Μπορεί ο πολίτης να ζητήσει από τον δήμο όπου διαμένει να μάθει πόσα χρήματα έχουν διατεθεί για παιδικές χαρές, πόσες τελικά έχουν φτιαχτεί και πόσες αναμένεται να γίνουν; Μπορεί ένας απλός πολίτης να ζητήσει από ένα νοσοκομείο να μάθει τις προσλήψεις του τελευταίου έτους και τη δημόσια χρηματοδότησή του; Ή πόσο κόστισε η αναβάθμιση των υποδομών σε ένα σχολικό κτίριο και πόσοι εργάζονται σε έναν δημόσιο φορέα; Έως τώρα η απάντηση ήταν «όχι», αλλά αυτό δεν θα ισχύει για πολύ.
Δυνατότητα για γραπτή, διά ζώσης ή ηλεκτρονική αίτηση – Διατηρούνται απόρρητα, όπως της εθνικής άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής, καθώς και το ιατρικό και τραπεζικό απόρρητο.
Προς ψήφιση
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της Ευρώπης που δεν έχει υιοθετήσει τη σύμβαση του Τρόμσο, κάτι που αναμένεται να αλλάξει άμεσα, καθώς θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή.
Πρόκειται για αλλαγή του άρθρου 5 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, που περιλαμβάνεται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών και δίνει τη δυνατότητα σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο να ζητήσει, ύστερα από γραπτή, διά ζώσης ή ηλεκτρονική αίτηση, να λάβει γνώση των δημοσίων εγγράφων, διοικητικών και ιδιωτικών.
Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος στην «Κ»: Τα επόμενα βήματα ψηφιοποίησης του Δημοσίου
Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις, ενώ ως ιδιωτικά νοούνται όσα συντάσσονται από ιδιώτη, αλλά κατατίθενται και φυλάσσονται σε δημόσια υπηρεσία.
Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι πως η αίτηση μπορεί να είναι και ανώνυμη, κάτι που κάνει πιο «ευρεία» τη νέα νομοθεσία. Είναι προφανές, ωστόσο, πως το δικαίωμα της πρόσβασης σε έγγραφα που εμπίπτουν στην κατηγορία των προσωπικών δεδομένων θα ασκείται σε πλήρη συμμόρφωση και υπό τις προϋποθέσεις του GDPR και του νόμου 4624/2019, ενώ διατηρούνται και αναφέρονται ρητά τα απόρρητα της εθνικής άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής, της ασφάλειας του κράτους και της δημόσιας τάξης, αλλά και το ιατρικό, εμπορικό, επαγγελματικό, τραπεζικό ή βιομηχανικό απόρρητο.
Τέλος εποχής για το χαρτόσημο – Καταργείται σε 600 συναλλαγές
Επίσης, η αρμόδια Αρχή μπορεί να αρνηθεί την ικανοποίηση του δικαιώματος αν το έγγραφο αναφέρεται στις συζητήσεις του υπουργικού συμβουλίου ή στην περίπτωση που το έγγραφο μπορεί να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών, διοικητικών, αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών, όπως ισχύει άλλωστε και σήμερα.
Η προθεσμία για τη χορήγηση εγγράφων θα είναι είκοσι ημέρες και αν αυτό δεν συμβεί, τότε ο πολίτης διατηρεί το δικαίωμα άσκησης προσφυγής, ενώ μπορεί να απευθυνθεί και στον Συνήγορο του Πολίτη.
Μάλιστα, με την επικείμενη αλλαγή στη νομοθεσία, ο Συνήγορος του Πολίτη θα μπορεί, πλέον, συγκροτώντας ομάδα αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες, στελέχη των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης, να αξιολογεί την εφαρμογή του επικαιροποιημένου πλαισίου, διαβιβάζοντας τα συμπεράσματά του στη Βουλή, στο υπουργείο Εσωτερικών και στο Συμβούλιο της Ευρώπης, αναρτώντας τα παράλληλα στην ιστοσελίδα του, ώστε να είναι προσβάσιμα σε όλους.