Ελληνοτουρκικά μετά το δεκάμηνο μορατόριουμ: Δέσμευση για ηρεμία διαρκείας επί πολλούς μήνες.
Το δίχτυ ασφαλείας στο Αιγαίο και τα μηνύματα της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν.
Τη δέσμευσή τους για «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο και παράλληλα τη συναντίληψη για την ανάγκη σταδιακής μετάβασης προς ένα επόμενο στάδιο, όπου οι «δύσκολες» διμερείς διαφορές παραμερίσθηκαν (αλλά θα μπορούσαν να συζητηθούν, αργότερα, χωρίς την απειλή συνολικής κατάρρευσης των διακρατικών σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας), δείχνουν να πιστεύουν ειλικρινά ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ιδιαίτερα ο δεύτερος γνωστός κυμαινόμενος και απρόβλεπτος τα τελευταία χρόνια απέναντι στην Ελλάδα.
Οι δύο ηγέτες, τόσο στις δημόσιες τοποθετήσεις τους όσο και νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους, δεν μετακινήθηκαν από τις πάγιες θέσεις των χωρών τους, δίχως να διστάζουν ορισμένες μόνο, όπως συνέβη στην περίπτωση της μειονότητας, του Κυπριακού, και της υφαλοκρηπίδας και όχι θεμάτων- πακέτο για τη Χάγη.
Πόσο θα βαστήξουν «οι αγάπες με τους Τούρκους»; Μέχρι τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, τουλάχιστον, πιστεύει η Κυβέρνηση. Δεν φοβάται μεταστροφή του Ερντογάν, αν και δεν αποκήρυξε καμία από τις παλιές αξιώσεις του.
Ξένοι διπλωμάτες εκτιμούν ότι ο Ερντογάν είναι αποφασισμένος-υποχρεωμένος να κρατήσει την γραμμή φιλίας και συνεργασίας με την Ελλάδα ως πιστοποιητικό μιας άλλης του όψης, μιας καλής διάθεσης απέναντι στη Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με άλλη πρόβλεψη, πιο μετριοπαθή, θεωρείται βέβαιο ένα ακόμη εξαμήνο ηρεμίας στο Αιγαίο, καθώς προαναγγέλθηκαν οι δύο επόμενες συναντήσεις των δύο ηγετών, στην Αγκυρα κάποια στιγμή την άνοιξη (τέλη Απριλίου – αρχές Μαΐου) και στο περιθώριο της συνόδου κορυφής στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο. Προτού έλθει η ώρα για τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Αγκυρα, θα έχουν προηγηθεί επαφές σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, αλλά και του πολιτικού διαλόγου ανάμεσα στους υφυπουργούς Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακσαπάρ.
Η διαδικασία του πολιτικού διαλόγου, στον οποίο εντάσσεται ρητά πλέον και η αναζωογόνηση των διερευνητικών επαφών, είναι επί της ουσίας το «βαρόμετρο» περί το αν είναι πράγματι δυνατή η μετάβαση στην επόμενη φάση, δηλαδή τη συζήτηση των δύσκολων θεμάτων που αφορούν το Αιγαίο. Θέμα δύσκολο ακόμα, αβέβαιης εξέλιξης, «Όταν οι συνθήκες ωριμάσουν», ήταν η χαρακτηριστική φράση του πρωθυπουργού σχετικά με την περίοδο αυτή όπου θα πραγματοποιηθούν και οι επόμενες συναντήσεις μέσω των δύο ακόμη θεσμοθετημένων διαύλων επαφής, της θετικής ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) υπό την αιγίδα των υπουργείων Εθνικής Άμυνας.
Συμφωνήθηκαν δύο ακόμη συναντήσεις των Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, την άνοιξη και τον προσεχή Ιούλιο.
Η πλέον ενδεικτική των αποτελεσμάτων της χθεσινής συνάντησης αποστροφή ήταν εκείνη του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος σημείωσε ότι «Ελλάδα και Τουρκία οφείλουν να ζουν ειρηνικά, να διατυπώνουν τις διαφορές τους, που είναι γνωστές, να τις συζητούν με ειλικρίνεια και να αναζητούν συνέχεια λύσεις. Κι αν αυτές δεν γεφυρώνονται, πάντως να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις».
Ο κ. Ερντογάν ήταν ευθύς εξαρχής πολύ προσεκτικός στις φράσεις του, δίχως, βεβαίως, να υποχωρήσει από τις βασικές θέσεις του. «Ειλικρινής ευχή μας είναι να επιλύσουμε τα προβλήματά μας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», είπε ο κ. Ερντογάν. Ο πρόεδρος της Τουρκίας επισήμανε ότι «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα το οποίο δεν μπορεί να επιλυθεί» στα ελληνοτουρκικά, λέγοντας μάλιστα ότι «είναι φυσικό να υπάρχουν προβλήματα ανάμεσα σε δύο χώρες, πόσο μάλλον ανάμεσα σε αδέλφια». Σημειώνεται, τέλος, ότι μετά το πέρας της επίσκεψης του κ. Ερντογάν, ο κ. Μητσοτάκης επικοινώνησε με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη για να τον ενημερώσει για τα αποτελέσματα της συνάντησης.
Διατήρηση του θετικού κλίματος
Τον κομβικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν Ελλάδα και Τουρκία για την ενίσχυση της ευημερίας και για τη διαφύλαξη της ειρήνης και της σταθερότητας όχι μόνο στις δύο χώρες αλλά στην ευρύτερη περιοχή, υπογράμμισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, υποδεχόμενη στο Προεδρικό Μέγαρο τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε να σταθεί στην αισιόδοξη θεώρηση των πραγμάτων και στη θετική ατζέντα, τονίζοντας ότι θα είναι καλύτερο για το μέλλον και των δύο πλευρών να μιλήσουμε βλέποντας το γεμάτο μέρος του ποτηριού.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισήμανε ότι «τα τραγικά συμβάντα που αντιμετώπισαν φέτος οι χώρες μας έγιναν αφορμή για να αποδειχθεί για μια ακόμη φορά, ότι το αίσθημα αλληλεγγύης και η επίδειξη ανθρωπιάς, κάτω από δύσκολες συνθήκες, είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό, που ενώνει τους δύο λαούς».
Παράλληλα, η κ. Σακελλαροπούλου έσπευσε να υπογραμμίσει ότι «έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι υπάρχουν ζητήματα στα οποία έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις, είναι σημαντική η διατήρηση και εμπέδωση του εποικοδομητικού κλίματος» και πρόσθεσε ότι «η παρουσία σας, σήμερα στην Ελλάδα, μετά την πάροδο έξι ετών, πιστεύω ότι αντανακλά το θετικό αυτό πνεύμα». Ο κ. Ερντογάν εξέφρασε την πεποίθηση ότι η συνεδρίαση του 5ου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας θα αποτελέσει ευκαιρία να ξεκινήσει μια νέα εποχή στις σχέσεις Τουρκίας και Ελλάδας.