Λοιπόν, γεια σας και χαρά σας, Λίντα, Κρίστι, Ναόμι και Σίντι. Οι ανυπέρβλητες γυναίκες-supermodels, για τις οποίες δημιουργήθηκε ο όρος, είναι τόσο διάσημα πλάσματα που δεν χρειάζονταν καν επώνυμα, όπως η Αρίθα ή η Μέριλιν. Πίσω από το εξώφυλλο του τεύχους Σεπτεμβρίου της Vogue, αυτού του αξεπέραστου μεγαθήριου από καταβολής περιοδικών, υπάρχει μια σύγχρονη ιστορία προσέγγισης της εικόνας.
Ο ενθουσιασμός που προκάλεσε η εμφάνιση του νέου εξώφυλλου βασίζεται σε μια συνεργασία της αμερικανικής και της βρετανικής Vogue, μια ιδέα του Έντουαρντ Έννινφουλ, (διευθυντή της βρετανικής Vogue) φωτογραφημένη από τον Rafael Pavarotti. Οι εικόνες έκαναν την εμφάνισή τους στο Instagram την περασμένη εβδομάδα αποσπώντας χιλιάδες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σχόλια, χειροκροτήματα και emojis φωτιάς.
«Περισσότερο από αυτό πάντα και για πάντα, παρακαλώ» έγραψε η Κάρεν Έλσον, το μοντέλο, κάτω από την ανάρτηση της Vogue, σε μια σύνοψη της γενικής αντίδρασης.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος
Ωστόσο, κάτω από τη χορωδία της αγάπης υπάρχει ένα άλλο, αναπτυσσόμενο είδος σχολίων που είναι λιγότερο ενθουσιασμένο και εστιάζει σε αυτό που πολλοί χρήστες θεωρούν ως κατάφωρη ηλικιακή οροθέτηση: Την προώθηση γυναικών ηλικίας 58 (Λίντα Εβαντζελίστα), 57 (Σίντι Κρόφορντ), 54 (Κρίστι Τέρλινγκτον) και 53 (Ναόμι Κάμπελ) ως πρότυπα ώριμης ομορφιάς, των οποίων, όμως, τα χρόνια έχουν ολοφάνερα εξαλειφθεί από τα πρόσωπά τους.
«Φαίνονται τόσο ρετουσαρισμένες που μοιάζουν περισσότερο με ρομπότ που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη παρά με πραγματικούς ανθρώπους» γράφουν κάποιοι, σαν κεντρική ιδέα της διαφωνίας.
«Ελάχιστο ρετούς»
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Vogue, στις φωτογραφίες έγινε μόνο «ελάχιστο ρετούς και ελάχιστος έξτρα φωτισμός». Αλλά σε έναν κόσμο όπου ανησυχούμε όλο και περισσότερο για τη θολή γραμμή μεταξύ εικονικής και απτής πραγματικότητας, όπου η παραπληροφόρηση είναι διάχυτη, ο ορισμός του «ελάχιστου» και τι ακριβώς σημαίνει αυτό είναι ένα σχετικό ζήτημα.
Ρίχνει ένα δυσάρεστο φως πάνω από την όλη φωτογράφιση – πόσα από αυτά είναι αληθινά, πόσα Photoshop -, το οποίο δεν εξυπηρετεί κανέναν από τους εμπλεκόμενους.
«Δεν εξυπηρετεί, φυσικά, ούτε τις γυναίκες στο εξώφυλλο, οι οποίες ξεχώρισαν τότε επειδή είχαν χαρακτήρα και ήταν πρόθυμες να τον δείξουν- επειδή δεν ήθελαν να είναι κενές κούκλες, όπως ήταν γενικά τα μοντέλα πριν από αυτές» γράφει η Vanessa Friedman στους New York Times.
«Αυτές άλλαξαν την ιστορία, φέρνοντας στο φως, ατομικές συμπεριφορές και δικές τους απόψεις. Οι προσωπικότητές τους ντύθηκαν με εκφράσεις, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου χάραξαν χρόνια και εμπειρίες – χαρά, λύπη, γέλιο, οργή – στην τοπογραφία ενός προσώπου» συνεχίζει.
Γιατί αυτό δεν εξυπηρετεί τις γυναίκες που τις βλέπουν ως πρότυπα;
Είναι αναμφισβήτητα θετικό το γεγονός ότι η Vogue, ένα brand που εξακολουθεί να τοποθετεί τον εαυτό του ως τη βίβλο της μόδας, ακόμη και αν η τοποθέτησή της σε αυτή τη θέση μοιάζει όλο και πιο αδύναμη, βάζει γυναίκες στην πληρότητα της ζωής τους στο μεγαλύτερο εξώφυλλο της χρονιάς.
«Ακόμα κι αν δεν αποτελεί ακριβώς έκπληξη, δεδομένης της στροφής προς τις διασημότητες, της ευρύτερης πολιτιστικής γοητείας που ασκεί η ακμή των supermodel της δεκαετίας του 1990 και του γεγονότος ότι οι τέσσερις γυναίκες έχουν ένα ντοκιμαντέρ για την καριέρα τους στο Apple TV+ που θα προβληθεί τον επόμενο μήνα» συνεχίζει η Vanessa Friedman στους New York Times.
Καλή η ηλικία αλλά με μέτρο
Πράγματι, τον τελευταίο χρόνο υπήρξε μια μετακίνηση προς την εξύψωση της ηλικίας σε διάφορες Vogue του κόσμου, με το μοντέλο Carmen Dell'Orefice στο εξώφυλλο της Vogue της Τσεχοσλοβακίας, στα 91 της χρόνια και την καλλιτέχνιδα τατουάζ Apo Whang-Od στο εξώφυλλο της Vogue των Φιλιππίνων, στα 106 της χρόνια.
«Όμως, αυτό μοιάζει περισσότερο με κόλπο – "OMG! Κοιτάξτε, πώς αψηφά την ηλικία! Ή OMG! Τόσο μεγάλη!" – παρά μια πραγματική αποδοχή μιας πιο ώριμης δημογραφικής ομάδας. Δεν υπάρχουν, άλλωστε, μη διάσημα μοντέλα μεγαλύτερης ηλικίας που να εμφανίζονται τακτικά στα περιοδικά» εξηγεί η Vanessa Friedman.
Από την άλλη, είναι πιθανό το περιοδικό απλώς να απεικονίζει τις γυναίκες όπως αυτές θέλουν να φαίνονται. Σε αυτή την περίπτωση, απλά αποδίδεται δικαιοσύνη. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Vogue, πάντως, «το περιοδικό έχει τον τελικό έλεγχο των δημιουργικών λήψεων, της μόδας και των βίντεο που
εμφανίζονται σε οποιαδήποτε από τις πλατφόρμες της».
Δείτε φωτογράφησης
Τι; Δηλαδή, δεν υπάρχει ρετούς;
«Σίγουρα, οι εικόνες των μοντέλων σε κάθε ηλικία ρετουσάρονται, μερικές φορές σε γελοίο βαθμό. Είναι επίσης αλήθεια ότι, έχοντας δει τη Ναόμι Κάμπελ από κοντά, μπορώ να σας πω ότι δεν έχει ούτε μια γραμμή στο πρόσωπό της. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα πρώην σούπερ μοντέλα φαίνονται εξαιρετικά για την ηλικία τους» γράφει η Vanessa Friedman και συνεχίζει:\
«Αλλά το εξαιρετικό δεν είναι το ίδιο πράγμα με το απίστευτα τέλειο. Δεν γίνεται μια γυναίκα στα 50+ να μοιάζει με έφηβη ή έστω με 20άρα».
Πράγμα που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να μην σκεφτεί κανείς ότι εδώ χάθηκε μια ευκαιρία να αγκαλιάσουμε όλα τα χαρακτηριστικά της ανθρωπιάς μας, για να μην αναφέρουμε τη διαφάνεια σχετικά με τον διαχωρισμό σε τι προσποιούμαστε (ή όχι). Η διόρθωση μιας ρυτίδας εδώ, μερικής χαλάρωσης εκεί, μπορεί να φαίνεται σαν κάτι μικρό. Αλλά είναι μέρος αυτού που καταστρέφει την κοινή μας αίσθηση της αλήθειας.
Στα βίντεο που είναι ενσωματωμένα στο άρθρο, υπάρχει μια ελαφριά γραμμή συνοφρύωσης που σκιάζει το μέτωπο της Κρίστι Τέρλινγκτον. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι η ίδια δήλωσε πρόσφατα στο Marie Claire: «Οι γυναίκες που έχουν μείνει μακριά από την μετάλλαξη του εαυτού τους – αυτές είναι οι γυναίκες που πραγματικά θαυμάζω. Μου αρέσει να βλέπω ένα πραγματικό πρόσωπο».
Οι ανεπαίσθητες ρυτίδες των supermodel
Καθώς η Σίντι Κρόφορντ βγάζει μια selfie με τις παλιές της φίλες, έχει μικρές αλλά ορατές γραμμές γέλιου- το μέτωπό της κινείται και τα μάτια της ρυτιδιάζουν. Όλα αυτά είναι μέρος του να είσαι ζωντανός. Η αφαίρεση αυτών των εκφραστικών σημείων από τις φωτογραφίες, όταν εξακολουθούν να είναι εμφανή αλλού, σε άλλα σημεία του σώματος, κάνει την όλη φωτογράφιση να φαίνεται ψεύτικη.
Άλλωστε, αν κάποιος πρέπει να καταλάβει την πολυπλοκότητα της γυναικείας γήρανσης σε μια κοινωνία που έχει εμμονή με τη νεότητα, είναι οι γυναίκες που αντιπροσώπευαν το αποκορύφωμα αυτής της νεανικής ομορφιάς.
Η Λίντα Εβαντζελίστα έχει μιλήσει δημόσια για το τραύμα της με το CoolSculpting, το οποίο, όπως είπε, την άφησε παραμορφωμένη. Όταν βρέθηκε στο εξώφυλλο της βρετανικής Vogue τον Σεπτέμβριο του 2022, μίλησε ανοιχτά για το πώς η makeup artist, η Pat McGrath χρησιμοποίησε ταινία και τα εργαλεία της για να «δημιουργήσει φαντασιώσεις» και να σβήσει την πραγματικότητα.
Στην τωρινή εκτενή συνέντευξη της Vogue, η Εβαντζελίστα κατά κάποιον τρόπο παρακάμπτει το θέμα. «Θέλω ρυτίδες» είπε, «αλλά κάνω μπότοξ στο μέτωπό μου, οπότε είμαι υποκρίτρια. Θέλω όμως να γεράσω». Ωστόσο, το θέμα δεν εξετάζεται περαιτέρω.
Ποιος φταίει, τελικά;
Είναι ιδιαίτερα ειρωνικό, καθώς έρχεται αμέσως μετά τον θάνατο της Τζέιν Μπίρκιν και τους εορτασμούς της ζωής και του στυλ της, που χαρακτηρίζονταν από μια συναρπαστική αδιαφορία για την πίεση να παίξει με οποιουσδήποτε κανόνες και μια προθυμία να αγκαλιάσει τις δικές της ρυτίδες και τις ιστορίες που αφηγούνται.
Η Τέρλινγκτον ανέφερε την Μπίρκιν ως ένα από τα δικά της πρότυπα ομορφιάς. Αυτό θα έπρεπε να ήταν ένα σημάδι, αν κάποιος ενδιαφερόταν να το δει, για το πόσο ανυπόμονοι είμαστε για τέτοια αφιλτράριστα παραδείγματα.
«Ο κόσμος ασκεί προφανώς μεγάλη πίεση στις γυναίκες καθώς μεγαλώνουν» λέει η Κρόφορντ σε ένα βίντεο της Vogue. Αλλά, συνεχίζει «μπορούμε ακόμα να διασκεδάζουμε, μπορούμε ακόμα να είμαστε όμορφες, μπορούμε ακόμα να είμαστε ορατές».
«Ας είναι λοιπόν ορατές, με σημάδια και όλα τα άλλα. Κάποτε ήταν πρωτοπόροι ενός νέου είδους ομορφιάς. Ας ελπίσουμε ότι θα ξαναγίνουν» καταλήγει η Vanessa Friedman στους New York Times.
*Με στοιχεία από nytimes.com