Πρόκειται για ένα ιστορικό ζήτημα που δεν είχε εξεταστεί ενδελεχώς και κάθε παραπομπή, αναφορά ή έρευνα για αυτόν προκαλούσε μίση και πάθη. Ενδεχομένως, το γεγονός ότι τότε στην κυβέρνηση βρισκόταν ο ΣΥΡΙΖΑ -«η πρώτη φορά αριστερά» κατά τους υποστηρικτές του, να αύξησε το ενδιαφέρον των αναγνωστών για τον εμφύλιο.
Πραγματοποιήθηκαν δύο εκδηλώσεις: Μια για τις εσωτερικές (22/1/16) και μια για τις διεθνείς διαστάσεις (19/2/16) του εμφυλίου. Και στις δύο παρών ήταν μόνον ο κ. Μαραντζίδης. Ο κ. Καλύβας απουσίαζε στις ΗΠΑ λόγω ακαδημαϊκών υποχρεώσεων.
Οι τοποθετήσεις του Μαραντζίδη εντυπωσίασαν τον κόσμο που κρατούσε σημειώσεις. Στη συνέχεια οι ερωτήσεις έπεσαν «βροχή». Ο καθηγητής απαντούσε πάντα με ευγένεια και πλήρη τεκμηρίωση. Μάλιστα, εκτός από τα ιστορικά, σχολίαζε και τα πολιτικά δρώμενα. Αποκαλούσε εαυτόν «σόσιαλ-φιλελεύθερο», είχε καλή άποψη για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον πολιτικό χώρο του κέντρου ενώ ο λόγος του ήταν καθαρά και σκληρά αντικομμουνιστικός. Μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, ο ίδιος είχε πέσει θύμα αριστερών τραμπούκων οι οποίοι τον χτύπησαν «επειδή έγραφε εναντίον της αριστεράς».
Όμως. , από «πολέμιος» της αριστεράς ήρθε εγγύτερα σε αυτή. Αρχικά τάχθηκε υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών. Προϊόντος του χρόνου, ο Μαραντζίδης άρχισε να υποστηρίζει καθαρά τον ΣΥΡΙΖΑ μέσω της στήλης του στην εφημερίδα «Καθημερινή».
Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο των παράνομων υποκλοπών, ο καθηγητής Μαραντζίδης έφτασε να αντιπαραβάλει τα όσα έπραττε η Στάζι στην Ανατολική Γερμανία με τα εν Ελλάδι γεγονότα. «Τα ανελεύθερα καθεστώτα που μακροημερεύουν δεν στηρίζονται στην κτηνώδη βία, αλλά στις εσωτερικευμένες αναστολές και στον κομφορμισμό των ανθρώπων• στην αποδοχή της πλειονότητας πως αυτό που βιώνει είναι μια «κανονική» κατάσταση που «συμβαίνει και αλλού», που «συνέβαινε και παλιά» και, εντέλει, «όποιος κάθεται ήσυχα δεν έχει να φοβάται τίποτε» έγραφε μεταξύ άλλων.
Από θέμα ηγεσίας δίπλα στον ηγέτη
Ο Μαραντζίδης συνέχιζε να αρθρογραφεί με θέρμη υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο την επομένη της μεγάλης ήττας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις εκλογές της 21ης Μάϊου , χαρακτήρισε τον ΣΥΡΙΖΑ «ασπόνδυλο κόμμα» και υπογράμμισε την ανάγκη για ανανέωση της ηγεσίας του. Έκανε επίδειξη ανεξαρτησίας , δύναμης δημόσιου λόγου μετά προτάσεων στρατηγικής. «Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανάγκη ανανέωσης της ηγεσίας του, όχι αύριο, αλλά σχετικά σύντομα. Εξάλλου, διαθέτει φρέσκα και χαρισματικά άτομα που μπορούν να παίξουν αυτόν τον ρόλο. Και αυτά τα άτομα είναι ελπίδα για την κοινωνία πρωτίστως, όχι για τον ΣΥΡΙΖΑ απλώς» έγραφε χαρακτηριστικά στην «Κ».
Τελικά, λίγα 24ωρα αργότερα, ο Αλέξης Τσίπρας όρισε τον Μαραντζίδη υπεύθυνο της προεκλογικής καμπάνιας του κόμματος ενόψει των εκλογών της 25ης Ιουνίου. Ο καθηγητής θα παρακολουθεί τις δημοσκοπήσεις, θα πραγματοποιεί αναλύσεις και θα λαμβάνει μέρος στον σχεδιασμό προτείνοντας δράσεις και ενέργειες προκειμένου να επιτευχθεί ένα καλύτερο αποτέλεσμα στην προσεχή κάλπη.
«Αλλάζουμε λοιπόν, όσοι δεν θέλουμε να γίνουμε μνημεία του εαυτού μας» έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας λίγες μέρες πριν τις ευρωεκλογές του 2019, επικαλούμενος μια από τις ιστορίες του κύριου Κόινερ, του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Ο κ. Μαραντζίδης φαίνεται ότι ενστερνίζεται βαθύτατα αυτή την αντίληψη. Μένει να φανεί αν θα καταφέρει να την «εγγράψει» και στον κ. Τσίπρα.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΚΑΝΕΛΛΗ ΣΤΑ ΧΘΕΣΙΝΑ ΝΕΑ 29-6
Το σημερινό σημείωμα στα ΝΕΑ. Γιατί είναι ακόμα μια απελπισμένη κίνηση η επιστράτευση του Νίκου Μαραντζίδη από τον Τσίπρα.
Έχει ενδιαφέρον. Ενόψει της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης στις 25 Ιουνίου, στον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα βρίζουν πλέον τις δημοσκοπήσεις και τους δημοσκόπους ούτε θα απειλούν με δικαστήρια τις εταιρείες. Τις επόμενες εβδομάδες, στην πλατεία Κουμουνδούρου, παρά τω προέδρω, θα αξιοποιηθεί ο Νίκος Μαραντζίδης, ο οποίος θα διαβάζει τος δημοσκοπήσεις, θα συμμετέχει στις αναλύσεις για το σχεδιασμό, θα προτείνει πολιτικές κινήσεις και θα συμμετέχει και στον πρωινό καφέ.
Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι ένας επαγγελματίας πολιτικός επιστήμονας, οπότε μπράβο του και συγχαρητήρια για τη θέση. Αλλά από τη σκοπιά του ΣΥΡΙΖΑ, η επιλογή του έχει ακόμα μια φορά τα χαρακτηριστικά της ευκαιριακής πρόσληψης και της σπασμωδικότητας. Ο συγκεκριμένος επιστήμονας, που δεν είναι τυχαίος, παρά την αντιπαλότητα που εκφράζει τα τελευταία χρόνια κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη και του πολιτικού του σχεδίου, μαζί με τον Στάθη Καλύβα ήταν ο πρώτος που συνέβαλε στην κατεδάφιση του βασικού αφηγήματος της Αριστεράς, της αριστερής ηθικοποίησης του εμφυλίου.
Η σε βάθος μελέτη του Δημοκρατικού Στρατού, κατά τον Μαραντζίδη, «αναδεικνύει μια βαθύτατη ανθρώπινη τραγωδία νέων κυρίως ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, που κατά βάση στρατολογήθηκαν βίαια και υποχρεώθηκαν να πολεμήσουν κάτω από μια ηγεσία που δεν εμπιστεύονταν και σε έναν πόλεμο που δεν πίστευαν» (ΤΑ ΝΕΑ, 19/6/2010). Ο εμφύλιος, δηλαδή, πάνω-κάτω, ήταν αυτό που περιγράφει ο συγγραφέας Άρης Αλεξάνδρου στο αξεπέραστο «Κιβώτιο»: οι μαχητές έδιναν τη ζωή τους για ένα άδειο κουτί. Μια χίμαιρα – αλλά και κάτι περισσότερο, μια χίμαιρα στο τέλος της οποίας καραδοκούσε ο ολοκληρωτισμός.
Λόγω αυτής της ανάγνωσης, για πολλά χρόνια, ο Μαραντζίδης ήταν κόκκινο πανί για την κομμουνιστική και κομμουνιστογενή Αριστερά. Πολύ συχνά, οι απόψεις του αντιμετωπίστηκαν με εχθροπάθεια. Την 1η Ιουλίου 2014, στη Θεσσαλονίκη, και ενώ συζητούσε σε καφενείο την εργασία φοιτητή του, τον πλησίασαν τρεις άγνωστοι νεαροί και τον ρώτησαν αν είναι «εκείνος που γράφει άρθρα κατά της Αριστεράς». Όταν τους ζήτησε να το συζητήσουν, εκείνοι τον χτύπησαν με γροθιές και κλοτσιές, κατέληξε στο νοσοκομείο. Προφανώς, αυτοί που τον χτύπησαν δεν είχαν σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, τους συμπεριλάμβανε όμως η ρητορική της εχθροπάθειας που χρησιμοποιούσε. Γι' αυτό και δεν υπήρξε ούτε ανακοίνωση ούτε καν μια λέξη συμπάθειας: ο Μαραντζίδης τότε ήταν εχθρός.
Υπό μία άποψη, στον ιδεολογικό χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, πιθανόν παραμένει εχθρός. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κριτικές της «Αυγής» για τα «Εμφύλια Πάθη» (2016), το εκλαϊκευμένο βιβλίο για τον εμφύλιο που ο Μαραντζίδης υπογράφει μαζί με τον Στάθη Καλύβα, είναι κατεδαφιστικές. Ο Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης κατηγορεί τους συγγραφείς ότι «καταφέρνουν, αφού "αυτονόμησαν" τους ταγματασφαλίτες από τους γερμανούς, να δικαιολογήσουν και την έμμεση νομιμοποίησή τους από το εμφυλιοπολεμικό κράτος» (25/10/2015).
Ο Πολυμέρης Βόγλης θεωρεί ότι η ανάγνωσή τους είναι παλιά, δεξιά, ενώ τους επικρίνει ιδιαίτερα επειδή, λέει, χωρίζουν τους «αριστερούς ιστορικούς» από... τους «ιστορικούς» (14/2/2016), επειδή δηλαδή εισάγει ιδεολογικές διακρίσεις ως αξιολογικές διακρίσεις στην ιστορική έρευνα. Οσο για το νέο βιβλίο του, «Στη σκιά του Στάλιν», δεν έχει γραφτεί ακόμα κριτική.
Ο Τσίπρας, προσλαμβάνοντας τον Μαραντζίδη, διαγράφει τις ενστάσεις των ιστορικών του για το επιστημονικό έργο του. Από σήμερα, θα βρίσκονται μαζί στην Κουμουνδούρου, μερικούς ορόφους πάνω από τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), ως απόδειξη ότι για τον Τσίπρα οι ιδεολογικοί αγώνες είναι ασήμαντη λεπτομέρεια. Κι ότι τίποτα άλλο δεν έχει σημασία από την εξουσία. Τσίπρας και πολιτική αρχών, καμία σχέση.
Όπως αναμενόταν, νίκησε ο αυταρχισμός
Η νίκη του Ερντογάν στην Τουρκία ήταν αναμενόμενη. Ο αυταρχικός ηγέτης της γείτονος επικράτησε σε ένα τοπίο που κατάφερε να το ελέγξει απολύτως. Διαθέτει το κράτος, τους πελατειακούς μηχανισμούς του και υποταγμένα τα ΜΜΕ, έχει μετατρέψει σε μείζονα μηχανισμό χειραγώγησης το Ισλάμ, διώκει με πολλούς τρόπους πολιτικούς αντιπάλους (οι φυλακές είναι γεμάτες από θύματα της δικαιοσύνης του) – κι ο αυταρχικός τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται δεν αφήνει περιθώρια για χαραμάδες αμφισβήτησης της κυριαρχίας του.
O Ερντογάν είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο. Πολλοί στη Δύση ησύχασαν, πιστεύοντας ότι είναι ένας πολιτικός με γνωστό το αποτύπωμά του, άρα διαχειρίσιμος. Δεν πιστεύω ότι είναι διαχειρίσιμος, επειδή είναι απρόβλεπτος – κι η Ελλάδα γνώρισε πολύ καλά τα τελευταία χρόνια τα χαρακτηριστικά αυτά της ηγεμονίας του. Με δεδομένο το αυτοκρατορικό όραμά του, την πεποίθηση ότι θα οδηγήσει την Τουρκία ακόμα πιο βαθιά στο Ισλάμ και τη σταθερή διαδρομή του προς τον ολοκληρωτισμό, σκέπτομαι πρωτίστως τους τούρκους δημοκράτες για τους οποίους ξημερώνουν άγριες μέρες. Και ελπίζω σε ένα ελληνικό κράτος που επιδιώκει την ειρήνη αλλά είναι έτοιμο για κάθε ενδεχόμενο.
Και η χθεσινή ομιλία του Νίκου Ανδρουλάκη προς τους βουλευτές και τα στελέχη του ήταν μια στερεότυπη ομιλία πασόκων του 1980. Αντιδεξιός μανιχαϊσμός, ρητορική οξύτητα, αδιαφορία για την ανάλυση της πραγματικότητας. Η γλώσσα του αρχηγού μοιάζει με τη γλώσσα των συριζαίων, και τον κατανοώ. Στην ουσία, χαρίζει τους μεταρρυθμιστές των μνημονίων στον Μητσοτάκη και προσπαθεί να πάρει ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ. Έχει πάρει φόρα και μετά το φάγωμα του Καστανίδη...