Μια καινούργια, δύσκολη μάχη για την καταπολέμηση της ακρίβειας ξεκίνησε η κυβέρνηση από την 1η Μαρτίου, την ώρα που η Ελλάδα από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι Ιανουάριο εφέτος παίρνει το χρυσό ή το ασημένιο μετάλλιο – ανάλογα με τον μήνα – στον πληθωρισμό των τροφίμων σε επίπεδο ευρωζώνης.
Και, ναι, μπορεί οι τιμές στο βρεφικό γάλα να μειώθηκαν στο ράφι από περίπου 5% έως και λίγο πάνω από 28% λόγω της επιβολής πλαφόν 7% στο μεικτό κέρδος των εταιρειών, αλλά η λερναία ύδρα της ακρίβειας έχει πολλά κεφάλια. Κόβεις το ένα, ξεπετάγονται δύο.
Ενώ λοιπόν η μέση μείωση τιμής τιμοκαταλόγου σε 7 κατηγορίες προϊόντων (βρεφικές και παιδικές πάνες, σαμπουάν – αφρόλουτρα και conditioner, απορρυπαντικά πιάτων, καθαριστικά παντός είδους, απορρυπαντικά ρούχων, οδοντόκρεμες, σαπούνια) κυμαίνεται από 12,7% έως 18,1%, αυτόν τον μήνα έρχονται μεσοσταθμικές αυξήσεις της τάξεως του 8% σε πολλά προϊόντα, όπως κακάο, σοκολατοειδή, θαλασσινά, χυμός πορτοκάλι, σνακ, ελαιόλαδο, καφές, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, του «El Nino» και των Χούθι, με τους προμηθευτές να επιλέγουν να βγούνε εκτός προσφορών και προωθητικών ενεργειών για το επόμενο τρίμηνο.
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή των θαλασσινών εν όψει και της Σαρακοστής. Τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα εισάγονται από χώρες της Ασίας. Δεδομένης όμως της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα, το μεταφορικό κόστος έχει εκτιναχθεί και ήδη μέρος του έχει περάσει στις τιμές χονδρικής που σημειώνουν άνοδο κατά μέσο όρο 10%.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, από τότε που ξέσπασε η κρίση με τους Χούθι, σχεδόν τριπλασιάστηκε το κόστος μεταφοράς ενός container από την Ασία στον Πειραιά, από τα 2.000 στα 6.000-7.000 ευρώ.
Μεγάλη ζήτηση για τα σαρακοστιανά
Η ζήτηση για θαλασσινά είναι μεγάλη την περίοδο της Σαρακοστής, με την επιβάρυνση των καταναλωτών να θεωρείται δεδομένη. Τον Ιανουάριο εφέτος τα παρασκευάσματα με βάση τα ψάρια και θαλασσινά (π.χ. κονσέρβες σαρδέλας και τόνου) ήταν ακριβότερα κατά 11,3% σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
Αυτή τη στιγμή τα κατεψυγμένα καλαμαράκια (καθαρισμένα) κοστίζουν στα ψυγεία των σουπερμάρκετ από 9,95 έως 16,64 ευρώ το κιλό. Τα κατεψυγμένα χταπόδια, ανάλογα με το μέγεθος, πωλούνται από 16,40 έως 35,26 ευρώ το κιλό, ενώ οι γαρίδες, επίσης ανάλογα με το μέγεθος και την επεξεργασία, από 8,35 έως 38,16 ευρώ το κιλό. Τα μύδια (ψίχα εισαγωγής) από 5,11 έως 8,52 ευρώ ανά κιλό.
Την ίδια στιγμή, η τιμή του κακάο έχει φτάσει σε υψηλό όλων των εποχών καθώς οι μεγάλοι παραγωγοί, ήτοι η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα, συνεχίζουν να παλεύουν με τον καύσωνα και την ξηρασία που προκαλεί το φαινόμενο «El Nino».
Η τρομακτική άνοδος της τιμής του κακάο συμπαρασύρει προς τα πάνω την τιμή ραφιού σε δεκάδες προϊόντα, από τα σοκολατοειδή μέχρι τα δημητριακά πρωινού, τα γλυκά και τα σνακ. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η τιμή στις σοκολάτες και στα προϊόντα σοκολάτας ήταν υψηλότερη κατά 8,9% τον Ιανουάριο σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023.
Η Hershey και η Mondelez International, η ιδιοκτήτρια της Cadbury, μετέφεραν αυτά τα κόστη στους καταναλωτές πέρυσι. Τα ετήσια κέρδη της Hershey μειώθηκαν κατά 11,5% κατά το δ' τρίμηνο. Η εταιρεία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα περικόψει το 5% του εργατικού δυναμικού της. Η Barry Callebaut, η μεγαλύτερη εταιρεία σοκολάτας στον κόσμο, δήλωσε ότι θα απολύσει 2.500 άτομα, το 18% του εργατικού δυναμικού της.
«Χρυσάφι» για το ελαιόλαδο
Η ευρωπαϊκή αγορά του ελαιολάδου εξακολουθεί να κινείται σε αχαρτογράφητα νερά, με τους αναλυτές να μην μπορούν ακόμα να προσδιορίσουν πότε θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, τον Ιανουάριο του 2024 όλες οι χώρες της ΕΕ ανέφεραν αύξηση του ετήσιου πληθωρισμού του ελαιολάδου, με την Ελλάδα να καταγράφει τη δεύτερη υψηλότερη άνοδο (+67% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2023) μετά την Πορτογαλία (+69%).
Με την ολοκλήρωση της συγκομιδής στην Ελλάδα η εφετινή σοδειά ελαιολάδου καταγράφει ρεκόρ πτώσης (δεν θα ξεπεράσει τους 155.000 τόνους), ενώ υποτονικό παραμένει το κλίμα για κλείσιμο νέων συμφωνιών, καθώς όλοι τηρούν στάση αναμονής, με τους παραγωγούς να περιμένουν περαιτέρω άνοδο των τιμών.
Οταν η ζάχαρη γίνεται πικρή
Εν τω μεταξύ, η παραγωγή ζάχαρης στην Ινδία, τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο, προβλέπεται να μειωθεί κατά 10% την περίοδο εμπορίας 2023-2024 που λήγει τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την Indian Sugar Mills Association. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκτεταμένους περιορισμούς στις εξαγωγές της Ινδίας, αυξάνοντας τις παγκόσμιες τιμές. Οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης στη ζάχαρη έφτασαν σε υψηλό 12 ετών το φθινόπωρο και επί του παρόντος βρίσκονται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από το 2016. Αυτό συμβαίνει καθώς τα παγκόσμια αποθέματα έχουν υποχωρήσει τα τελευταία δύο χρόνια και βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2011.
Ακριβότερος και ο καφές
Κακά είναι τα μαντάτα και για τον καφέ. Η ετήσια αύξηση των τιμών στην Ελλάδα τον Ιανουάριο εφέτος ήταν τριπλάσια έναντι του μέσου όρου της ευρωζώνης (+4,4% στη χώρα μας, +1,1% στη ζώνη του ευρώ).
Μάλιστα θυγατρική πολυεθνικής που δραστηριοποιείται στην αγορά του καφέ προχωρά σε ανατιμήσεις τον επόμενο μήνα από 1% έως 6,5% σε επιλεγμένους κωδικούς λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης της τιμής της πρώτης ύλης.
Ας σημειωθεί ότι οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για τον καφέ Robusta έφτασαν σε επίπεδο-ρεκόρ στα τέλη Ιανουαρίου και συνεχίζουν να κυμαίνονται ακριβώς κάτω από αυτό το μέγιστο, σύμφωνα με την Gro's Commodities Tracker.
Κομμένο το πορτοκάλι
Ως το «νέο ελαιόλαδο» χαρακτηρίζεται πλέον ο χυμός πορτοκάλι, που αποτελεί την πρώτη ύλη για τη βιομηχανία στην παραγωγή χυμών και αναψυκτικών, απασχολώντας όλο και εντονότερα τις επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κατεψυγμένου συμπυκνωμένου χυμού πορτοκαλιού (FCOJ) κατέγραψαν υψηλό ρεκόρ στα τέλη του 2023 και παραμένουν ακριβώς κάτω από αυτό το μέγιστο, με τα αποθέματα πιο χαμηλά από ποτέ.
Η παραγωγή στις ΗΠΑ – ο Νο 2 παραγωγός μετά τη Βραζιλία – έχει πληγεί από τις ασθένειες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τη μείωση του αριθμού των καλλιεργητών πορτοκαλιών στη Φλώριδα.