάλλον αντιμετωπίζει λειτουργικά προβλήματα που ανέκυψαν κατά τη δημιουργία αυτών των συγκεκριμένων δημόσιων φορέων.
Πολλοί φορείς που κάνουν την ίδια δουλειά, πολλοί φορείς που κάνουν περίπου τα ίδια πράγματα, έρχονται να συμμαζευτούν, προκειμένου ακριβώς να είναι πιο λειτουργικοί, να είναι πιο αποτελεσματικοί, να δίνουν καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες, φθηνότερα. Αυτό είναι η βασική ιδέα που υπάρχει εδώ –ξαναλέω- κι όχι ένα μεγάλο, αν θέλετε, ιδεολογικό πρόγραμμα και επιχείρημα.
Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι δυνατόν να οφείλεται και στο ότι η σύνθεση της σημερινής Κυβέρνησης, ακριβώς επειδή είναι τρικομματική και ακριβώς επειδή τηρεί ισορροπίες μέσα από διάφορα κόμματα που έχουν διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, δεν πραγματώνει μεγάλα ιδεολογικά προγράμματα, αλλά ρεαλιστικές πραγματικές παρεμβάσεις που χρειάζεται να γίνουν αυτόν τον καιρό στη δημόσια διοίκηση.
Με καταπλήσσει όμως –και το λέω ειλικρινά- η κριτική της Αριστεράς. Εγώ νόμιζα ότι το κράτος στην κριτική της Αριστεράς είναι κυρίως ένα εργαλείο στα χέρια της άρχουσας τάξης, είναι ένα εργαλείο επιβολής κεντρικών πολιτικών, κεντρικών επιλογών της άρχουσας τάξης. Αυτά διάβαζα, αυτά καταλάβαινα και αυτά ήξερα ότι ήταν η κριτική της Αριστεράς στο κράτος. Και μάλιστα αυτή η κριτική σε μεγάλο βαθμό ερχόταν να απηχηθεί και να εκφραστεί πώς; Στο ξεχείλωμα του κράτους οι πολλές δομές ουσιαστικά τι σήμαιναν; Μεγαλύτερη επιβολή επάνω στην εργατική τάξη, επάνω στα ασθενέστερα στρώματα, μεγαλύτερους και ισχυρότερους μηχανισμούς ιδεολογικής επικράτησης. Αυτό ήξερα ότι ήταν η κριτική της Αριστεράς. Είναι έτσι; Καλά την καταλάβαινα;
Αν καλά την καταλάβαινα μέχρι τώρα, δεν κατανοώ την κριτική που λέει «προς Θεού μην πειράζετε τους μηχανισμούς γιατί αδυνατίζετε το κράτος». Αυτό θα έπρεπε να είναι εις επίρρωση και εις ενίσχυση της κριτικής της Αριστεράς. Εάν το κράτος είναι εργαλείο της άρχουσας τάξης, τότε ένα μικρότερο κράτος είναι ένα ασθενέστερο εργαλείο της άρχουσας τάξης. Θα έπρεπε να χειροκροτείτε αυτές τις παρεμβάσεις εάν θέλετε να απελευθερώσετε την κοινωνία από την επιβολή του κράτους ως ιδεολογικού μηχανισμού.
Ερώτημα: Γιατί δεν τις χειροκροτούν; Γιατί δεν ξέρουν τι τους γίνεται από πλευράς πολιτικής αναλύσεως και είναι απλώς οπορτουνιστές και καιροσκόποι. Σε μεγάλο βαθμό είναι η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ: Πράγματι, αφού θίγονται ορισμένα κεκτημένα, δεν μας ενδιαφέρει η μεγάλη ανάλυση. Όπου φτωχός και η μοίρα του, εμείς θα πούμε και μία καλή κουβέντα. Και επειδή μπορεί να υπάρχουν και τρεις που ανησυχούν εκεί, ε, δεν βαριέσαι αγκαλιάζουμε και αυτούς τους τρεις. Ή λοιπόν έχουμε μία περίπτωση αμιγώς οπορτουνιστική ή ισχύει κάτι άλλο.
Στην πραγματικότητα αυτό το κράτος που οικοδομήθηκε είναι ένα κράτος στο οποίο η Αριστερά έχει άμεση σχέση, άμεση ωφέλεια, άμεσα συμφέροντα και στην πραγματικότητα μέσα από μηχανισμούς ιδεολογικής ηγεμονίας είναι σε μεγάλο βαθμό ένα δικό της κράτος.
Φεύγοντας από την παραδοσιακή ανάλυση τη γραμμική της ταξικής διαστρωμάτωσης, εκείνο που έχει συμβεί είναι ότι χρησιμοποιείται το κράτος ως ιδεολογικός μηχανισμός. Γι' αυτό το υπερασπίζονται. Γιατί χάρη στο ΠΑΣΟΚ εκείνης της εποχής, έχουν βάλει χέρι σε αυτό το κράτος. Έχουν οικοδομήσει αυτό το κράτος. Είναι ένα κράτος με το οποίο μοιράζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σχέσεις εξουσίας.
Επομένως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας, αυτός είναι ένας καλός λόγος για να επιμένουμε στην αποδόμηση αυτού του κράτους. Είναι ένας ακόμη καλός λόγος πέρα από όλες τις άλλες πραγματικές, ρεαλιστικές, λειτουργικές ανάγκες αυτής της διαδικασίας. Αλλά είναι ο λόγος που αντιδρούν.
Αντιδρούν γιατί θίγεται κάτι δικό τους. Είναι ο λόγος για τον οποίον ανησυχούν. Ανησυχούν γιατί θίγεται κάτι δικό τους. Είναι ο λόγος για τον οποίον αρνούνται οποιαδήποτε μεταβολή. Γιατί στην πραγματικότητα –και αυτό πρέπει να το πούμε- η απομείωση, η ελαχιστοποίηση της επιρροής αυτού του κράτους σημαίνει ταυτόχρονα και ελαχιστοποίηση της επιρροής μιας ορισμένης Αριστεράς μέσα στην κοινωνία. Αυτή είναι η αλήθεια. Και γι' αυτό πρέπει να χειροκροτούμε αυτές τις πρωτοβουλίες με φανατισμό, με συνέπεια και πέρα ακόμη από τις απόλυτα ορθολογικές και ρεαλιστικές λειτουργικού τύπου προσεγγίσεις στα ζητήματα της διοίκησης.
Είναι πράγματι ένας καλός ιδεολογικός λόγος για να υποστηρίζει κανείς νομοθετήματα σαν αυτό και άλλα όμως τέτοια νομοθετήματα καθώς ναι, είναι αλήθεια και είναι επιδίωξη, πρέπει να μεταβούμε σε μία διαφορετικού τύπου οργάνωση της κοινωνίας μας. Σε μία οργάνωση που έχει περισσότερη ελευθερία στους πολίτες, έχει περισσότερα δικαιώματα στους πολίτες, έχει περισσότερες αρμοδιότητες στην κοινωνία, έχει περισσότερη δύναμη στην κοινωνία. Και αυτή η μεταφορά δυνάμεως από τις παραδοσιακές δομές του κράτους μέσα στην κοινωνία, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με έναν τρόπο: Με την ελαχιστοποίηση των δομών, με την αφαίρεση εξουσίας, με την απορρύθμιση, με την απελευθέρωση του διοικητικού χώρου, με την απελευθέρωση εν γένει μέσα στο συνολικό αυτό μηχανισμό.
(Από ενδιαφέρουσα ιδεολογική και πολιτική αναζήτηση στη Βουλή, του κοινοβουλευτικού εκπρόσωπου της ΝΔ Μάκη Βορίδη με αφορμή κυβερνητικό νομοσχέδιο για την ενοποίηση φορέων και υπηρεσιών)