Ο Άγιος Βασίλης ή ο Santa Clauss, o Άγιος Νικόλας πάντα ( άγιος στα χιόνια και όχι στη θάλασσα μόνον )αποτελεί μία διεθνή εμπορική-«λαογραφική» μορφή, με στόχευση τα παιδιά και την επινόηση των Εορτών του Χειμώνα , κυρίως την Πρωτοχρονιά, και ουδέποτε του Πάσχα. Ο νέος, κατασκευασμένος μόλις τους δύο τελευταίους αιώνες Άγιος Βασίλης, δυτικός και παχύσαρκος, παιχνιδιάρης και δωροδότης, καθολικός και όχι Ορθόδοξος. Καθόλου εγγράμματος και φιλοσοφημένος.
Γίνεται σταδιακά κυρίαρχο πρόσωπο του εορτασμού της Πρωτοχρονιάς και των Χριστουγέννων, ενώ η παρουσία του με κόκκινη στολή, λευκή γενειάδα, γυαλιά και σάκο με δώρα γίνεται στερεότυπη, ψευδής και ανιστόρητη, ωστόσο -μέσα από ένα πανίσχυρο εμπορικό μηχανισμό προβολής και κατανάλωσης- επιβάλλεται πάνω στον γνήσιο, υψηλού κύρους προσωπικότητα και αυθεντία της Χριστιανικής Θρησκείας από την Καισάρεια,...
Πάνω σε έλκηθρο που το σέρνουν ελάφια, φέρνει την αγάπη στον κόσμο, δίνοντας χαρά στα παιδιά που τον περιμένουν με ανυπομονησία.
Η σημερινή μορφή του έγινε δημοφιλής με το ποίημα «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) που δημοσιεύτηκε το 1823.
Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper's Weekly» το 1863. Συμμετοχή στη δημοφιλία είχε και το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902.
Η White Rock Beverages ήταν μια εταιρία αναψυκτικών που τον χρησιμοποίησε το 1915 για να πουλήσει μεταλλικό νερό, και το 1923 τζίντζερ-έιλ.
Το 1931 η εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Άι-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας στα χρώματα βεβαίως εκείνης. Υπεύθυνος για το σχεδιασμό του Άι Βασίλη με τη συγκεκριμένη μορφή ήταν ο Αμερικάνος σχεδιαστής Haddon Sundblom. Η χρήση του σε διαφημίσεις της Coca-Cola παγίωσε την εμφάνισή του με τα κόκκινα ρούχα.
Ο Μέγας Βασίλειος
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς το αντίστοιχο πρόσωπο είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας.
Ο Μέγας Βασίλειος (Καισάρεια Καππαδοκίας 330 – Καισάρεια Καππαδοκίας 1 Ιανουαρίου 379), γνωστός και ως Βασίλειος Καισαρείας ή απλώς Άγιος Βασίλειος, ήταν Καππαδόκης, επίσκοπος της Καισάρειας στην Καππαδοκία της χερσονήσου της Μικράς Ασίας, και Εκκλησιαστικός Πατέρας.
Υποστήριξε το Σύμβολο της Πίστεως και αντιτάχθηκε στις αιρέσεις των πρωτοχριστιανικών χρόνων, μεταξύ των οποίων και του Αρειανισμού. Είναι ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που θεωρούνται προστάτες της παιδείας, μαζί με τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Ο Άγιος Νικόλας
Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του.
Άλλα ονόματα
1. Ο «πατέρας των Χριστουγέννων» των Άγγλων
2. Ο «Περ Νοέλ» των Γάλλων
3. Ο «Σίντερ-Κλάας» των Ολλανδών
4. Ο «Βάιναχτσμαν» των Γερμανών
5. Ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ» (= ο Καλός γερο-πατέρας) των Κινέζων
6. Ο «Χοτέισο» των Ιαπώνων
7. Ο αγαθός γίγαντας Γκαργκάν στην παράδοση των Κελτών
8. Η Μπεφάνα στην Ιταλία
9. Η γριά Μπαμπούσκα στη ρωσική παράδοση, που καταδικάστηκε να τριγυρνάει την ημέρα των Θεοφανίων και να μοιράζει δώρα στα παιδιά, επειδή έδωσε λάθος κατευθύνσεις για το δρόμο προς τη Βηθλεέμ.
2.Ένας άγιος για όλες τις ηλικίες – Τι ζητούν μικροί και μεγάλοι από τον Αϊ-Βασίλη
Πάνω από 100.000 τα γράμματα με παραλήπτη τον Αϊ-Βασίλη έφτασαν εφέτος στα ΕΛΤΑ – Κυριαρχούν φέτος το θέμα του πολέμου και τα αιτήματα για ειρήνη.
Στην αυγή μιας νέας (αχαρτογράφητης) ψηφιακής περιόδου, με τις παραδοσιακές αξίες μας να περνούν τη «βάσανο» της... επαναξιολόγησης, το ρεπορτάζ του «Βήματος» στέκεται σε μια «σταθερή» αξία, έναν θρύλο ραμμένο πάνω στις πιο βαθιές μας επιθυμίες, ενσωματωμένο στις πιο προσωπικές μας σκέψεις: Ο Αγιος Βασίλης είναι «πολύ σκληρός για να πεθάνει» και εξακολουθεί να παίρνει κάθε χρόνο χιλιάδες γράμματα από μικρούς και μεγάλους που του ζητούν βοήθεια και προστασία. Μη λησμονούμε άλλωστε ότι μεγάλη έρευνα που έγινε πέρυσι στις ΗΠΑ φανέρωσε πως ένα 20% του πληθυσμού (μικροί και μεγάλοι) διατηρεί βαθιά πίστη στον Αγιο Βασίλη.
Στην Ελλάδα, τα γράμματα στον Αγιο Βασίλη αποτελούν τον δικό μας «μαγικό καθρέφτη», την εικόνα της δικής μας κοινωνίας. Και αυτή η εικόνα κάθε χρόνο αλλάζει. Φέτος, στα γράμματα που έφτασαν κατά χιλιάδες στα Ελληνικά Ταχυδρομεία με παραλήπτη τον Αγιο Βασίλη κυριαρχούν το θέμα του πολέμου και τα αιτήματα για ειρήνη. Το πιο συγκλονιστικό όμως είναι τα δεκάδες γράμματα των παιδιών που ζητούν... τους γονείς τους περισσότερο. Οικογένειες σκορπισμένες, γονείς που δουλεύουν πολλές ώρες, κρούσματα σχολικού εκφοβισμού που έχουν αυξηθεί. Αυτά δείχνει το ταξίδι στην παιδική ψυχή που τελειώνει κάτω από την πένα του κάθε μικρού συντάκτη, ενώ γράμματα στέλνουν και ενήλικοι. Τι ζητούν; Θαλπωρή, συντροφικότητα, βοήθεια στις σπουδές, αγάπη...
Η εικόνα και τα γράμματα
Η συζήτηση όμως αφορά κυρίως τα παιδιά. Τα παιδιά, που σήμερα συχνά είναι πιο ενημερωμένα από τους μεγάλους. Τι εικόνα έχουν για εκείνο τον ασπρογένη γέροντα που έχει μεγαλώσει τόσες γενιές; Υπάρχει ακόμη; Και, κυρίως, παίρνει γράμματα;
Η βόλτα στα Ελληνικά Ταχυδρομεία δίνει εύκολα την απάντηση: «Ναι». Κάθε χρόνο, οι υπάλληλοί τους δέχονται όλο και περισσότερα γράμματα τόσο από μικρούς όσο και από μεγάλους. «Τα γράμματα αποτυπώνουν τα προβλήματα και τους προβληματισμούς της χρονιάς» εξηγεί στο «Βήμα» ο κ. Λάζαρος Λαζαρίδης, διευθυντής Επικοινωνίας των ΕΛΤΑ. «Τα παιδιά δεν ζητούν μόνο παιχνίδια, ζητούν κυρίως αγάπη» συνεχίζει.
«Το σπίτι μας είναι απέναντι από την εκκλησία της Παναγιάς. Μπλε χρώμα, πρώτος όροφος» γράφει ένας πιτσιρικάς στον Αγιο Βασίλη, στο γράμμα που διαβάζουμε, αγχωμένος μήπως δεν βρει το σωστό διαμέρισμα.
Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, τα παιδιά ζητούσαν από τον Αγιο μια δουλειά για τον μπαμπά ή τη μαμά για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. «Εγώ δεν θέλω να μου φέρεις κάποιο δώρο. Μόνο, αν μπορείς, να βοηθήσεις τον μπαμπά μου να βρει μια καινούργια δουλειά...». Τα χρόνια της πανδημίας τα παιδάκια ζητούσαν υγεία, για τη μαμά, τον μπαμπά, τον παππού, τη γιαγιά. Πριν από δύο χρόνια, τέτοιες μέρες, κάποια παιδιά είχαν δικούς τους ανθρώπους μέσα στα νοσοκομεία και ζητούσαν από τον Αγιο να τους κάνει καλά. Ζητούσαν όμως, όπως λέει ο κ. Λαζαρίδης, να ανοίξουν και τα σχολεία, να ξαναδούν τους φίλους τους, να παίξουν.