Στο άρθρο επισημαίνεται ότι οι επιχειρήσεις πλέον βλέπουν πιο θετικά την εξ αποστάσεως εργασία και ως εκ τούτου θετικές είναι και ως προς τη συνεργασία με τους ψηφιακούς νομάδες.
Τηλεργασία: H καλύτερη πόλη στον κόσμο για εργασία εξ αποστάσεως
Το όνειρο του digital nomad (ψηφιακός νομάς) είναι σχεδόν τόσο παλιό όσο και το ίδιο το διαδίκτυο. Ο Στίβεν Κ Ρόμπερτς -ένας πρωτοπόρος που διέσχισε τις ΗΠΑ με ποδήλατο με υπολογιστή πριν από 30 και πλέον χρόνια- έγραψε το 1994 για τη δημιουργία ενός «Εικονικού Τεχνολογικού Νομαδικού (Technomadic) Στόλου ... από ταξιδιώτες σε όλο τον κόσμο» με το σκεπτικό ότι «η φυσική τοποθεσία καθίσταται υποδεέστερη όταν μεταφέρετε την ουσία της ζωής σας στις αναθυμιάσεις του δικτύου».
Όμως, έπρεπε να κάνει την εμφάνισή της η Covid-19 για να απογειωθεί πραγματικά ο όρος. Η πανδημία δημιούργησε τις τέλειες συνθήκες: οι εργαζόμενοι ήθελαν αλλαγή μετά την πλήξη των lockdowns- οι εταιρείες είχαν συνειδητοποιήσει ότι μπορούσαν να εμπιστευτούν το προσωπικό τους να εργάζεται εξ αποστάσεως- και οι εξαρτώμενες από τον τουρισμό χώρες αναζητούσαν απεγνωσμένα επισκέπτες.
Ξαφνικά φάνηκε ότι ήταν δυνατό για κάθε υπάλληλο να εργάζεται όπου ήθελε -όχι μόνο για τους ελεύθερους επαγγελματίες, μερικοί από τους οποίους το έκαναν ήδη, αλλά και για τους απλούς εργαζόμενους. Δεκάδες χώρες θέσπισαν τη «βίζα για τον ψηφιακό νομά», προκειμένου να την επισημοποιήσουν και να επωφεληθούν από την τάση αυτή. Δυστυχώς για τους ρομαντικούς, αυτό το όνειρο της ελευθερίας συγκρούστηκε με την πραγματικότητα της φορολόγησης, του μεταναστευτικού, της κυβερνοασφάλειας και της εργατικής νομοθεσίας.
Οι εταιρείες δεν έχουν εξαντλήσει τον ψηφιακό νομαδισμό, όμως τον μετατρέπουν σε μια λιγότερο επικίνδυνη και πιο ελεγχόμενη μορφή. Με άλλα λόγια, ο ψηφιακός νομαδισμός «επιχειρηματοποιείται». Οι εταιρείες που θέλουν να έχουν ευχαριστημένο το προσωπικό τους «άρχισαν να σκέφτονται πώς μπορούν να τον εντάξουν στην πρόταση στους εργαζομένους τους -θέλουν να ελέγχουν (το προσωπικό), αλλά θέλουν η βάση των εργαζομένων τους να αισθάνεται ότι παίρνει κάτι πίσω», αναφέρει η Κλαιρ Πέπερ της Vialto Partners, η οποία συμβουλεύει εταιρείες σε θέματα διασυνοριακής παγκόσμιας μετακίνησης, όπως η μετανάστευση, η φορολογία, τα ταξίδια, η μισθοδοσία και η εξ αποστάσεως εργασία.
Αυτό γενικά σημαίνει ότι πρέπει να λένε στους υπαλλήλους ότι μπορούν να εργάζονται προσωρινά από μια ξένη τοποθεσία, αλλά με περιορισμούς ως προς το πού και για πόσο χρονικό διάστημα. Η Πέπερ λέει ότι οι εταιρείες συχνά «ξεχωρίζουν ορισμένες χώρες που είναι υψηλού κινδύνου για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο [ή] για τη φορολογία των εταιρειών» και «έχουν έναν κατάλογο προτεινόμενων προορισμών».
Το πιο συνηθισμένο επιτρεπόμενο χρονικό διάστημα είναι 20 έως 30 ημέρες -ο ασφαλέστερος τρόπος για την αποφυγή φορολογικών προβλημάτων. Όταν η Vialto διεξήγαγε πέρυσι έρευνα σε περισσότερες από 800 εταιρείες σχετικά με τις πολιτικές τους για την εξ αποστάσεως εργασία, μόλις το 7% την υποστήριξε για διάστημα περισσότερο των 60 ημερών.
Η Cisco και η Ρόδος
Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα και έχουν κάνει συμφωνίες με συγκεκριμένες περιοχές. Η τεχνολογική εταιρεία Cisco πρόσφατα έστειλε 17 υπαλλήλους στη Ρόδο για τρεις μήνες σε συνεργασία με την τοπική διοίκηση. Το προσωπικό εργαζόταν εξ αποστάσεως από το νησί, όμως συμμετείχε επίσης σε εθελοντικές δραστηριότητες -μια προσπάθεια να καταδειχθεί ότι οι ψηφιακοί νομάδες μπορούν να ωφελήσουν τις κοινότητες και δεν χρειάζεται να είναι αποσυνδεδεμένοι και απόμακροι. Πρόκειται για μια εύλογη ανησυχία.
Από την άλλη υπάρχουν αντιδράσεις και ήδη ακούγονται οργισμένες φωνές από μέρη όπως η Πόλη του Μεξικού και το νησί της Μαδέρα στην Πορτογαλία, όπου οι ψηφιακοί νομάδες κατηγορούνται ότι ανεβάζουν τις τιμές των ακινήτων και ότι προτιμούν τα καφέ με γρήγορο WiFi, αντί να γνωρίσουν τους ντόπιους. Στο μεταξύ πέρυσι ο ΟΟΣΑ έγραψε ότι «το όφελος για τις χώρες υποδοχής από τους ψηφιακούς νομάδες παραμένει ασαφές». Στις περισσότερες χώρες, οι ψηφιακοί νομάδες καθίστανται φορολογικοί κάτοικοι μόνο μετά από 183 ημέρες, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ και συνήθως δεν τους επιτρέπεται να συμμετέχουν στην τοπική αγορά εργασίας, κάτι που σημαίνει ότι η κύρια συνεισφορά τους είναι απλώς η κατανάλωση.
Ο Τζιανμπάολο Μπαρόζι, διευθυντής ανθρωπίνου δυναμικού στη Cisco, είπε ότι «ο τυπικός ψηφιακός νομάς είναι ελεύθερος επαγγελματίας, προγραμματιστής ιστοσελίδων που μπορεί να δουλέψει από οπουδήποτε, αλλά αυτό με το οποίο πειραματιζόμαστε -το οποίο είναι πολύ πιο ισχυρό για τη φιλοξενία του τόπου- είναι αυτοί οι εταιρικοί ψηφιακοί νομάδες. Δεν στείλαμε τρία άτομα, στείλαμε 17, οπότε είναι σημαντικός αριθμός. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μια ορισμένη κοινή ταυτότητα».
Φυσικά, η Cisco έχει έννομο συμφέρον από τη συνεχιζόμενη δημοτικότητα της απομακρυσμένης εργασίας, αλλά παρόλα αυτά φαίνεται να είναι ένα αξιόλογο και ενδιαφέρον πείραμα. Εν κατακλείδι, το γεγονός ότι οι εταιρείες επιτρέπουν στο προσωπικό τους να εργάζεται από κάπου αλλού για μικρό χρονικό διάστημα είναι καλό υποστηρίζει η συντάκτρια του κειμένου.
Ωστόσο, η συντάκτρια δεν θεωρεί ότι είναι απολύτως σωστό να χρησιμοποιείται ο όρος «νομαδισμός». Όπως αναφέρει, μίλησε την περασμένη εβδομάδα με τη Λούσι Ρότζερς, μια επιστήμονα και μηχανικό που γράφει ένα βιβλίο. Πέρυσι, σκέφτηκε: «Αφού δουλεύω από την κρεβατοκάμαρά μου, γιατί να μην το κάνω από οπουδήποτε;». Μάζεψε τα πράγματά της σε μια αποθήκη, νοίκιασε το σπίτι της για ένα χρόνο και πήγε στη Χιλή όπου έμεινε με μια ντόπια οικογένεια και έκανε μαθήματα ισπανικών.
Τώρα βρίσκεται σε ένα νησί στην Ταϊλάνδη. «Θα σε βασανίσω», της είπε σκανταλιάρικα, πριν γυρίσει το λάπτοπ της ώστε να μπορεί να τη δει με φόντο μια κεραμιδί θάλασσα και μια αιώρα να λικνίζεται. «Πείτε με παλιό ρομαντικό, αλλά αυτό είναι που αποκαλώ η ζωή του πραγματικού ονείρου του ψηφιακού νομά», καταλήγει Σάρα Ο΄Κόνορ.