Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις για αξίες πάνω από τις αντικειμενικές τιμές της εφορίας-θέμα δύσκολο να ελεηθεί.
1.Η χθεσινή, απροσδόκητη γνωμοδότηση της ΕΚΤ για τη ρύθμιση της ελληνικής κυβέρνησης που αφορά τα ακίνητα.
Του Χρυσόστομου Τσούφη
Η κατάργηση της χρήσης μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων είναι πλέον νόμος του κράτους όμως η ΕΚΤ εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις και βγάζει αρκετές, κίτρινες πάντως, κάρτες στη γνωμοδότησή της για τη συγκεκριμένη ρύθμιση.
Η Φρανκφούρτη αναφέρει ρητά ότι:
Είναι δύσκολο να αξιολογήσει εάν το μέτρο που περιλαμβάνεται στην τροποποίηση του νομοσχεδίου είναι κατάλληλο για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων δημοσίου συμφέροντος ή εάν υπερβαίνει ό,τι είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτών των στόχων, ιδίως δεδομένης της αόριστης περιγραφής των στόχων αυτών στην αιτιολογική έκθεση και της απουσίας συγκεκριμένης αξιολόγησης των αναμενόμενων επιπτώσεων του μέτρου.
Στο νομοσχέδιο αναφέρεται ότι στόχος είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής, η εξυγίανση της αγοράς ακινήτων και ταυτόχρονα η ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος. Επιπλέον η ρύθμιση θα βοηθούσε τις αρχές να ξεσκεπάσουν υποθέσεις ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Για την ΕΚΤ όμως:
-Δεν αποδεικνύεται ότι η αγορά ακινήτων, ανεξάρτητα από την αξία τους , χρησιμοποιείται για φοροδιαφυγή ή ξέπλυμα βρώμικου χρήματος
-Δεν καθίσταται σαφές πώς το μέτρο βοηθά στην αποτροπή φαινομένων σκιώδους οικονομίας κι αποκάλυψης υποθέσεων φοροδιαφυγής.
-Δεν εξηγείται επαρκώς γιατί αν μια συναλλαγή σε μετρητά δεν μπορούν οι εποπτικές αρχές να διαπιστώσουν αν υποκρύπτεται ή όχι φοροδιαφυγή ακόμη κι αυξηθεί ο αριθμός των ελέγχων.
-Δεν αναφέρεται επίσης από την ελληνική πλευρά σε ποιο βαθμό θα μπορούσαν να υιοθετηθούν εναλλακτικά μέτρα.
Συνεχίζοντας την επιχειρηματολογία της η ΕΚΤ, αναφέρει ότι ορισμένα μικρού μεγέθους ακίνητα όπως αποθήκες και θέσεις στάθμευσης ή ακίνητα όπως αγροτεμάχια και αγροικίες έχουν πολύ χαμηλό τίμημα και να βρίσκονται – ιδιαίτερα η δεύτερη κατηγορία – σε περιοχές όπου οι πολίτες έχουν περιορισμένη πρόσβαση είτε σε τράπεζες είτε σε ψηφιακές υπηρεσίες πληρωμής. Το επεξηγηματικό σημείωμα της Ελληνικής κυβέρνησης δεν αντιμετωπίζει τον κοινωνικό αντίκτυπο ή τον κίνδυνο οικονομικού αποκλεισμού που θα μπορούσε να προκύψει από την απαγόρευση των μετρητών.
Επιπλέον η ΕΚΤ αναφέρεται και στο ενδεχόμενο – όπως πλειστάκις έχει δείξει η εμπειρία εντός ευρωζώνης – του να μην είναι προσωρινά εφικτή μια πληρωμή χωρίς μετρητά εξαιτίας τεχνικών βλαβών.
Σε ξεχωριστή παράγραφο της γνωμοδότησης αναφέρεται σειρά λόγων της σπουδαιότητας των μετρητών όπως η αμεσότητα και η εξασφάλιση της εχεμύθειας, η χρήση τους δεν έχει τον κίνδυνο επιβολής τέλους ούτε όρια όπως συμβαίνει με τις ψηφιακές συναλλαγές, συμβάλλουν στον περιορισμό των κυβερνοεγκλημάτων και στην συμπερίληψη όλων των κοινωνικών ομάδων στην οικονομική δραστηριότητα.
Σημειώνει δε ότι ηλικιωμένοι, ΑμΕΑ, μετανάστες και κοινωνικοοικονομικά ευάλωτοι ενδεχομένως να μην μπορούν να συνδιαλλαγούν παρά μόνο με μετρητά. Τα μετρητά επίσης δεν απαιτούν την επένδυση πόρων σε τεχνικές υποδομές.
Στο κείμενο της ΕΚΤ αποκαλύπτεται και η πρόθεση του ΥΠΟΙΚ να μειώσει το όριο δυνατότητας χρήσης μετρητών μεταξύ των επιχειρήσεων από τα 500€ στα 300€ με εφαρμογή από το 2024 όμως τελικά έκανε πίσω. Επιλέχθηκε η γενική αύξηση του προστίμου για συναλλαγές αξίας άνω των 500€ με μετρητά από 100€ στο διπλάσιο της συναλλαγής.
2. Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΌ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΣΤΙΣ 6.12.
«....Όμως, ξέρουμε καλά ότι η φοροδιαφυγή έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής Λερναία Ύδρα, ένα από τα πολλά κεφάλια της παραμένει και η χρήση μετρητών από άγνωστες πηγές. Γι' αυτό και με την ψήφιση του νομοσχεδίου απαγορεύεται πια οποιαδήποτε αγορά ακινήτου με ρευστό, χέρι χέρι, όπως λέγεται.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας)
Εξετάσαμε μαζί με το οικονομικό επιτελείο τα σχετικά στοιχεία. Δυστυχώς αυτή η πρακτική ακολουθείται σήμερα πλήρως ή μερικώς σε μία από τις τέσσερις αγοραπωλησίες που πραγματοποιούνται στη χώρα. Μιλάμε για εκατοντάδες εκατομμύρια, ενδεχομένως δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία διακινούνται σε τσάντες, σε βαλίτσες χωρίς να γνωρίζει κανείς την προέλευσή τους.
Από εδώ και στο εξής το τίμημα θα καταβάλλεται αποκλειστικά μέσω τραπέζης. Κι αν κάποιοι επιμένουν σε βαλίτσες με ύποπτα χαρτονομίσματα, ας ξέρουν ένα: Θα θεωρείται άκυρο όποιο συμβόλαιο καταγράφει προκαταβολή ή εξόφληση με μετρητά και οι παραβάτες θα τιμωρούνται με πρόστιμο ίσο με το 10% του ποσού το οποίο θα έχει καταβληθεί, αλλά βέβαια για μία συναλλαγή η οποία δεν θα ισχύσει ποτέ.»
3.Ακίνητα: Τέλος οι αγοραπωλησίες με μετρητά - Το 2022 έγιναν 338.511 μεταβιβάσεις
Από τις 338.511 μεταβιβάσεις ακινήτων που έγιναν το 2022, οι 42.613 εξοφλήθηκαν αποκλειστικά με μετρητά, ενώ σε 41.741 περιπτώσεις το τίμημα εξοφλήθηκε εν μέρει σε μετρητά.
Υποχρεωτικότητα πληρωμής μόνο με τραπεζικά μέσα εισάγει στην αγοραπωλησία ακινήτων το φορολογικό νομοσχέδιο. Στην επιτροπή Οικονομικών της Βουλής παρουσιάστηκαν στοιχεία που δείχνουν ότι ένα σημαντικό ποσοστό αγοραπωλησίας ακινήτων έγιναν το 2022 είτε μόνο με μετρητά είτε με τραπεζικά μέσα και μετρητά.
Ειδικότερα, το 2022 έγιναν 338.511 μεταβιβάσεις ακινήτων, εκ των οποίων οι 42.613 εξοφλήθηκαν αποκλειστικά με μετρητά, ενώ σε 41.741 περιπτώσεις το τίμημα εξοφλήθηκε εν μέρει σε μετρητά.
Με τις προωθούμενες διατάξεις καταργείται η χρήση μετρητών ως τρόπος εξόφλησης του τιμήματος κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικών πράξεων και καθίσταται υποχρεωτική η χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής για την εξόφληση του τιμήματος, για την οποία η φορολογική διοίκηση ενημερώνεται από τον συμβολαιογράφο που συντάσσει την πράξη μεταβίβασης μέσω της εφαρμογής «myPROPERTY».