Στις κάλπες θα κληθούν οριστικά, χωρίς καμία αναβολή, να προσέλθουν εκ νέου το φθινόπωρο οι πολίτες, καθώς, λίγους μήνες μετά τη διπλή εκλογική αναμέτρηση των εθνικών εκλογών, είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές 2023.
Αναλυτικότερα, όπως ορίζει το άρθρο 5 και συγκεκριμένα η παράγραφος για τις δημοτικές εκλογές, αυτές διεξάγονται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου του πέμπτου έτους κάθε δημοτικής περιόδου, όπως και οι περιφερειακές εκλογές.
Σύμφωνα με το άρθρο 25, εάν δεν αναδειχθεί επιτυχών συνδυασμός, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή, ενώ, σύμφωνα με το άρθρο 43, η εκλογή γίνεται την ίδια μέρα με τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών.
Πότε θα στηθούν κάλπες για δημοτικές και περιφερειακές εκλογές
Έτσι, σύμφωνα με τα παραπάνω, οι κάλπες για τις δημοτικές και τις περιφερειακές εκλογές πρόκειται να στηθούν στις 8 και 15 Οκτωβρίου 2023.
Οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από 201 κατοίκους και άνω θα έχουν τριμελές συμβούλιο, κάτι που σήμερα ισχύει για τις κοινότητες με περισσότερους από 300 κατοίκους. Σε ό,τι αφορά τις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από 201 έως 300 κατοίκους, αυτές είναι 723.
Πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που κατά τον α' γύρο συγκέντρωσε την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων στη δημοτική κοινότητα.
2. Η Ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση, μετά τις μεταρρυθμίσεις Καποδίστρια, Καλλικράτη, Κλεισθένη, συγκροτείται από 13 Περιφέρειες και 332 Δήμους. Ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων είναι σχεδόν 10.000[2] και των περιφερειακών συμβούλων 703.]
Για την εκλογή δημάρχου ή περιφερειάρχη απαιτείται ένας ή μία από τους υποψηφίους να λάβει το 43%+1 των ψήφων στον πρώτο γύρο. Εφόσον αυτό δεν καταστεί εφικτό στο σύνολο των υποψηφίων, διενεργείται επαναληπτική ψηφοφορία στον δεύτερο και τελικό γύρο ανάμεσα στους δύο επικρατέστερους υποψηφίους σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, όπου απαιτείται το 50% +1 των έγκυρων ψήφων.[3]
Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι, με βάση τον ισχύοντα νόμο, παρότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι τον Οκτώβριο, οι συνδυασμοί και τα ψηφοδέλτια πρέπει να κατατεθούν ως τις 31 Αυγούστου. Κάτι τέτοιο θα είναι πολύ δύσκολο να συμβεί στην περίπτωση που οι επαναληπτικές εκλογές γίνουν τον Αύγουστο όταν μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτούνται ως και διακόσιοι υποψήφιοι για τα δημοτικά και τοπικά συμβούλια.
«Όλοι θα τρέχουν για να βγάλουν κυβέρνηση, κανείς δεν θα ενδιαφέρεται για τις δημοτικές, πόσο μάλλον να είναι υποψήφιος», αναφέρει δήμαρχος του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος επισημαίνει επιπλέον ότι, «σε μία τέτοια περίπτωση θα πάμε να εκλέξουμε δημάρχους και περιφερειάρχες έχοντας στη διάθεσή μας ουσιαστικά μόνον έναν μήνα προεκλογικής περιόδου».
Η συζήτηση πάντως, περί πιθανής μετάθεσης των αυτοδιοικητικών εκλογών δεν είναι καινούρια. Είχε φουντώσει και πριν από μερικούς μήνες και είχε απασχολήσει τους δημάρχους στο περιθώριο του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας το οποίο είχε γίνει τον Οκτώβριο στον Βόλο. Το σενάριο το οποίο συζητούταν τότε ήταν να παραταθεί κατά οκτώ μήνες η θητεία των σημερινών δημοτικών και περιφερειακών διοικήσεων, ως τις 31 Αυγούστου 2024 ώστε οι αυτοδιοικητικές εκλογές να γίνουν στις 26 Μαΐου, μαζί με τις ευρωεκλογές, όπως είχε γίνει και το 2014.
Τότε ήταν η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου που είχε θεσπίσει την ταυτόχρονη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών με τις ευρωεκλογές, ορίζοντας και τη θητεία των δημάρχων και των περιφερειαρχών στην πενταετία. Στη συνέχεια ήρθε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ η οποία επανέφερε την τετραετή θητεία και όρισε οι αυτοδιοικητικές εκλογές να γίνονται Οκτώβριο και η ανάληψη καθηκόντων των νέων διοικήσεων να γίνεται την πρώτη του έτους.
Η τελευταία νομοθετική παρέμβαση έγινε επί της σημερινής κυβέρνησης η οποία προέβη σε δύο αλλαγές: επανέφερε το πλειοψηφικό σύστημα με εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών, ακόμη και με 43% από την πρώτη Κυριακή, καταργώντας την απλή αναλογική που είχε καθιερώσει ο ΣΥΡΙΖΑ, επανέφερε και την πενταετή θητεία, διατηρώντας το χρόνο των εκλογών τον μήνα Οκτώβριο, αλλά κάθε πέντε και όχι κάθε τέσσερα χρόνια.
Διαφωνούν οι δήμαρχοι
Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Τρικαίων και πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου αναφέρει πως «δεν νομίζω ότι τίθεται τέτοιο ζήτημα. Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο έρχεται και επανέρχεται αλλά θεωρώ ότι δεν έχει καμία βάση. Είναι περίεργο που ανοίγει πάλι αυτή η συζήτηση η οποία προφανώς εκπορεύεται από κάποιους αυτοδιοικητικούς κύκλους για δικούς τους λόγους. Η ΚΕΔΕ είναι αντίθετη με το ενδεχόμενο μετάθεσης των εκλογών ώστε να γίνουν μαζί με τις ευρωεκλογές».
Ο κ. Παπαστεργίου προσθέτει πως «στο υποθετικό σενάριο αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων προκειμένου να προκύψει κυβέρνηση, θα μπορούσε να υπάρξει μία μικρή αναβολή στις αυτοδιοικητικές εκλογές για τρεις, τέσσερις εβδομάδες, αλλά για έξι μήνες θα ήταν αδικαιολόγητη». Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ πολύμηνη μετάθεση των εκλογών θα μπορούσε να γίνει μόνο εάν υπάρξει λόγος «ανωτέρας βίας». «Κάτι τέτοιο όμως δεν υπάρχει».
Πέρα από τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, το σενάριο μετάθεσης των δημοτικών εκλογών για τον Μάιο του '24 συναντά ισχυρές αντιρρήσεις στη συντριπτική πλειονότητα των δημάρχων. «Οι εκλογές πρέπει να γίνουν στην ημερομηνία που έχει προσδιοριστεί, βάσει του ισχύοντος νόμου. Η πολιτεία και το πολιτικό σύστημα θα πρέπει να αποδεικνύουν την αξιοπιστία τους απέναντι στους πολίτες, σεβόμενοι τους θεσμούς και τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Μία μικρή, ολίγων εβδομάδων μετάθεση των εκλογών, σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη, μπορεί να γίνει δεκτή, και αυτό μπορεί να γίνει έπειτα από αίτημα της ίδιας της Αυτοδιοίκησης.
Όχι όμως, παράταση και μάλιστα για οκτώ μήνες, της θητείας των σημερινών διοικήσεων. Αυτό αντιβαίνει τη βούληση όσων μας εξέλεξαν», αναφέρει ο δήμαρχος Θέρμης Θεόδωρος Παπαδόπουλος.
Ευθέως αντισυνταγματική θα ήταν η οκτάμηνη παράταση της θητείας των σημερινών δημοτικών διοικήσεων δηλώνει α' αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου.
Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένοι, είτε πρόκειται για δημάρχους που έχουν αποφασίσει να μη είναι ξανά υποψήφιοι είτε για κάποιους που εκτιμούν ότι δεν θα καταφέρουν να επανεκλεγούν, οι οποίοι καλοβλέπουν το σενάριο παράτασης της θητείας τους κατά οκτώ μήνες. Σύμφωνα, μάλιστα, με αρμόδια πηγή, αυτοί είναι που θέτουν ζήτημα μετάθεσης των εκλογών στο υπουργείο Εσωτερικών. Κάποιος, μάλιστα, παράγοντας της ΚΕΔΕ δήλωσε στη «ΜτΚ» ότι «για έναν περίεργο λόγο τα σενάρια αυτά διακινούνται από τη Βόρεια Ελλάδα».