Οι αλλαγές στις καταθέσεις των μαρτύρων και η φωτογραφία-ντοκουμέντο λίγο πριν από την ανατροπή του σκάφους
Το μοιραίο αλιευτικό σκάφος ανετράπη και βυθίστηκε στα ανοικτά της Πύλου παρασύροντας στον θαλάσσιο τάφο περίπου 600 ανθρώπους γιατί επιχείρησε να το ρυμουλκήσει το σκάφος του Λιμενικού, όπως ισχυρίζονται τουλάχιστον 17 πρόσφυγες αλλά και διακινητές, ή αυτός θα μπορούσε να είναι ένας ψευδής «μαζικός» ισχυρισμός των διασωθέντων; Γιατί στελέχη του Λιμενικού φέρονται να επικαλούνται πολύμηνη βλάβη στην κεντρική κάμερα του σκάφους που επέβλεπε το δουλεμπορικό-«φέρετρο»; Υπάρχουν ή όχι ηχογραφημένες συνομιλίες του περιπολικού της Ακτοφυλακής με το επιχειρησιακό κέντρο, προκειμένου να αποδειχθεί ότι δεν υπήρχε η προσπάθεια ρυμούλκησης που συνέτεινε στο ναυάγιο; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που ανακύπτουν για την τραγωδία στα διεθνή ύδατα, από νεότερα στοιχεία που εντάσσονται στη δικογραφία.
Ο αριθμός των καταθέσεων
Στην υπόθεση, νομικοί επισημαίνουν ότι «η μέχρι τώρα έρευνα του Λιμενικού Σώματος είναι προβληματική, αφού έχουν κληθεί να καταθέσουν μόνο δέκα από τους 104 τελικά διασωθέντες». Στελέχη του Λιμενικού αντιτείνουν ότι όσα αναφέρονται στις ανακοινώσεις του για τη ροή των γεγονότων και τις συνθήκες του ατυχήματος ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, ενώ συνηθίζεται να καταθέτει μόνο το 10% των επιβατών τέτοιου είδους πλοίων.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το διαβιβαστικό του Λιμενικού και την κατάθεση του κυβερνήτη του περιπολικού πλοίου ΛΣ 920 τη στιγμή της ανατροπής του αλιευτικού, «το περιπολικό το είχε θέση υπό διακριτική παρακολούθηση από απόσταση περίπου 70 μέτρων». Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη έχουν προσκομισθεί στις δικαστικές αρχές άγνωστα μέχρι σήμερα βίντεο από κινητά τηλέφωνα λιμενικών που δείχνουν το αλιευτικό να κλυδωνίζεται και να κοντεύει να βυθισθεί ακόμη κι όταν δίπλα του βρισκόταν δεξαμενόπλοιο που πέταγε τρόφιμα στους πρόσφυγες. Ενας τέτοιος κλυδωνισμός λόγω μετακίνησης των επιβατών οδήγησε και στη βύθισή του. Είναι δε συγκλονιστική η φωτογραφία-ντοκουμέντο που δημοσιεύει σήμερα «Το Βήμα».
Για όσα συνέβαιναν πάνω στο δουλεμπορικό κλήθηκαν να καταθέσουν τις πρώτες ώρες μετά το ναυάγιο δέκα από τους διασωθέντες πρόσφυγες συριακής και πακιστανικής καταγωγής. Οι επτά αναφέρθηκαν στην αναστάτωση λόγω της διανομής τροφίμων από τους δουλεμπόρους, αλλά και της νέας βλάβης της μηχανής. Ωστόσο, τρεις από αυτούς ανέφεραν με ασάφεια στις πρώτες έγγραφες μαρτυρίες τους ότι εκείνες τις ώρες προσέγγισε το πλοίο ελληνικό σκάφος. Μάλιστα έχουν καταγραφεί αναφορές της μορφής «κάποια στιγμή το βράδυ ήλθε για βοήθεια πλοίο του Λιμενικού και ξαφνικά το πλοίο τούμπαρε και βρεθήκαμε στο νερό».
Ομως στις συμπληρωματικές καταθέσεις που έδωσαν οι ίδιοι μάρτυρες, οι οκτώ μίλησαν με σαφήνεια για απόπειρα αποτυχημένης ρυμούλκησης στις 2 τα ξημερώματα από το πλοίο του Λιμενικού που οδήγησε στην ανατροπή του αλιευτικού. Είναι ενδεικτική η αλλαγή του περιεχομένου της κατάθεσης ενός 23χρονου Σύρου που είχε αναφέρει στις 15 Ιουνίου ότι «ο κόσμος ήταν πολύς και αρκετά άτομα μετακινήθηκαν προς τη μία μεριά και τότε το σκάφος πήρε κλίση. Τότε αυτοί φοβήθηκαν και πήγαν από την άλλη μεριά με αποτέλεσμα να πάρει μεγαλύτερη κλίση και να βυθισθεί».
Για να συμπληρώσει μετά ότι είχε ακούσει απροσδιόριστα ότι ένα σκάφος (χωρίς να προσδιορίζει ποιο) νωρίτερα «είχε ρίξει σκοινί και μας τραβούσε. Δεν το είδα με τα μάτια μου, όμως μου το είπαν». Ο ίδιος δύο ημέρες αργότερα, σε συμπληρωματική του κατάθεση σημείωνε ότι «το βράδυ της τελευταίας ημέρας μάς προσέγγισε το ελληνικό πλοίο και ο καπετάνιος δέχτηκε τη βοήθεια γιατί ο κόσμος είχε αρχίσει και εξαγριωνόταν. Το πλοίο μας ήταν σταματημένο. Δεν λειτουργούσε η μηχανή. Το ελληνικό πλοίο έριξε σχοινί και το δέσαμε αλλά δεν πρόλαβε να μας μετακινήσει. Ολος ο κόσμος έκανε φασαρία. Το πλοίο μας τότε από το δυνατό τράβηγμα πήρε μια πρώτη κλίση και μετά μία δεύτερη και κατέληξα στο νερό».
Τι «βλέπουν» οι λιμενικοί
Στελέχη του Λιμενικού με τους οποίους επικοινώνησε «Το Βήμα» υποστήριξαν ότι η αλλαγή των καταθέσεων των μαρτύρων ίσως σχετίζεται με την πρόθεσή τους, μέσω της επίρριψης ευθυνών στους λιμενικούς, να διευκολυνθούν στις γραφειοκρατικές διαδικασίες (άσυλο κ.λπ.) ή να στοχεύσουν σε αποζημιώσεις. Ακόμη, οι ίδιες πηγές συνδύαζαν αυτή τη μεταβολή με σκοπιμότητες δουλεμπόρων για να δείξουν ότι «τελικά το αλιευτικό ήταν αξιόπλοο αλλά έφταιγε το Λιμενικό για τη βύθισή του». Είναι χαρακτηριστικό ότι κι οι εννιά κατηγορούμενοι διακινητές υποστήριξαν επίσης ότι υπήρξε προσπάθεια ρυμούλκησης.
Αξιωματούχοι του Λιμενικού σημείωναν ότι «η δύναμη ισχύος με υδροπτέρυγα του πλοίου του Λιμενικού δεν θα επέτρεπε τη ρυμούλκηση και μάλιστα εν... κρυπτώ ενός ογκώδους αλιευτικού 25 μέτρων με 700 επιβάτες. Καθώς κι ότι αν συνέβαινε αυτό, η ταχύτητα έλξης δεν θα ξεπερνούσε τους 1-3 κόμβους την ώρα και το πρωί θα έβλεπαν όλοι αυτή την επιχείρησή μας».
Πάντως, στην περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης φαίνεται να υπάρχουν περίεργα προβλήματα με την καταγραφή του συμβάντος. Το ισραηλινό σύστημα καταγραφής και αποθήκευσης οπτικού υλικού που διέθετε το ΛΣ 920 φαίνεται να είχε παρουσιάσει βλάβες προ μηνών κι ήταν εκτός λειτουργίας.
Οι «χαμένες» συνομιλίες
Ακόμη διατυπώνονται ισχυρισμοί ότι πολλές από τις συνομιλίες του κυβερνήτη του ελληνικού πλοίου με το επιχειρησιακό κέντρο δεν έχουν αποτυπωθεί, γιατί έγιναν μέσω δορυφορικού τηλεφώνου και ότι «δεν συνηθίζεται να μιλούν, για λόγους ασφαλείας, μέσω κοινών ασυρμάτων», κάτι που όμως θα έδινε στους ερευνητές της υπόθεσης ένα ηχητικό ντοκουμέντο. «Το περιπολικό σκάφος του Λιμενικού Σώματος που βρέθηκε στο σημείο της τραγωδίας στην Πύλο διαθέτει δύο χειροκίνητεςκάμερες για παρακολούθηση πλοίων σε μεγάλη απόσταση και σύστημα εποπτείας (CCTV) για τους χώρους του πλοίου». Σε αυτή την απάντηση προχώρησε το γραφείο Τύπου του Λιμενικού στην ερώτηση του «Βήματος» σχετικά με τυχόν οπτικό και ηχητικό υλικό που μπορεί να διαθέτει το ΛΣ που να αποδεικνύει ότι δεν είχε πραγματοποιήσει απόπειρα ρυμούλκησης του μοιραίου αλιευτικού. Στην ανακοίνωση δεν δίνεται απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα για ύπαρξη ή μη τετοιων «αποδεικτικών στοιχείων» με επίκληση τη μυστικότητα της δικαστικής έρευνας.
Κρίσιμο στοιχείο ωστόσο είναι και οι μαρτυρίες των 13 μελών του πληρώματος του σκάφους της ακτοφυλακής προκειμένου να διευκρινίσουν αν συμμετείχαν σε προσπάθεια ρυμούλκησης του αλιευτικού. Αρκετοί από αυτούς φέρεται να αρνούνται προσπάθεια ρυμούλκησης, ενώ κάτι τέτοιο φαίνεται να έχουν πει και στο πλαίσιο εσωτερικής έρευνας.