Κορυφώνεται διεθνώς η απαξίωση κάθε μορφής τουρισμού με υπερσυγκέντρωση τουριστών κάθε κατηγορίας, χυδαίες, πλουτοκρατικές και πανάκριβες καταστάσεις . Και παράλληλα φαινόμενα ευτέλειας, υποκόσμου, αχαλίνωτης κερδοσκοπίας, πολλών κλοπών, διακίνησης ναρκωτικών και εμπορίας γυναικών..Την ένταξη της Ελλάδας μαζί με Κύπρο, Κροατία, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και Πορτογαλία, στους προορισμούς της Ευρώπης που κατά τη θερινή περίοδο πλήττονται όλο και πιο πολύ από φαινόμενα υπερτουρισμού, περιλαμβάνει η πρώτη μελέτη που εκπονήθηκε για το μέλλον και τη βιωσιμότητα του τουρισμού σε παγκόσμιους προορισμούς.
Η Ελλάδα, όπως αποκαλύπτει η ίδια μελέτη, συγκαταλέγεται στις top χώρες με υψηλό «overtourism» κυρίως σε ό,τι αφορά τον παράκτιο τουρισμό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά και στον αστικό τουρισμό.
Για τον λόγο αυτόν, ο διεθνής ταξιδιωτικός οργανισμός Evaneos, που ειδικεύεται στα βιώσιμα ταξίδια, αφαίρεσε για το 2025 από την πλατφόρμα του τα καλοκαιρινά πακέτα διακοπών για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη!
Η απόφαση αυτή ελήφθη με βάση τον πρώτο «Δείκτη Υπερτουρισμού» που δημιούργησε η εταιρεία συμβούλων Roland Berger, αναλύοντας συνολικά 70 από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο, με στόχο να αξιολογήσει το επίπεδο έκθεσής τους στους επισκέπτες διακοπών.
Οι μετρήσεις
Για τη μέτρηση της έκθεσής του στον υπερτουρισμό, κάθε τουριστικός προορισμός βαθμολογήθηκε με μια κλίμακα από το 1 έως το 5, με βάση τέσσερα αντικειμενικά κριτήρια:
• Τον αριθμό των διεθνών τουριστών που αντιστοιχούν ανά μόνιμο κάτοικο του προορισμού.
• Τον αριθμό των διεθνών τουριστών ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στον χώρο υποδοχής.
• Την εποχική συγκέντρωση τουριστών σε συγκεκριμένους προορισμούς.
• Την ωρίμαση της χώρας υποδοχής, όσον αφορά τη βιωσιμότητα της τουριστικής δραστηριότητας. Αυτό το τελευταίο κριτήριο αξιολόγησης λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως είναι ο κοινωνικός αντίκτυπος της τουριστικής δραστηριότητας, η κατάσταση των υποδομών στα σημεία υποδοχής και κυρίως η ανάπτυξη των Μεταφορών.
Με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από τη μελέτη των προορισμών, ο αντίκτυπος του υπερτουρισμού πλήττει δύο κύριες κατηγορίες:
• Τον παράκτιο τουρισμό, που επηρεάζεται σχεδόν σε όλους τους σημαντικούς ευρωπαϊκούς προορισμούς το καλοκαίρι.
• Τον αστικό τουρισμό.
Ο παράκτιος
Περισσότερο εκτεθειμένοι στον υπερτουρισμό είναι οι παράκτιοι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί που συγκεντρώνουν μέση βαθμολογία 4, στην κλίμακα των 5 μονάδων. Κύρια αιτία είναι η συγκέντρωση ενός ιδιαίτερα υψηλού αριθμού τουριστικών αφίξεων (από 3,2 έως 9,9 τουρίστες ανά μόνιμο κάτοικο) σε σχετικά μικρές εκτάσεις (1.600 έως 8.000 τουρίστες ανά km2) και με εύθραυστες υποδομές στις περιοχές υποδοχής.
Μεταξύ των χωρών που πλήττονται περισσότερο είναι η Κύπρος (4,4), ο Μαυρίκιος (4,2), η Ελλάδα (Μύκονος και Σαντορίνη με βαθμολογία 4) και η Κροατία (3,8). Επίσης, η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Πορτογαλία με βαθμολογία 3,6 ηγούνται της κατάταξης του υπερτουρισμού στους ευρωπαϊκούς προορισμούς κατά τη θερινή περίοδο.
Στην αμέσως επόμενη «ταχύτητα» βρίσκονται το Μαρόκο, το Βιετνάμ, η Αίγυπτος και η Ισλανδία, που κατά τη μελέτη θεωρούνται «προορισμοί υπό επιτήρηση», όπου οι τουριστικές Αρχές «οφείλουν να παρακολουθούν τη χωρητικότητα και να εξετάζουν τη λήψη μέτρων».
Μεγάλες ροές
Ειδικότερα, όπως τονίζεται στη μελέτη των συμβούλων της Roland Berger, ενώ οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί προορισμοί μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλο όγκο τουριστών, δέχονται ιδιαίτερα μεγάλες ροές επισκεπτών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σε μεγάλο μέρος της επικράτειάς τους. Επιπλέον, έως και το 43% των αφίξεων των ξένων επισκεπτών στις χώρες αυτές, συγκεντρώνεται μέσα στο τρίτο τρίμηνο (Ιούλιο έως Σεπτέμβριο) του έτους.
Με βάση τη μελέτη, η Evaneos αποφάσισε να σταματήσει να προσφέρει πακέτα διακοπών στη Μύκονο και τη Σαντορίνη, «δύο από τους πλέον υπερεκτεθειμένους προορισμούς», από το 2025 και μέχρι νεωτέρας, παρ' όλο που είναι από τα ταξίδια με τις περισσότερες πωλήσεις στην πλατφόρμα.
Η απόφαση να αφαιρεθούν τα δύο ελληνικά νησιά από τον κατάλογο για το επόμενο καλοκαίρι ελήφθη σε συνεργασία με τα τοπικά πρακτορεία της Evaneos, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι την πίεση που ασκεί ο υπερτουρισμός σε οικοσυστήματα και σπάνιους πόρους, όπως είναι το νερό, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.
Το μέτρο αποσκοπεί στην εξισορρόπηση των τουριστικών ροών στα δύο νησιά και στην ενίσχυση των τουριστικών επισκέψεων κατά τους μήνες Ιούνιο και Σεπτέμβριο. «Στόχος του μοντέλου μας είναι να προσφέρουμε μια εναλλακτική που θα βασίζεται στον αειφόρο τουρισμό και στην αυθεντική εμπειρία. Δυστυχώς, η επίσκεψη στη Μύκονο και τη Σαντορίνη το καλοκαίρι δεν πληροί κανένα από αυτά τα κριτήρια», αναφέρει η διοίκηση του ταξιδιωτικού οργανισμού Evaneos. Ηδη, οι υπεύθυνοι της πλατφόρμας έχουν καταρτίσει σχέδιο για την προώθηση στους πελάτες της εναλλακτικών προορισμών σε Πελοπόννησο και άλλες περιοχές στην ηπειρωτική Ελλάδα.