Αυξημένο κόστος παραγωγής, ελληνοποιήσεις προϊόντων αμφιβόλου προελεύσεως και μείωση του πληθυσμού των μελισσών εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων. Αυτά είναι κάποια από τα πλέον νευραλγικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι περίπου 25 χιλιάδες οικογένειες οι οποίες ασχολούνται με τη μελισσοκομία στη χώρα.
Την περασμένη χρονιά η παραγωγή του μελιού ήταν μειωμένη κατά περίπου 60%, γεγονός που εν πολλοίς οφείλεται στις καιρικές συνθήκες. Οι οικονομικές δυσκολίες των μελισσοκόμων που αναγκάζονται να πουλάνε την παραγωγή τους σε ιδιαιτέρως χαμηλές τιμές, είναι δυσθεώρητες. Κι όμως, το μέλι εξακολουθεί να θεωρείται είδος πολυτελείας.
«Κοινή συνιστώσα με τα αιτήματα των αγροτών»
Σύμφωνα με όσα δήλωσε στην «Κ» ο Τάσος Ποντίκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος, «υπάρχει μια κοινή συνιστώσα» των αιτημάτων των μελισσοκόμων με αυτά των αγροτών, όπως το «αυξημένο κόστος παραγωγής». Οι μελισσοκόμοι αποτελούν μικρό κομμάτι του πρωτογενούς τομέα, εντούτοις σύμφωνα με στοιχεία από το Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο –υποχρεούνται να εγγραφούν όσοι έχουν τουλάχιστον πέντε μελίσσια– τα οποία επικαλέστηκε ο κ. Ποντίκης, υπάρχουν εγγεγραμμένες περίπου 25 χιλιάδες οικογένειες μελισσοκόμων. Υπολογίζεται πως το σύνολο των κυψελών στη χώρα ανέρχεται σε περίπου 2.200.000.
Μεγάλο ζήτημα σύμφωνα με τον ίδιο τίθεται με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου, καθώς «η μελισσοκομία είναι νομαδικό επάγγελμα. Μεταφέρουμε τα μελίσσια σε μεγάλες αποστάσεις, συνήθως μακριά από τα σπίτια μας. Επομένως ξοδεύουμε πολλά χρήματα σε καύσιμα».
Οι περσινές καιρικές συνθήκες μας ανάγκασαν να τροφοδοτήσουμε οι ίδιοι τα μελισσοσμήνη, προκειμένου να μη λιμοκτονήσουν και τα χάσουμε.
Δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη, η παραγωγή την περσινή χρονιά ήταν μειωμένη κατά 60%, γεγονός που κατά κύριο λόγο οφείλεται στα καιρικά φαινόμενα: «Πέρσι είχαμε ένα διάστημα μεγάλων βροχοπτώσεων που διήρκεσαν στο σύνολο σχεδόν της χώρας σε περιοχές όπου παράγεται μέλι από το Πάσχα έως τον Ιούλιο. Αυτές οι συνεχείς βροχές δεν επέτρεψαν στις μέλισσες να βγουν να συλλέξουν νέκταρ. Επειτα ήρθε μια μεγάλη περίοδος καύσωνα, που επηρέασε τη μελιτοέκκριση του πεύκου, που αντιπροσωπεύει το 60%-65% της παραγωγής στη χώρα μας».
Αυτό ήταν κάτι που αύξησε ακόμη περαιτέρω το κόστος παραγωγής, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις οι μελισσοκόμοι αναγκάζονται σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη, να τροφοδοτήσουν οι ίδιοι τα μελισσοσμήνη, «προκειμένου να μη λιμοκτονήσουν και τα χάσουμε
«Η τιμή εμπορίας έχει πέσει κάτω από το κόστος παραγωγής»
Ακόμη ένα σημαντικό ζήτημα, σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη, αφορά τις ελληνοποιήσεις, καθώς σύμφωνα με τον ίδιο, εισάγονται στη χώρα μας «μεγάλες ποσότητες γλυκαντικών ουσιών ή και μελιού, που μετέπειτα αναμειγνύονται με μικρές ποσότητες ελληνικού μελιού, παίρνουν τα χαρακτηριστικά του και μετά πωλούνται ως ελληνικό μέλι στην ελληνική αγορά». Αυτά τα προϊόντα, σε αρκετές περιπτώσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, επανεξάγονται. Πρόκειται για ένα γεγονός που σύμφωνα με τον ίδιο ενέχει κίνδυνο και για τη δημόσια υγεία, καθώς «εφόσον δεν ελέγχεται αν αυτό το μέλι είναι ελληνικό, προφανώς δεν ελέγχεται και ως προς την ποιότητά του».
Οι ελληνοποιήσεις αποτελούν, σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη, έναν επιπλέον λόγο που η τιμή εμπορίας του μελιού «έχει πέσει κάτω από το κόστος παραγωγής, το οποίο κυμαίνεται από 4,5 ευρώ έως 4,7 ευρώ το κιλό». Η μεσοσταθμική τιμή πώλησης από τους παραγωγούς στους εμπόρους κυμαίνεται, σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη, από 3,8 ευρώ έως 4,5 ευρώ το κιλό, αλλά στα ράφια «μπορείς να βρεις μέλια να πωλούνται 12-15 ευρώ το κιλό». Σύμφωνα όμως με τον κ. Ποντίκη, εμφανίζονται στην αγορά κι άλλα μέλια που μπορείς να τα αγοράσεις «ακόμη και με 5-8 ευρώ το κιλό. Δεν μπορεί να πωλείται ελληνικό μέλι σε αυτές τις τιμές».
«Δεν θα υπάρxει ζωή όπως την ξέρουμε»
Δυσεπίλυτο πρόβλημα για τους μελισσοκόμους αποτελεί κι η χρήση φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούν οι αγρότες, τα οποία εμπεριέχουν μελισσοτοξικές ουσίες. Μολονότι η νομοθεσία προβλέπει ότι ο ψεκασμός πρέπει να γίνεται σε ώρες που δεν πετάει η μέλισσα, δηλαδή πολύ νωρίς το πρωί, ή αργά το βράδυ, είναι αρκετοί αυτοί που σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη δεν συμμορφώνονται: «Σε μια ημέρα μπορεί να χάσουμε ολόκληρο το κοπάδι μας, δηλαδή ολόκληρη την περιουσία μας. Εχει υπάρξει πολύ μεγάλη μείωση του πληθυσμού των μελισσών. Αρκετοί συνάδελφοι έχουν χάσει τα μελίσσια τους, ενώ περιορίζεται σημαντικά το εύρος των ανθοφοριών όπου μπορούμε να μεταφέρουμε τα μελίσσια μας». Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, «συμβαίνει να χρησιμοποιούνται ακόμη και φυτοφάρμακα που είναι απαγορευμένα».
Τον Ιανουάριο του 2023 δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η «Νέα Συμφωνία για τους Επικονιαστές», που μεταξύ άλλων προβλέπει την ύπαρξη ενός «ισχυρού συστήματος παρακολούθησης των επικονιαστών», προκειμένου να αποτυπωθεί το μέγεθος της μείωσης αυτών των πληθυσμών. Πάντως, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο πληθυσμός περίπου ενός στα τρία είδη μελισσών και πεταλούδων μειώνεται, ενώ ένα στα δέκα είδη απειλείται με εξαφάνιση, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό αποδίδεται στη χρήση φυτοφαρμάκων.
Ο πληθυσμός περίπου ενός στα τρία είδη μελισσών και πεταλούδων μειώνεται, ενώ ένα στα δέκα είδη απειλείται με εξαφάνιση, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό αποδίδεται στη χρήση φυτοφαρμάκων
Πρόκειται για κάτι καταστροφικό, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «για ορισμένες καλλιέργειες, η συνεισφορά των επικονιαστών μπορεί να ανέρχεται στο ήμισυ της αγοραίας αξίας της παραγωγής». Η «δραματική μείωση» του πληθυσμού των επικονιαστών που επικονιάζουν περίπου το 80% των καλλιεργούμενων και άγριων ανθοφόρων φυτικών ειδών, θέτει σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε κίνδυνο τη λειτουργία του οικοσυστήματος και κατά συνέπεια «τις οικονομικές δραστηριότητες και την ευημερία του ανθρώπου, που εξαρτώνται από αυτήν».
Σύμφωνα με τον κ. Ποντίκη, «αν η μέλισσα ζήσει μόνη της στη φύση, δεν θα αντέξει για περισσότερο από δύο χρόνια με τις συνθήκες που επικρατούν. Εμείς συντελούμε στην προστασία της μέλισσας, η οποία αν εξαφανιστεί, δεν θα μπορεί να υπάρχει ζωή στη μορφή που τη γνωρίζουμε».