Τον τελευταίο καιρό αυξάνεται η συζήτηση για την ανάγκη ενισχυτικής δόσης για το εμβόλιο της Covid-19. Ενώ για τον γενικό πληθυσμό φαίνεται ότι ακόμα είναι σχετικά νωρίς για να έχουμε σαφή εικόνα, σε ομάδες ασθενών που είναι πιο ευάλωτες τα στοιχεία είναι πιο ξεκάθαρα. Οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν αυτά τα στοιχεία.
Ενισχυτική δόση εμβολίων σε ανοσοκατεσταλμένους
Σε αυτήν την ομάδα ασθενών φαίνεται ότι θα υπάρχει προτεραιότητα για ενισχυτική δόση και υπάρχουν οι πρώτες ενδείξεις ότι η μέτρηση των αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης της ακίδας θα χρησιμοποιηθούν για την απόφαση λήψης της ενισχυτικής δόσης. Αν και ακόμα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να συσχετίζουν επίπεδα αντισωμάτων με την αναμενόμενη προστασία από λοίμωξη SARS-CoV-2, η μέτρηση των αντισωμάτων έναντι της ακίδας 28-42 ημέρες μετά την ολοκλήρωση της τελευταίας δόσης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός απόφασης για την ενισχυτική δόση
Για την ενισχυτική δόση εμβολίων στον γενικό πληθυσμό
Εδώ τα στοιχεία είναι λιγότερο ξεκάθαρα και θα χρειαστεί ακόμα χρόνος για να έχουμε επαρκή δεδομένα για την αναγκαιότητα ενισχυτικής δόσης.
Τα στοιχεία που έρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων παραμένει υψηλή ακόμα και για το στέλεχος Δέλτα. Ωστόσο, αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η στρατηγική που επιλέχθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν αυτή της καθυστέρησης της δεύτερης δόσης, η οποία έχει τα εξής δύο πλεονεκτήματα, όπως αναφέρουν οι καθηγητές:
• Αυξάνεται η πρωταρχική ανοσία ταχύτατα σε πληθυσμιακό επίπεδο, επιτυγχάνοντας ταχύτερα το πρώτο βήμα του τείχους ανοσίας και
• η καθυστέρηση της δεύτερης δόσης καταλήγει σε πιο ώριμες και ευρείες ανοσολογικές αποκρίσεις, όπως έχουν δείξει χρόνια μελετών σε εμβολιαστικά σχήματα και επιβεβαιώνονται και στην περίπτωση των εμβολίων Covid-19. Η στρατηγική του Ηνωμένου Βασιλείου έδωσε ταχύτερη πληθυσμιακή κάλυψη στην εκκίνηση αλλά και ανώτερης ποιότητας εμβολιαστική κάλυψη σε βάθος χρόνου λόγω της καθυστέρησης της δεύτερης δόσης.
Το γεγονός ότι οι πρόσφατες μελέτες στο Ισραήλ έδειξαν χαμηλότερη αποτελεσματικότητα έναντι της μετάλλαξης Δέλτα από ό, τι στο Ηνωμένο Βασίλειο πιθανώς να οφείλεται στην καθυστέρηση της δεύτερης δόσης, αν και προς το παρόν δεν έχουμε δει την ανάλυση των δεδομένων του Ισραήλ σε δημοσίευση σε περιοδικό με κριτές, σύμφωνα με τους καθηγητές του ΕΚΠΑ.
Εμβόλιο: Πώς θα αντιμετωπιστούν οι μεταλλάξεις
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ενισχυτική δόση αρκετούς μήνες αργότερα θα επάγει ανοσολογικές αντιδράσεις μεγαλύτερης γκάμας και ισχύος. Αυτό λένε όλες οι μελέτες εμβολιασμών σε όλα τα εμβολιαστικά σχήματα και επαληθεύεται και από μελέτες στα συγκεκριμένα εμβόλια. Το κατά πόσο αυτό θα χρειαστεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα στις χώρες και τους εμβολιασθέντες που ακολούθησαν το κλασικό σχήμα αναμένεται να διαλευκανθεί τους επόμενους μήνες. Ένα ξεχωριστό ερωτηματικό είναι οι αναρρώσαντες που εμβολιάσθηκαν, καθότι ήδη διαφαίνεται ότι η ποιότητα της ανοσολογικής απόκρισης του συνδυασμού φυσικής νόσου και εμβολίου έχει καλύτερο προφίλ από τα κλασικά εμβολιαστικά σχήματα. Τέλος, ακόμα δεν έχουμε επαρκή στοιχεία για αναμνηστικές δόσεις που θα καλύπτουν μεταλλαγμένα στελέχη, ωστόσο κάποιοι θεωρούν ότι θα είναι απαραίτητες στο μέλλον με δεδομένη την ικανότητα του ιού να μεταλλάσσεται», τονίζουν οι καθηγητές.
Γώγος – Αντίστροφη μέτρηση για τρίτη δόση του εμβολίου
Ο κ. Γώγος αναφέρθηκε και στην ανάγκη συχνότερης χρήσης της μάσκας, ακόμα και από τους εμβολιασμένους, κυρίως σε κλειστούς χώρους, αλλά και τη διενέργεια διαγνωστικών τεστ.
A
•
•
Την ανησυχία του για πιθανές μεταλλάξεις, οι οποίες μελλοντικά μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή νόσο, αλλά και την ανάγκη να υπάρξει και τρίτη δόση του εμβολίου σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού εξέφρασε ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών και μέλος της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων, Χαράλαμπος Γώγος.
Ο ίδιος μιλώντας στον ΣΚΑΙ εξήγησε πως οι ιοί αλλάζουν συνεχώς μέσω των μεταλλάξεων και δημιουργούνται διάφορες καινούριες παραλλαγές, από τις οποίες αυτή τη στιγμή υπάρχουν τέσσερις που είναι σημαντικές.
«Αυτές οι παραλλαγές επηρεάζουν κυρίως την πρωτεΐνη ακίδα, την πρωτεΐνη δηλαδή που μπαίνει μες στο κύτταρο με αποτέλεσμα να επηρεάζει κυρίως την μεταδοτικότητα. Δυστυχώς, υπάρχουν πιθανότητες, και σε αυτό αναφέρθηκε και η βρετανική ομάδα εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύει τη βρετανική κυβέρνηση, για μεταλλάξεις σε δομικά γονίδια που σχετίζονται με διαφορετική συμπεριφορά στον πολλαπλασιασμό και την αλληλεπίδραση με τον ξενιστή, με το κύτταρο. Αυτές λοιπόν μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή νόσο. Υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστούν τέτοιες μεταλλάξεις, όπως υπάρχει η πιθανότητα να εμφανιστούν και μεταλλάξεις με αντοχή στα εμβόλια ή στα αντιικά φάρμακα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Γώγος.
Ωστόσο, επισήμανε ότι υπάρχει και το καλό σενάριο που προβλέπει την επικράτηση μεταλλάξεων με χαμηλή παθογονικότητα και τη μετατροπή της πανδημίας σε μια ενδημική νόσο.
Τρίτη δόση
Ερωτηθείς αν πρέπει να γίνει και τρίτη δόση του εμβολίου κατά του κοροναϊού, ο καθηγητής εστίασε σε τρεις κατηγορίες πολιτών που φαίνεται ότι την έχουν ανάγκη. Πρόκειται για τους μεταμοσχευμένους ή ανοσοκατεσταλμένους και τους ηλικιωμένους που σιγά έχουν φθίνουσα ανοσιακή απάντηση και για να αυξηθεί σε ένα αποτελεσματικό επίπεδο, χρειάζεται μια επαναληπτική δόση. «Όπως πιθανώς κάτι τέτοιο να χρειαστεί για τους υγειονομικούς, οι οποίοι έχουν καλύψει το διάστημα των 6-9 μηνών ανοσίας από το εμβόλιο κι εκτίθενται σε υψηλά ιικά φορτία. Αυτά θα συζητηθούν από την Επιτροπή μες στον Αύγουστο», τόνισε.
Χρήση μάσκας
Παράλληλα, ο κ. Γώγος αναφέρθηκε και στην ανάγκη συχνότερης χρήσης της μάσκας, ακόμα και από τους εμβολιασμένους, κυρίως σε κλειστούς χώρους, αλλά και τη διενέργεια διαγνωστικών τεστ. «Ένα ποσοστό 30%-40% των εμβολιασμένων μπορεί να κολλήσουν κι εν δυνάμει να μεταδώσουν και τη νόσο. Επειδή η χρήση της μάσκας αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο, πρέπει να επιταθεί η χρήση της, να περάσει πάλι αυτή η οδηγία, ιδιαίτερα σε κλειστούς εσωτερικούς χώρους και χώρους ζωτικής σημασίας για την καθημερινότητά μας, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα σουπερμάρκετ κλπ», σημείωσε. Κατέληξε δε υπογραμμίζοντας ότι αν πετύχουμε μια εμβολιαστική κάλυψη της τάξεως του 80%-85%, τότε οι πιθανότητες να μεταδώσουμε συνολικά ελαττώνεται σε τέτοιο βαθμό που θα μπορέσουμε να αραιώσουμε τη χρήση των προστατευτικών μέσων.