Για ένα ακόμη καλοκαίρι βρισκόμαστε στο ίδιο έργο θεατές, καθώς οι εξαγγελίες περί ενίσχυσης του ΕΚΑΒ υλοποιούνται αργά και αναντίστοιχα με όσα επιτάσσουν οι ανάγκες του Κέντρου περί άμεσης βοήθειάς του. Ηδη δρομολογούνται οι αναγκαίες μετακινήσεις προσωπικού από τα αστικά κέντρα προς τα τουριστικά θέρετρα ώστε να καλύψουν όπως-όπως τα κενά στην έναρξη μίας ακόμη απαιτητικής περιόδου. Στο τιμόνι των ασθενοφόρων των Κέντρων Υγείας δε θα βρεθούν και εφέτος μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι των ελλείψεων, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι από το περασμένο καλοκαίρι έως και σήμερα έχουν ανακοινωθεί προκηρύξεις για 781 συνολικά μόνιμους διασώστες, προσλήψεις που θα ολοκληρωθούν ως το 2026. Επρόκειτο άλλωστε για κυβερνητική δέσμευση, η οποία είχε διατυπωθεί πέρυσι τέτοια εποχή, έπειτα από μία σειρά τραγικών γεγονότων με ασθενείς να ταλαιπωρούνται ή ακόμη και να χάνουν τη ζωή τους περιμένοντας το ασθενοφόρο.
Για την ιστορία, χρονιά-σταθμός αποτελεί το 2016, όταν ολοκληρώθηκαν οι τελευταίες προσλήψεις σε αντίστοιχες θέσεις. Εκτοτε το Εθνικό Κέντρο ενισχύθηκε μόνον με επικουρικό προσωπικό (περίπου 750 άτομα), που ομολογουμένως έδωσαν μια ισχυρή λειτουργική ανάσα εν μέσω πανδημίας.
Καλύπτουν τα κενά με «δανεικό» προσωπικό
Κάνοντας ωστόσο τις μαθηματικές πράξεις, διαπιστώνει κανείς πως οι πολυαναμενόμενες προκηρύξεις που πλέον «τρέχουν» δεν αναμένεται να ανατάξουν σημαντικά την επιχειρησιακή δυναμικότητα του Κέντρου. Και αυτό διότι στην πράξη οι προσλήψεις αυτές – που αναμένεται να ολοκληρωθούν τα δύο επόμενα έτη – είναι σχεδόν ισάριθμες με το επικουρικό προσωπικό που ήδη απασχολείται και αναμένεται να μονιμοποιηθεί.
Ενας ακόμη σημαντικός αστερίσκος, δε, που πρέπει να συνυπολογιστεί είναι πως στο μεσοδιάστημα εκκενώθηκαν περισσότερες από 550 θέσεις – κυρίως λόγω συνταξιοδότησης. Τα δεδομένα συνεπώς αυτά εξηγούν την επίμονη τοποθέτηση της διοίκησης του ΕΚΑΒ, η οποία αφενός ζητεί τη μονιμοποίηση του (απαραίτητου) επικουρικού προσωπικού και αφετέρου επαναλαμβάνει την ανάγκη πρόσληψης ακόμη 800 ατόμων.
Καθώς, όμως, το αίτημα αυτό δεν έχει ικανοποιηθεί ενεργοποιείται αναγκαστικά (για ένα ακόμη καλοκαίρι) το «plan B» που θέλει την ενίσχυση των τουριστικών προορισμών, όπου οι ανάγκες για διακομιδές αυξάνονται κατακόρυφα, με «δανεικό» προσωπικό.
Ανεπαρκής κάλυψη σε τουριστικές περιοχές
Κοιτώντας κανείς τον χάρτη της επικράτειας, μπορεί να εντοπίσει τουλάχιστον 50 περιοχές που εξυπηρετούνται με μόνον ένα ασθενοφόρο. Ακόμη όμως πιο προβληματικό είναι το γεγονός πως στην ίδια λίστα συμπεριλαμβάνονται δημοφιλή νησιά, που κάθε χρόνο τέτοια εποχή σπάνε ρεκόρ αφίξεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως όλο το 24ωρο υπάρχει μόνο ένα διαθέσιμο ασθενοφόρο σε Σαντορίνη, Μύκονο, Τήνο, Σύρο, Πάρο, Νάξο και Κω αλλά και σε τουριστικούς πόλους της ηπειρωτικής χώρας, όπως για παράδειγμα είναι η Κάρυστος, η Πύλος, η Ιστιαία και ο Πύργος. Θέμα τύχης είναι όμως στην πραγματικότητα να βρουν διαθέσιμο ασθενοφόρο και οι κάτοικοι και οι επισκέπτες μεγαλύτερων νησιών, όπως είναι η Χίος, η Σάμος, η Κεφαλλονιά και η Ζάκυνθος. Εκεί επιχειρούν δύο ασθενοφόρα, τα οποία όμως δεν επαρκούν.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το ΕΚΑΒ ήδη από τις αρχές του περασμένου μήνα καλεί όσους διασώστες επιθυμούν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για εθελοντική μετακίνηση σε σταθμούς του Κέντρου όπου αναμένονται αυξημένες υπηρεσιακές ανάγκες. Στις ίδιες εκκλήσεις τα περασμένα έτη παραδοσιακά ανταποκρίνονταν περί τους 500-600 διασώστες.
Εφέτος και εφόσον η αποδοχή είναι αντίστοιχη των περασμένων ετών, το πλάνο θέλει την ενεργοποίηση ενός δεύτερο ασθενοφόρου. Ακόμη όμως και έτσι, η 24ωρη λειτουργιά του δεύτερου οχήματος είναι αμφίβολη. Στην πραγματικότητα ο στόχος είναι το εφεδρικό όχημα να είναι διαθέσιμο για διακομιδές από τις 11 το πρωί έως και τις 7 το απόγευμα, καθώς το προσωπικό και πάλι δεν θα επαρκεί για την κάλυψη όλων των βαρδιών.
Στη Χαλκιδική, για παράδειγμα, το ίδιο σχέδιο θέλει τον τριπλασιασμό της δυναμικότητας του ΕΚΑΒ: Να υπάρχουν δηλαδή διαθέσιμα 15 ασθενοφόρα (τώρα επιχειρούν πέντε και πέρυσι το καλοκαίρι δέκα) αλλά και να βρίσκονται σε ετοιμότητα 4 μηχανές (πέρυσι το καλοκαίρι υπήρχε μόνον μία).
Μοτοσικλέτες ταχείας πρόσβασης με διασώστες
Επιπρόσθετα και σύμφωνα με τον ίδιο σχεδιασμό μοτοσκλέτες ταχείας πρόσβασης μαζί με έμπειρο προσωπικό θα ταξιδέψουν προς τα νησιά του Αιγαίου, και όχι μόνον, ακολουθώντας το περυσινό μοντέλο, σε Πάρο, Νάξο, Σύρο, Μύκονο, Σαντορίνη κ.ο.κ.
Ακόμη όμως κι αν οι μετακινήσεις αυτές αποτελούν επί χρόνια μία εναλλακτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος που χρονίζει, τα εμπόδια δεν σταματούν εδώ: Η διοίκηση του ΕΚΑΒ μάταια προσπαθεί να νοικιάσει καταλύματα για τη σεζόν σε νησιά και τουριστικούς προορισμούς, καθώς παρά το διαθέσιμο κονδύλι (40 ευρώ την ημέρα), οι ιδιοκτήτες ακινήτων εμφανίζονται απρόθυμοι να κάνουν έκπτωση στο κέρδος τους προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Τις περισσότερες φορές ατελέσφορες είναι και οι προσπάθειες των δήμων, με αποτέλεσμα το κόστος διαμονής να αποτελεί έναν ακόμη αποτρεπτικό παράγοντα.
Λύσεις ανάγκης και «μαύρες τρύπες»
Στο μεταξύ κάθε φορά που εφαρμόζεται μία λύση ανάγκης αναδύονται νέες «μαύρες τρύπες», δεδομένου πως πουθενά ανά τη χώρα δεν καταγράφεται πλεονάζον προσωπικό. Ετσι, για παράδειγμα, στην Αθήνα, απ' όπου κάθε χρόνο μετακινείται ένα μεγάλο τμήμα των εθελοντών προς τις τουριστικές περιοχές, μειώνονται τα διαθέσιμα οχήματα αναγκαστικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Αναλυτικότερα, από τον Οκτώβριο έως και τον Απρίλιο «οργώνουν» την πρωτεύουσα περί τα 55 οχήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και 30 τη νύχτα, όμως ο αριθμός τους πέφτει όταν η ξεκινά η περίοδος των διακοπών. Οπως περιγράφει γλαφυρά στέλεχος του ΕΚΑΒ, οι ισορροπίες είναι λεπτές: «Μπορεί να σώσουμε έναν ασθενή σε ένα νησί αλλά να χάσουμε κάποιον άλλο στην Αθήνα εξαιτίας της κατάστασης αυτής».
Η εξίσωση, δε, γίνεται ακόμη πιο δυσεπίλυτη εάν συνυπολογίσει κανείς πως βάσει συγκεκριμένων παραμέτρων (όπως τον πληθυσμό, τις κυκλοφοριακές συνθήκες και την κατάχρηση του όρου «επείγον» από τους χρήστες των υπηρεσιών άμεσης βοήθειας), θα έπρεπε ιδανικά να επιχειρούν καθ' όλη τη διάρκεια του έτους περίπου τα διπλάσια ασθενοφόρα στην Αθήνα.
Τέλος, παραμένει σε ισχύ η ΠΝΠ ώστε να συνεχίσουν σε περιοχές χωρίς τομείς ΕΚΑΒ να απασχολούνται ως οδηγοί ασθενοφόρων μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο περσινός άλλωστε απολογισμός ήταν θετικός. Από τις αρχές Ιουλίου του 2023 έως και τον Οκτώβριο είχαν τοποθετηθεί στα Κέντρα Υγείας 75 απομακρυσμένων περιοχών 159 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν οι βάρδιες κατά 30% και να πραγματοποιηθούν 3.823 διακομιδές από μεικτά πληρώματα.