«Όποιος και να κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές, η Αμερική δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια. Ο διχασμός και η πόλωση έχουν φτάσει σε απίστευτα σημεία. Το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης κατρακυλάει καθημερινά. Οι εκφράσεις που χρησιμοποιούνται από τον ίδιο τον πρόεδρο και κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες δεν έχουν προηγούμενο. Στις γειτονιές μεγάλων πόλεων έχει ξεσπάσει ένας πραγματικός πόλεμος ανάμεσα σε καλά εξοπλισμένες συμμορίες με ακραίες πολιτικές απόψεις.
Το πρόβλημα θα λάβει άλλες διαστάσεις αν η διαφορά ανάμεσα στους δύο προεδρικούς υποψηφίους είναι μικρή. Ο Τραμπ υπονόησε πρόσφατα πως η μεταβατική περίοδος ενδέχεται να μην είναι ειρηνική. Πρόκειται για βαριά κουβέντα που δεν προμηνύει παρά τρικυμίες για την αμερικανική δημοκρατία. Η διαμάχη μεταξύ Μπους και Γκορ το 2000 θα μοιάζει πραγματικά με περίπατο στο πάρκο.
Τώρα έχουμε εξαγριωμένους οπαδούς που είναι έτοιμοι να παίξουν ξύλο με τους αντιπάλους τους. Ειδικά οι φανατικοί υποστηρικτές του Τραμπ είναι επιρρεπείς σε όλες τις θεωρίες συνωμοσίας, καθώς «αγοράζουν» εύκολα τις κατηγορίες για νοθεία στην επιστολική ψήφο ή άλλες συναφείς ψεκασμένες απόψεις.
Ακόμη όμως και αν κερδίσει ο Μπάιντεν, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκατασταθεί η συνοχή της αμερικανικής κοινωνίας και να αναβαθμισθεί το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Το παλαιό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είναι σχεδόν ανύπαρκτο και ρυμουλκείται εμφανώς από ακραία στοιχεία. Ο τραμπισμός θα ζει και θα βασιλεύει στις τάξεις του. Ένα σημαντικό κομμάτι των δικαστών θα είναι διορισμένο από αυτόν και θα παίξει καταλυτικό ρόλο σε αποφάσεις μείζονος σημασίας.
Αλλά και οι Δημοκρατικοί είναι όμηροι μιας μειοψηφίας, η οποία έχει μετακινηθεί στα άκρα, με αντιλήψεις που όχι απλώς δεν έχουν σχέση με τον μέσο Αμερικανό, αλλά τον απωθούν. Η λογική και η Ιστορία λένε πως η Αμερική περνάει έναν κακό και βίαιο κύκλο, αλλά ότι θα επιβιώσει γιατί ξαναπέρασε αντίστοιχους τη δεκαετία του 1960 και παλαιότερα. Η πραγματικότητα όμως δείχνει πως για να ξεπεράσει τα σημερινά της αδιέξοδα, χρειάζεται –τουλάχιστον– έναν Ρούζβελτ. Και Ρούζβελτ στον ορίζοντα δεν φαίνεται να υπάρχει.
2.Αν κερδίσει ο Τραμπ...
Αλέξης Παπαχελάς
Ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να επανεκλεγεί. Όσα συμβαίνουν αυτές τις ημέρες στο Ουισκόνσιν και σε άλλες πολιτείες λειτουργούν σαφώς υπέρ του. Είναι ο ίδιος που διχάζει τον αμερικανικό λαό και αναμοχλεύει ρατσιστικά και άλλα ένστικτα. Σε ένα μεγάλο όμως κομμάτι της μεσαίας τάξης, που τον ψήφισε πριν από τέσσερα χρόνια, δεν αρέσει το θέαμα των ανεξέλεγκτων επεισοδίων και της αχαλίνωτης βίας. Ο Τραμπ το ξέρει και απευθύνεται στην ανασφάλεια του μέσου Αμερικανού.
Το 2016 ένα τμήμα της αμερικανικής κοινωνίας επαναστάτησε απέναντι στην αδιαφορία της ελίτ στα προβλήματά του, καθώς και στις ακρότητες μιας μερίδας φανατικών. Η συζήτηση για το αν πρέπει να υπάρχουν τριών ειδών τουαλέτες στα δημόσια σχολεία όχι μόνο δεν αφορούσε τον Αμερικανό πολίτη, αλλά τον προκαλούσε.
Σήμερα ο υπαρκτός ρατσισμός και η υπερβολική αστυνομική βία έχουν προκαλέσει ένα τσουνάμι δυναμικών και δικαιολογημένων διαμαρτυριών το οποίο κάποια στιγμή ξέφυγε εντελώς. Σε ορισμένες περιπτώσεις δημιουργήθηκαν αναρχοαυτόνομες περιοχές, σε άλλες δημιουργήθηκαν σοβαρά κινήματα διακοπής της χρηματοδότησης της αστυνομίας. Στα γραφεία μεγάλων μέσων ενημέρωσης ξέσπασε εμφύλιος με αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου ή τις διαφωνίες για το τι είναι σεξιστικό και τι όχι. Οι βίαιες διαμαρτυρίες και τα σκληρά επεισόδια είναι καθημερινό φαινόμενο. Το Δημοκρατικό Κόμμα παρακολουθεί αμήχανο τον Τραμπ να παίζει την ατζέντα του νόμου και της τάξης. Δεν θέλει να αποξενώσει τη βάση του, αλλά ταυτόχρονα ξέρει πως οι εικόνες από τις πυρπολημένες γειτονιές λειτουργούν υπέρ του Ρεπουμπλικανού υποψήφιου.
Η Αμερική βρίσκεται σε μια βαθιά κρίση που δεν ξέρουμε αν και πότε θα την ξεπεράσει. Ο διχασμός είναι πάρα πολύ μεγάλος και δεν θα εξαφανισθεί μετά τις εκλογές, κάθε άλλο.
Το μίσος, ο φόβος και η ανασφάλεια είναι απλά και αποτελεσματικά εργαλεία και ο Τραμπ ξέρει να τα χρησιμοποιεί. Μπορεί να έχει απέναντι σοφές προσωπικότητες του αμερικανικού κατεστημένου, το οποίο σύσσωμο προειδοποιεί ότι είναι πια επικίνδυνος. Μπορεί το CNN να φανατίζεται εναντίον του πέραν κάθε λογικής. Όλα αυτά όμως ίσως τον ωφελούν στο τέλος της ημέρας και μοιάζουν με το πώς λειτούργησαν εδώ τα μέσα και το παλαιό πολιτικό προσωπικό στο δημοψήφισμα του 2015, όταν έστρεφαν τον κόσμο στο «Όχι» με τις προτροπές τους.
Ζούμε σε δομικά αντισυστημικούς καιρούς. Τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Η αμερικανική φιλελεύθερη ελίτ την πάτησε μία φορά όταν δεν έπιασε καθόλου τον σφυγμό της κοινωνίας. Αν την ξαναπατήσει και χάσει και αυτές τις εκλογές, αυτό θα οφείλεται στα δικά της λάθη και μόνο.